دسته: اطلاعیه

بسیاری از مناطق کشور شرایط بی سابقه ای از خشکسالی را در نیم قرن اخیر تجربه می کنند، لذا از مردم تقاضا داریم از همین حالا اسراف نکردن در آب را آغاز کنند تا بتوانیم با برنامه ریزی‌های انجام شده تابستان بدون جیره بندی را سپری کنیم.
به گزارش خبرنگار ما، رضا اردکانیان وزیر نیرو در نشست خبری با اعلام این مطلب گفت:امسال سال خشکی را سپری می کنیم به نحوی که بسیاری از مناطق کشور شرایط بی سابقه ای از خشکسالی را در نیم قرن اخیر تجربه می کنند و طبیعی است که اولویت اول وزارت نیرو تامین آب شرب کشور باشد.
وی گفت: ما دوران مدیریت تقاضا را در پیش رو داریم و بحث عرضه محدود است، لذا تلاش می‌کنیم تا به بحث مدیریت مصرف و تقاضا بیشتر بپردازیم تا با توجه به اینکه سال‌های خشکی را تجربه می‌کنیم، به سلامت از این سال‌ها گذر کنیم. اردکانیان ادامه داد: چگونگی مصرف آب فوق العاده حائز اهمیت است و کماکان بایستی بخش آب شرب در اولویت وزارت نیرو باشد و این وزارتخانه سعی می‌کند با کمک مشترکان و مدیریت در مصرف، این سال‌های خشک را پشت سر بگذارد.
وی با اشاره به اینکه ایران با خشکسالی عجین شده است، گفت: سعی کنیم به لحاظ فرهنگی هم کمتر از عبارت مقابله با خشکسالی استفاده کنیم و خود را با این عبارت وقف دهیم و خشکسالی را جزو برنامه‌های طبیعی بدانیم و برنامه‌های سازگاری با خشکسالی را در بخش‌های مختلف اجرایی کنیم. این عضو کابینه دولت خاطر نشان کرد: در بخش آب شهری از وضع کمی و کیفی مطلوبی برخوردار هستیم و ۴ر۹۹ درصد جمعیت شهری اکنون تحت پوشش شبکه‌های آب سالم و بهداشتی قرار دارند که در سال ۵۷ با توجه به جمعیت کم آن زمان فقط ۷۴درصد مردم تحت پوشش بودند.
وی اضافه کرد: در بخش آب روستایی هم دولت یازدهم توجه خاصی به این بخش نشان داد که امروزه شاهد تحت پوشش بودن ۵ر۸۱ درصد جمعیت روستایی از این نعمت هستیم که با توجه به اینکه تأمین اعتبار برای پروژه‌های آبرسانی روستایی در سال ۹۷ هم از محل صندوق توسعه ملی مد نظر قرار گرفته است، این میزان افزایش خواهد یافت.
وزیر نیرو در ادامه با بیان اینکه در سال ٩۶ اوج مصرف به ۵۵ هزار مگاوات رسید، گفت: اگر مردم یک درصد میزان مصرف برق را در زمان پیک کاهش دهند، میزان مصرف ۵۵۰ مگاوات کاهش می یابد و از صرف ۲ هزار میلیارد تومان هزینه در احداث نیروگاه جلوگیری می شود. وی افزود: در زمان اوج مصرف سال گذشته، مصرف برق هفت درصد افزایش یافت که همه این رشد شامل توسعه صنعت نبود و بیشتر افراط در مصرف به این حجم از رشد تقاضا دامن زد.
اردکانیان با بیان اینکه ظرفیت نصب شده تولید برق در کشور در اغلب روزهای سال دو برابر اوج مصرف(پیک) است، تاکید کرد: ادامه این مسیر پایدار نخواهد بود و در صورت ادامه، با مشکلاتی جدی مواجه خواهیم شد. یکی از اتفاقاتی که باید رخ دهد، این است که بتوانیم با ابزارهای مختلف از جمله ارائه اعداد و ارقام دقیق این را بگوییم که نمی توانیم سالانه هزاران میلیارد تومان از جیب مردم برای ساخت نیروگاه و فقط برای ساعت‌های پیک مصرف هزینه کنیم؛ برای سالی که هشت هزار و ۶۷۰ ساعت است، ایجاد نیروگاه‌های بیشتر فقط برای ۱۵۰ تا ۲۰۰ ساعت، آن هم در زمان پیک مصرف به کار می‌آید.
وی با اشاره به اینکه ٧٨ هزار و ۵۰۰ مگاوات ظرفیت در کشور ایجاد شده است، گفت: یکی از راههای به کارگیری ظرفیت‌های ایجاد شده، صادرات برق است. اکنون با همه کشورهای همسایه از جمله پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان، ترکیه، عراق و سوریه مبادلات انرژی داریم که در این ارتباط یک راه، بازتر کردن مسیر ایجاد شده فعلی و در کنار آن، ایجاد کریدورهای جدید از جمله اتصال به اروپا از طریق روسیه است.
نامبرده در پاسخ به سوالی گفت: آنچه دو روز پیش تحت عنوان عوارض ٨ درصدی مبلغ برق مصرفی به تصویب رسید، مربوط به عوارض است و هیچ ارتباطی با بحث إصلاح قیمت برق ندارد و وزارتخانه به دنبال منطقی شدن قیمت برق است. به گفته وی، حدود ۸۰درصد مصرف کنندگان برق در حد الگوی تعریف شده یا کمتر از آن مصرف می کنند و هیچ مشکلی ندارند؛ ولی در همین شرایط مصرف کنندگانی داریم که به هیچ شکل منطقی نیست از تعرفه‌های ارزان برخوردار باشند؛ بنابراین اصلاح قیمت به عنوان یک ابزار برای اصلاح روند پرمصرف‌ها خواهد بود.
وزیر نیرو در زمینه اهمیت اصلاح قیمت گفت: هم در بخش آب و هم در بخش برق قیمت‌ها باید اصلاح شود و با توجه به اینکه سازمان حسابرسی و برنامه و بودجه ناظر بر وزارت نیرو هستند، قیمت تمام شده هر کیلووات ساعت برق را ۱۰۰ تومان بیان کردند که این عدد به نسبت آنچه در نظر وزارت نیرو قرار دارد بسیار متفاوت است، اما ما موظف به قبول این عدد هستیم.
وی افزود: در بخش تجدیدپذیرها حدود ۵ر۲ میلیارد دلار توافقنامه و قرارداد وجود دارد که باید برای نصب و بهره‌برداری دو هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر عملیاتی شود البته ۷۰ درصد تفاهمنامه‌ها توسط بخش خصوصی خارجی و ۳۰ درصد آن توسط بخش خصوصی داخلی در حال انجام است که برای این منظور وزارت نیرو مشوق‌هایی را در نظر گرفته است.
به گفته اردکانیان، فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاران بخش تجدیدپذیرها ایجاد شده به طوری که سرمایه‌گذاران می‌توانند با ایجاد مزارع خورشیدی در دشت‌های کشور برق تولیدی را از طریق شبکه برق و براساس قراردادهای خود صادر و وزارت نیرو هم حق ترانزیت حداقلی را دریافت کند. وی همچنین گفت: در زمینه خرید تضمینی برق به طور متوسط هر کیلوولت برق ۳۷۰ تومان از تولیدکننده خریداری می شود، در حالی که رقم دریافتی از مصرف کنندگان حدود ۶۷ تومان است. این مقام مسئول در زمینه فعالیت بخش خصوصی در نیروگاه‌های فسیلی هم گفت: در حال حاضر ۴۸ درصد نیروگاه‌های فسیلی متعلق به بخش خصوصی است و بیش از ۵۰ درصد تولید برق توسط این بخش صورت می‌گیرد، بنابراین به مرور زمان وزارت نیرو به سمت سیاست‌گذاری صرف کنترل، نظارت و تنظیم بازار حرکت می‌کند.
وی در زمینه‌ آب و فاضلاب اظهار داشت: در این موضوع بحث کمی متفاوت‌تر است، چرا که وزارت نیرو در عین حالی ‌که به تمامی راه‌های تامین منابع مالی همچون شیرین‌کردن آب شور دریاها می‌اندیشد و این موضوع را مورد مطالعه قرار داده، اما تاکید زیادی بر استفاده صحیح‌تر از منابع موجود دارد و به طور جدی روی موضوع کاهش تلفات شبکه‌های روستایی و شهری می‌پردازد.
وزیر نیرو با بیان این‌که انجام این پروژه‌ها برای این‌که توجیه اقتصادی داشته باشد مستلزم استفاده از فناوری‌های جدید و روز دنیا است، ادامه داد: در حوزه فاضلاب ما نیازمند جدی مشارکت بخش خصوصی هستیم. لذا به طور کلی باید اعلام کرد که وزارت نیرو یک سرفصل مهم از همکاری با سندیکاها و هسته‌های موجود برای جلب مشارکت بخش خصوصی دارد.
وی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران در مورد دلایل توفیق نیافتن طرح تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی، گفت: در بخش آب‌های زیرزمینی نیازمند یک سیستم به هم پیوسته مدیریت منابع آب هستیم. اردکانیان محدودیت منابع مالی را یکی از چالش‌های اصلی این طرح ذکر کرد و گفت: با این حال در قالب طرح‌های مشترک به این نتیجه رسیده ایم که برخی از دشت‌های کشور را به صورت آزمایشی انتخاب و به همراه وزارت جهاد کشاورزی به موضوع تعادل بخشی بپردازیم تا براساس مقایسه منابع مالی مورد نیاز، زمان اختصاص داده شده و نتیجه کار، به یک راه حل عمومی تر در سطح کشور برسیم.
وی اضافه کرد: استفاده از پساب‌، تعادل بخشی منابع زیرزمینی، تفویض اختیارات لازم به استانداران، کاهش آب به حساب نیامده، فعال کردن بازار آب و تهیه طرح آمایش آب محور از برنامه‌های جدی ما در دولت دوازدهم خواهد بود. وی با بیان اینکه در ارتباط با همسایه شرقی یک کمیته آبی تشکیل شده است، گفت: جلسه ای هم اخیرا با حضور نمایندگان دو کشور در مشهد برگزار شد. حفظ حیات در مرزهای شرقی برای ما در اولویت است و به هر شکل ممکن آب مورد نیاز این مناطق را تامین خواهیم کرد.
وزیر نیرو ادامه داد: در زمینه طرح تعادل بخشی در قالب طرح‌های مشترک با وزارت جهاد کشاورزی و دیگر سازمان‌های ذینفع به این نتیجه رسیده‌ایم که برخی از دشت‌های کشور را به صورت پایلوت انتخاب و به بحث تعادل‌بخشی در این دشت‌ها بپردازیم و براساس مقایسه منابع مالی مورد نیاز زمان اختصاص داده شده و نتیجه کار به یک راهکار عمومی در سطح کشور برسیم .

در این اطلاعیه آمده است: با توجه به ورود جبهه هوای سرد و کاهش شدید دمای هوا و به منظور حفاظت کنتورهای آب از یخ‌زدگی و شکستگی و همچنین جلوگیری از بروز خسارت، لازم است مشترکان شهرهای استان موارد زیر را رعایت کند:

پوشش کنتور و لوازم جانبی آن با استفاده از پوشال، پشم شیشه یا سایر پوشش‌های مناسب باید انجام بگیرد؛ البته این کار لازم است به صورتی باشد که کنتور آب به‌راحتی قابل قرائت باشد.

همچنین جلوگیری از ورود و تجمع آب در داخل حوضچه کنتور و نصب دریچه کنتور روی حوضچه فاقد دریچه از دیگر مواردی است که در این فصل باید انجام شود.

شهروندان توجه کنند در صورت یخ‌زدگی کنتور و لوله‌های رابط از گرم‌کردن ناگهانی کنتور و استفاده از آب جوش یا ایجاد آتش در اطراف کنتور جدا خودداری شود.

این اطلاعیه می‌افزاید: شهروندان استان تهران در صورت بروز هر گونه حادثه‌ای می‌توانند با سامانه تلفنی ۱۲۲ تماس بگیرند.

وزیر نیرو گفت: مردم به حدی از درک رسیده‌اند که می‌دانند وقتی بارش در ۴ ماهه اول ۹۷ – ۹۶ حدود ۳۰ درصد نسبت به سال قبل کمتر است، اخلاق اجازه نمی‌دهد بالاتر از الگوی مصرف، آب مصرف کنیم، ولی قطعا تلاش و برنامه‌ریزی‌ها بر این مبناست که جیره‌بندی آب نداشته باشیم و این فرض مهم را هم داریم که مردم همکاری لازم را خواهند داشت.

آژیر قرمز برای سدهای کشور به صدا در آمده است. حالا بر اساس اعلام وزارت نیرو تنها ۴١‌درصد ظرفیت سدهای کشور آبگیری شده است و ٩۶ سد از ١٧٧ سد مهم کشور کمتر از ۴٩‌درصد آب دارند. این در حالی است که سدهای تهران هم وضع نامناسبی را پشت سر می‌گذارند. بر اساس اعلام شرکت آب منطقه‌ای تهران میزان بارندگی در تهران امسال ۶۶‌درصد کاهش داشته است. این در حالی است که سدهای بزرگی مثل سد دوستی ٩٢‌درصد و زاینده‌رود ۶٢‌درصد و خوزستان ۴۶‌درصد ورودی‌اش کاهش پیدا کرده است. البته بحران سدهای کشور به همین چند مورد ختم نمی‌شود؛ طبق آمار اعلامی از سوی وزارت نیرو تنها ۴١‌درصد ظرفیت سدهای کشور پر است که در مقایسه با مدت مشابه ‌سال گذشته کاهش ٩‌درصدی را نشان می‌دهد. آمارهای ارایه‌شده از سوی دفتر مطالعات پایه منابع آب کشور در حالی از کاهش ٣٢,٢‌درصدی ریزش‌ها در مقایسه با پارسال و ۶١.۴‌درصدی نسبت به درازمدت حکایت می‌کند که به اذعان کارشناس و فعالان در این حوزه عزم لازم برای مقابله با بحران کم‌آبی در ایران وجود ندارد. این را می‌توان از حال‌و‌روز طرح‌هایی که قرار است به خروج از این بحران کمک کنند به خوبی فهمید؛ طرح‌هایی که بعضا به دلیل کمبود منابع مالی متوقف می‌شوند یا با پیشرفت ناچیز دنبال می‌شوند. بارورسازی ابرها ازجمله راهکارهای مقابله با کم‌آبی است که به گفته هدایت فهمی، کارشناس منابع آبی وزارت نیرو اجرای‌اش امسال متوقف شده است. 

برای بارورسازی ابرها دو دستگاه هواپیمای آنتونوف در کشور وجود داشت که به دلیل فرسودگی بالا حالا دیگر امکان استفاده از آنها وجود ندارد. ضمن این‌که منابع مالی لازم برای اجرای این طرح هم امسال اختصاص نیافته است. هر چند که بازدهی این طرح در کشورهای مستعد برای اجرا ١۵‌درصد است اما در کشوری همچون ایران باید برای همین مقدار کم اثرگذاری هم برنامه‌ریزی داشت. در این میان هستند مسئولانی که بحران آبی برای ایران را امری طبیعی می‌دانند. علیرضا دایمی، قائم‌مقام وزیر نیرو در امور بین‌الملل در این‌باره می‌گوید: مسأله خشکی و خشکسالی در ذات این کشور است، وقتی تاریخ کشور را می‌خوانیم می‌بینیم، اتفاقاتی که امروز می‌افتد مربوط به امروز نیست، خشکسالی‌های بلندمدت در تاریخ ۸‌هزار ساله این سرزمین ثبت شده است به همین دلیل می‌بینیم که زمانی که تمدنی وجود نداشت، سازه‌های تاریخی مثل انبارهای نگهداری آب و یا حتی سیلوهایی برای نگهداری غذا داشتیم. او بر این باور است که الگوبرداری از کشورهای اروپایی برای مقابله با بحران آبی اشتباه است؛ اتریش ۸۵۵ میلیمتر و ژاپن بالای ۱۱۰۰ میلیمتر بارندگی دارند، سرزمین ما خشک و نیمه‌خشک است، برنامه‌های ما باید با این وضع سرزمینی انطباق داشته باشد، دنبال محکوم‌کردن و این‌که حتما اتفاق خاصی افتاده که خشکسالی شده نباشیم.
حالا تنها راه باقیمانده برای مقابله با کم‌آبی کاهش مصارف غیرضرور و مدیریت مصرف در همه بخش‌های کشاورزی، صنعت و شرب است. بختیاری، مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران با اشاره به کاهش ۶۶‌درصدی بارندگی در این‌باره می‌گوید: لازم است که در این شرایط مشترکان ۱۰ تا ۱۵‌درصد مدیریت مصرف داشته باشند؛ چرا که تنها در این صورت است که می‌توان تابستان را بدون مشکل در تأمین منابع آبی پشت سر گذاشت.
وضعیت سدهای تهران وخیم است
٣۵ میلیمتر بارندگی از ابتدای ‌سال آبی امسال در تهران وضع سدهای پایتخت را وخیم کرده است. برای بحرانی‌بودن منابع آبی پایتخت همین بس که میزان بارندگی در مقایسه با مدت مشابه ‌سال گذشته کاهش ۶۶‌درصدی را تجربه کرده است. بختیاری مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران که معتقد است برفی که در تهران آمد بسیار ناچیز بود و نمی‌تواند تأثیر چندانی بر میزان منابع داشته باشد، می‌گوید: حجم مخازن سدهای استان تهران نسبت به ‌سال گذشته ۱۶‌میلیون مترمکعب منفی است. به گفته او، ‌سال گذشته میزان ارتفاع ذخیره برف در تهران ۱.۵متر بود که متاسفانه امسال تقریبا ذخیره برفی صفر است و با توجه به این‌که سدهای تهران رژیم برفی دارند و عمدتا تا تیرماه از ذخیره برفی استفاده می‌کنیم، این موضوع نگرانی‌هایی را به وجود آورده است. آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد، میزان ورودی آب به سدهای پنجگانه از ابتدای‌ سال آبی جاری (مهرماه) تاکنون ١۶٩‌میلیون مترمکعب بود که نسبت به پارسال ٧‌درصد کاهش را نشان می‌دهد و میزان خروجی آب نسبت به زمان مشابه پارسال ۴١٣‌میلیون مترمکعب گزارش شده است که ۵‌درصد افزایش دارد.
آژیر قرمز در ۹۶ سد کشور به صدا درآمد
۹۶ سد که ۴۰‌درصد حجم مخازن ۱۷۷ سد مهم کشور را تشکیل می‌دهند، کمتر از ۴۰‌درصد آب دارند؛ سدهای دز، سفیدرود، لار، زاینده‌رود، ساوه و ملاصدرا از آن جمله هستند. ١٨ سد کشور که ٢۶‌درصد مخازن ١٧٧ سد مهم کشور را به خود اختصاص داده‌اند‌ بین ۴٠ تا ۵٠‌درصد آب دارند؛ سدهای کوثر،  دامغان، سهند، کارون ٣ و کرخه از آن جمله هستند. ٢٧ سد کشور که ٢۶‌درصد ظرفیت مخازن ١٧٧ سد مهم کشور را دارند، بین ۵٠ تا ٧٠‌درصد پر هستند که سدهای طالقان، کرج، جیرفت، البرز و گتوند اولیا قابل ذکر است. ٢٣ سد کشور نیز که ۶‌درصد از ظرفیت مخازن سدهای مهم را دارند بین ٧٠ تا ٩٠‌درصد پر هستند، سدهای نیجران، دو برج، تنگه حمام و شیرین دره از آن جمله به شمار می‌آیند و ١٣ سد دیگر که تنها ٢‌درصد ظرفیت ١٧٧ سد مهم کشور را به خود اختصاص داده‌اند، بین ٩٠ تا ١٠٠‌درصد پر هستند که سدهای سورال، گاوشان، رودبال، داراب، بافت و داریان از آن جمله هستند.
براساس داده‌های دفتر مطالعات پایه منابع آب، کل ریزش‌های جوی از اول مهر تا ۲۷ دی ‌ماه‌ سال ‌جاری نسبت به مدت مشابه‌ سال قبل ۳۳.۲‌درصد و نسبت به درازمدت ۶۱.۴‌درصد کاهش نشان می‌دهد. بر اساس یافته‌های دفتر مطالعات پایه منابع آب وابسته به شرکت مدیریت منابع آب ایران در وزارت نیرو، از اول مهر تا ٢٧ دی ‌ماه ٩۶ معادل ۶٠,۴‌میلیارد مترمکعب بارندگی در کشور صورت گرفته است. بر اساس داده‌های این دفتر بیشترین افت بارندگی‌ها مربوط به حوزه آبی مرزی در شرق کشور با ٧٢.٣ و فلات مرکزی با ۵٩‌درصد کاهش است؛ اما کمترین کاهش بارندگی مربوط به حوزه دریای خزر ۴.٩‌درصد است.
همچنین مطالعات دفتر پایه منابع آب نشان می‌دهد بیشترین بارندگی کشور در منطقه در رودخانه‌های بین سفیدرود و هراز با ۵۶,١ میلیمتر و در قره‌سو و گرگان ۵۴.۶ میلیمتر بوده است. همچنین در رودخانه‌های بلوچستان هیچ بارندگی در‌ سال آبی جاری تاکنون ثبت نشده است. در حوزه دریاچه ارومیه ١٣.٧ میلیمتر بارندگی در ‌سال‌جاری روی داده که نسبت به رقم مشابه ‌سال قبل ٢٠.٩‌درصد کاهش بارندگی و نسبت به میانگین درازمدت ٢٩‌درصد کاهش نشان می‌دهد. در حوزه فلات مرکزی ایران در ‌سال جاری آبی ٣.٧ میلیمتر بارندگی اتفاق افتاده که نسبت به ‌سال قبل ۵٩‌درصد کاهش و نسبت به میانگین درازمدت ٧٨‌درصد کاهش نشان می‌دهد. از نظر استانی بیشترین بارندگی مربوط به گیلان با ٣۶٢ میلیمتر ثبت شده و کمترین بارندگی در سیستان‌وبلوچستان با ٢.١ میلیمتر و استان یزد با ٢.٩ میلیمتر ثبت شده است.

زلزله تهران این روزها دغدغه تمام پایتخت‌نشینان شده به‌طوری‌که در تمام محافل بحث زلزله داغ است؛ در این میان موضوعاتی همچون تامین آب و برق در صورت بروز حادثه و میزان صدماتی که تخریب شبکه انتقال آب و برق به شهر وارد می کند از مواردی است که زیر ذره‌بین مردم قرار گرفته است.

وزیر نیرو در جلسه شورای همیاران آب استان کرمان از پیش‌بینی کاهش ۱۵ درصدی بارندگی‌های کشور در زمستان جاری خبر داد.

قائم مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران گفت: در حال حاضر درکلان شهر تهران با جمعیتی بالغ بر ۸.۵ میلیون نفر ساکن و در حدود ۱.۵ میلیون نفر جمعیت شناور، سالانه ۱۰۳۵ میلیون مترمکعب و متوسط در هر ثانیه ۳۵ هزار لیتر آب مصرف می شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گفت:میزان آب بدون درآمد کشور ۲۵ و ۳ دهم درصد است که کمتر از ۱۳ درصد آن هدر رفت واقعی محسوب می شود.

رئیس پژوهشکده عمران، آب و محیط زیست گفت: سرانه مصرف آب ایران ۲ برابر استاندارد جهانی است لذا بایستی حتی نسبت به بحث آب مجازی نیز حساس باشیم.

 “نعمت حسنی” رئیس پژوهشکده عمران، آب و محیط زیست و استاد دانشگاه شهید بهشتی در نشست تخصصی توانمندی‌های داخلی تولید و کاربرد انواع لوله در بخش آب کشور در سالن همایش‌های وزارت نیرو با بیان این مطلب که متوسط بارش‌های کشور از ۲۴۰ میلیمتر به ۲۲۰ میلیمتر تقلیل یافته است، افزود: به همین خاطر ۱٫۳ مساحت کشور دارای آب، ۱٫۳ در شرایط نیمه خشک و ۱٫۳ مابقی مساحت کشور در شرایط آب و هوایی خشک قرار دارد.

وی میزان حجم بارش‌های جوی را ۴۰۰ میلیارد متر مکعب ذکر کرد و افزود: از این میزان ۷۰ درصد برابر ۲۸۰ میلیارد مترمکعب تبخیر می‌شود و پیش بینی می‌شود تا پایان قرن ۲۱ میزان نزولات جوی با توجه به افزایش اثرات گازهای گلخانه ای و تغییر اقلیم به کمتر از ۱۸۰ میلیمتر برسد.

حسنی با اشاره به اینکه ما با خشکسالی مواجه نیستیم بلکه با خشک قرنی مواجه ایم و بایستی صرفه جویی در قطرات آب را مد نظر داشته باشیم، اظهار داشت: با تمام این کمبودها، سرانه مصرف آب ایران ۲ برابر استاندارد جهانی است لذا بایستی حتی نسبت به بحث آب مجازی نیز حساس باشیم.

وی از ژاپن به عنوان اولین وارد کننده آب مجازی جهان یاد کرد و با بیان اینکه ما باید در این موارد تلاش کنیم تا بهترین الگو در زمینه مصرف و استفاده از آب شرب باشیم، تصریح کرد: استفاده از پساب در صنعت می‌تواند نقش اساسی را ایفا کند ولی متاسفانه در کشور ما، فقط از یک میلیارد متر مکعب از ۳۰ میلیارد متر مکعب پساب موجود استفاده می‌شود.

رئیس پژوهشکده عمران، آب و محیط زیست با اشاره به اینکه فاصله بین هزینه آب تمام شده و پولی که از مشترک اخذ می‌شود بسیار زیاد است، تصریح کرد: این موضوع می‌تواند مدل‌های تأمین مالی را به مخاطره انداخته و پروژه‌ها را با شکست مواجه کند.

وی با اشاره به اینکه قیمت آب در ترکیه ۱۳ برابر، کانادا ۱۹ برابر، دانمارک، فرانسه و اروپا تا ۳۱ برابر قیمت آب در ایران است، افزود: قیمت آب در کشور حداقل بایستی ۳ تا ۴ برابر قیمت کنونی باشد، زیرا قیمت بنزین به آسانی افزایش می‌یابد، قیمت آب معدنی به سهولت افزایش می‌یابد ولی قیمت آب شهری همچنان ثابت است.

نعمت حسنی با اشاره به اینکه کمبود منابع اعتباری می‌تواند صدمات جدی به بدنه آب کشور وارد کند، گفت: میزان متوسط آب بدون درآمد در کشور ما ۳۰ درصد است که با قیمت تمام شده ۱۵۰۰ تومان برای هر متر مکعب آب، ۳۶۰۰ میلیارد تومان خسارات آب هدر رفته به کشور تحمیل می‌شود.

وی با اشاره به اینکه میزان پرت آب در شهرهای بزرگ و مهم کشور ژاپن مانند توکیو ۳ درصد و در سایر نقاط آن نیز کمتر از ۶ درصد است، تصریح کرد: میزان آب بدون درآمد و هدر رفته در شهرهای جنوبی ما بسیار بالاست.

استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان این مطلب که آب، انتقال آب، تصفیه و توزیع آن و همچنین استفاده از پساب برای کشور بسیار حیاتی است، افزود: به دلیل داشتن سه اقلیم تر، نیمه خشک و خشک در کشور و نیاز آبی این مناطق، انتقال بین حوضه ای، نشت آب، آبربایی قابل توجه و عمر کوتاه برخی لوله‌ها سبب شده تا سالانه هزینه بالایی را بپردازیم.

وی تاکید کرد: استفاده از لوله در بخش انتقال آب نیاز به بررسی نوع خط لوله، نوع اجرا و شرایط توپوگرافی منطقه دارد.

حسنی کیفیت نامناسب بعضی لوله‌ها، عدم رعایت استانداردهای لازم، عدم بازرسی دقیق، عدم آموزش کافی و مناسب بازرسان، عدم آشنایی جامع کشاورزان با انواع لوله و کاربرد آن را از عمده چالش‌های این بخش دانست و اضافه کرد: در خصوص اجرا و نصب لوله‌ها با مشکلاتی همچون مشکل پوشش در محل، پوشش در جوشکاری، پوشش در انعطاف پذیری زیاد و دوپهن شدگی در اجرا مواجه هستیم.

وی با تاکید بر اینکه پوشش لوله نبایستی تأثیر منفی بر آب داشته باشد، افزود: لوله‌ها بایستی در برابر سیل، زلزله، رانش زمین و آسیب‌های عمدی مقاوم باشند و کمترین آسیب را به محیط زیست برسانند.

رئیس پژوهشکده عمران، آب و محیط زیست و استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه زلزله دارای اثرات استاتیکی و دینامیکی است و لوله‌ها تابع رفتار خاک هستند لذا بایستی در مقابل اثرات زلزله و رانش زمین مقاوم باشند، گفت: در تأمین لوله بایستی عمر مفید و طولانی لوله و صرفه اقتصادی نیز مد نظر قرار گیرد.

کل آب موجود در کره زمین ۱۳۸۶ میلیون کیلومتر مکعب است، که در سه لایه : اتمسفر (بالای زمین ) ، بیوسفر یا زیست کره (روی زمین) ، لیتوسفر یا سنگ کره (زیرزمین) ، دیده می شود.

اتمسفر: در لایه بالایی یا اتمسفر، ابرها، جلوه وجود آب هستند. این آب ناشی از حرکت رطوبت ، تراکم و تبرید است . آب به صورت رطوبت حتی در هوای صاف و بدون ابر هم وجود دارد که به علت تبخیر از لایه سطحی اقیانوس ها سطح خاک و تبخیر تعریق گیاهان بدست می آید.۹۰% از تبخیر جهان تنها از سطح اقیانوس ها صورت می گیرد جنگلهای جهان حدود ۸% از رطوبت را به وجود آورده و بقیه از سایر سطوح حاصل می شود. این چرخه ، مداوم ادامه دارد و حجم آن ثابت است .آبهای موجود در اتمسفر را معادل ۱۲ هزار و ۹۰۰ کیلومترمکعب تخمین زده اند که معادل یک هزارم کل آب موجود در جهان است. این مقدار آب اگر به یک باره فرو ریزد می تواند کل سطح کره زمین، که حدود ۵۱۶ میلیارد کیلومتر مربع است را در یک لایه به ارتفاع ۵/۲ سانتیمتری، بپوشاند.

روی کره یا آب های سطحی:

آبهای سطحی دنیا حدود یازده میلیون و ۶۳۰ هزار کیلومتر مکعب است . حجم آبهای شیرین کره زمین معادل ۳۵۰۳۰ هزار کیلومتر مکعب بوده که ۲ هزار و ۱۲۰ کیلومتر آن در رودخانه ها جاری و ۱۰۲ هزار کیلومتر مکعب آن در دریاچه ها و باتلاق های محصور در خشکی ها هستند. ۲ درصد از این آب ها تنها در یک دریاچه به نام بایکال و ۲۰ درصد در دریاچه های ۳گانه آمریکا، هورون، میشیگان ، سوپریور و بقیه در دریاچه های پراکنده جهان در فنلاند، روسیه، سوئد، آلمان، سوئیس ، آفریقا و … پراکنده اند. سهم ایران برای دریاچه های بختگان با وسعت با وسعت ۶۱۰ کیلومتر مربع فقط معادل ۹۱۵% کیلومتر مکعب ، برای دریاچه های گهر ۶ هزارم کیلومترمکعب، دریاچه تار ۷ هزارم کیلومترمکعب و دریاچه ارومیه ۵۰ کیلومترمکعب است. ملاحظه می شود که چه حجم ناچیزی از آبهای دریاچه ای جهان، در کشور ایران وجود دارد.آبهای سطحی که قسمتی از آبهای تجدیدشونده هستند در رودخانه های بزرگ، کوچک، دره ها و درز و شکاف کوهها وجود دارد.از میزان آب تجدیدشونده قابل استحصال در سطح جهان سالانه حدود ۵۵ درصد برای منظورهای مصرفی و غیرمصرفی استفاده می شود و بر طبق بررسی های انجام شده ظرف ۳۰ سال آینده این رقم تا حداکثر ۶۵ درصد منابع آب تجدیدشونده قابل افزایش است .همانطور که ذکر شد حجم آب اقیانوسها معادل ۱۳۳۸ میلیون کیلومتر مکعب یا ۵/۹۷% از کل آب جهان است . آب اقیانوسها در حوالی مصب رودخانه های بزرگ شیرین تر بوده و کیفیت آب و درجه شوری آن در نواحی دورتر بدتر می شود. به عنوان نمونه شعاع تأثیر جریان های ورودی از رودخانه آمازون تا ۳۰۰ کیلومتری مصب آن کاملا مشخص بوده و به وضوح دیده می شود.علاوه بر این ، در داخل اقیانوسها، جریانهای قوی رودخانه ای وجود دارد که می توان آنها را رودخانه های جاری در اقیانوس نامید. این جریانات که میلیاردها مترمکعب آب در اقیانوس جابجا می کند، در چرخه هیدرولوژی و تغییر کیفیت آب در اقیانوسها بسیار مؤثرند. بزرگترین آن جریان عظیم کوروشیو در سواحل ژاپن ، است که روزانه مساحتی در حدود ۴۰ تا ۱۲۱ کیلومتر را طی می کند. سرعت این جریان معادل ۸/۴ تا ۴/۱ کیلومتر در ساعت یا معادل حداکثر ۳۳/۱ متر در ثانیه است . قابل توجه است که سرعت سیلاب در جریانهای رودخانه ای ، حدود ۲ تا ۵/۲ متر در ثانیه است.

لیتوسفر یا سنگ کره:

در داخل لیتوسفر نیز بالغ بر ۲۳ میلیون و ۴۰۰ هزار کیلومتر مکعب آب وجود دارد که تقریبا ۴۶% آن آب شیرین و ۵۴% آن آب شور است . به عبارت دیگر حدود ۱۰ میلیون و ۵۳۰ هزار کیلومتر مکعب آب زیرزمینی شیرین و ۱۲ میلیون و ۸۷۰ هزار کیلومتر مکعب آب شور، وجود دارد.
• آب های سطحی که کمتر از ۱۰۰۰ میلیگرم در لیتر مواد حل شده داشته باشند آب شیرین نامیده می شوند. کل آبهای شیرین دنیا ۳% از کل آبهاست . بنابراین بنظر می رسد که این مقدار آب شیرین نسبت به کل آب جهان در حد چند قطره بزرگ بیشتر نباشد!با همه این موارد، بارندگی و ابعاد فراگیر آب و همچنین توزیع منابع و مصارف آب در دنیا، یکنواخت نبوده و توزیع نامناسب مکانی و فصلی بارزی دارد. بعضی از کشورها آب تجدیدشونده بسیار بالایی دارند و بعضی دیگر از کمبود آب در رنج هستند. جزایر گرینلند در شمال غرب کانادا، ایالت آلاسکای آمریکا و گینه فرانسه به ترتیب با سرانه ای معادل ۸۵۷/۸۶۷/۱۰ مترمکعب ، ۱۶۸/۵۶۳/۱ مترمکعب و ۱۲۱/۸۱۲ مترمکعب بالاترین و کویت، نوار غزه، امارات و جزیره باهاماس و قطر به ترتیب با سرانه ای معادل ۱۰ مترمکعب، ۵۲ مترمکعب ، ۵۸ مترمکعب ، ۶۶ مترمکعب و ۹۴ مترمکعب کمترین آب تجدیدشونده را دارند.علاوه بر عوامل فوق این کمبود آب در اثر رشد جمعیت، افزایش مصارف بخش های مختلف به وجود آمده است. به عنوان مثال سرانه آب تجدیدشونده کشور ایران از ۴۰ سال قبل تاکنون از ۱۷ هزار مترمکعب در سال به ۱۹۹۰ مترمکعب کاهش یافته است . این مقوله تقریبا در تمامی سطح جهان دیده می شود. به طوری که تنشهای اجتماعی بعدی جهان را در میزان دسترسی به آب کشورها پیش بینی می کنند.سازمانهای بین المللی و از جمله کمیسیون ملی توسعه پایدار به طور کلی و حسب گزارشهای ملل مختلف جهان را از نظر میزان منابع تجدیدشوند و تواناییهای آنها برای تجهیز منابع مالی به چهار دسته مشخص زیر تقسیم شده است:

– کشورهای با درآمد سرانه بالا و تنش آبی کم
– کشورهای با درآمد بالا و تنش آبی زیاد
– کشورهای با درآمد کم و تنش آبی کم
– کشورهای با درآمد کم و تنش آبی زیاد

به این ترتیب بعضی از کشورهای خاورمیانه و آفریقا که در دسته چهارم طبقه بندی مذکور قرار دارند، اولین قربانیان بحران آب در جهان محسوب خواهند شد.علت کاهش سرانه ها افزایش جمعیت دنیاست که در طول قرن بیستم از ۲ میلیارد نفر به حدود ۶ میلیارد نفر رسیده است و پیش بینی می شود تا سال ۲۰۲۵ به بیش از ۸ میلیارد نفر بالغ شود با نرخ رشد موالید سه نفر در ثانیه). افزایش جمعیت از یک طرف و کاهش سرانه مصرف آب شیرین از طرفی دیگر شرایطی را فراهم آورده است که منابع آب شیرین از یک منبع تجدیدشونده به یک منبع نیمه تجدیدشونده و میرا تبدیل شود. در حالی که ۷۳ درصد جمعیت دنیا در کشورهای آفریقایی و آسیایی متمرکز است ، سهم این دو قاره از منابع آب تجدیدشونده دنیا تنها ۴۷ درصد می باشد و قاره آسیا که ۶۰ درصد جمعیت دنیا در آن ساکن هستند، ۳۶ درصد از منابع آب تجدیدشونده جهان را دریافت می کند یا حوزه آبریز رودخانه آمازون که ۱۴ درصد منابع آب تجدیدشونده دنیا را شامل می شود، فقط ۴/۰ درصد جمعیت جهان را در برمی گیرد. مطالعات نشان می دهد که تا ۱۹۹۴ ، ۸۰% از مردم آسیا و اقیانوسیه و ۸۸ درصد از مردم آسیای غربی و ۸۰ درصد مردم آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب و تنها ۴۶% مردم آفریقا به آب شرب سالم دسترسی داشته اند که می توان گفت تقریبا معادل ۱/۱ میلیارد نفر از مردم جهان از دسترسی به آب سالم محرومند. در طی سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۵۰ جمعیت و مصارف آب در سطح دنیا ۲ برابر شده است و سهم مصارف شرب و صنعت از ۲۰ درصد کل مصارف به بیش از ۳۰ درصد رسیده است . در سال ۱۹۵۰ تنها ۸۳ شهر با جمعیت بیش از یک میلیون نفر در سطح دنیا وجود داشت در حالی که در سال ۱۹۹۵ این تعداد به ۲۸۰ شهر رسیده است . این امر باعث شده که سالانه حدود ۲ میلیون هکتار از سطح اراضی آب به دلایل مختلف کاسته شده و پیش بینی می شود رشد خالص اراضی آبی در آینده احتمالا منفی شود.سطح آب زیرزمینی نیز در مناطق وسیعی از دنیا به طور مستمر در حال افت است . سطح زیرکشت غلات به ازای هر نفر در سال از رقم ۲۴/۰ هکتار در سال ۱۹۵۰ به ۱۲/۰ هکتار در سال ۱۹۹۶ کاهش پیدا کرده است . اراضی آبی ۱۶ درصد اراضی زیر کشت دنیا را تشکیل می دهند، در حالی که ۴۰ درصد مواد غذایی دنیا را تولید می کنند. این موارد پی آمد اجتماعی و اقتصادی گوناگونی را به دنبال دارد.بیماریهای ناشی از آب نیز ۸ درصد کل بیماری ها را در کشورهای در حال توسعه تشکیل می دهند که نشان می دهد سالانه حدود ۲ میلیارد نفر در جهان به نوعی تحت تأثیر بیماری های ناشی از آب قرار می گیرند. گزارش ها نشان می دهد که سالانه حدود ۴ میلیون نفر از کودکان جان خود را بدین لحاظ از دست می دهند. این در حالیست که سهم سرانه تجدیدشونده و سهم سرانه مصرف، روزبه روز کمتر شده و در عوض میزان پس آب ها و آب های آلوده ، حجم منابع آب قابل دسترس، ذخیره سدها به علت رسوب گذاری ، عمر مفید شبکه های آب شرب شهری و فرسودگی شبکه های انتقال آب و غیره مشکلات جدید و جدیدتری را به وجود می آورند.