نخستین نشست کمیته راهبری همکاری‌های مشترک وزارتخانه‌های نیرو (ایران) و زیرساخت و محیط زیست هلند با محوریت همکاری در زمینه مدیریت و حکمرانی آب امروز (یکشنبه) در تهران برگزار شد.
مشاور وزیر و مدیر دفتر محیط زیست وزارت نیرو با مدیر امور بین‌الملل وزارت زیرساخت و محیط زیست هلند در مورد چگونگی همکاری‌های دو دولت ایران و هلند و همچنین نحوه همکاری شرکت‌ها و کسب و کارهای فعال در حوزه آب و انرژی تبادل نظر کرد و در نهایت دو طرف در این نشست روی زمینه‌هایی چون مدیریت آب، حکمرانی آب، تحقیق و توسعه در زمینه مسائل آب، برنامه‌های کاهش ریسک و… تاکید کردند.
پیش‌تر نیز وزیر نیرو از امضای تفاهم‌نامه ایران و هلند برای ارتقاء مدیریت منابع آب و توسعه انرژی‌های خورشیدی خبر داد.
وی با اشاره به تجربیات ارزشمند هلند در خصوص مدیریت منابع و تامین آب، گفته‌بود که با توجه به اینکه هلند پایین‌تر از سطح دریا قرار گرفته به‌طور مداوم در معرض سیلاب‌ها و هجوم آب دریا قرار می‌گیرد که همین مساله موجب شده که هلند یک کشور پر آب به حساب آید و این مساله موجب شده تا هلند تکنولوژی‌های بسیار گرانبهایی در زمینه آب به دست آورد به همین منظور تفاهم‌نامه‌ای برای انتقال تکنولوژی و این تجربیات با کشور هلند امضاء شد.
بر اساس گفته‌های وی، تصمیم بر آن شد که سه گونه همکاری با کشور هلند داشته باشیم که می‌توان به همکاری بین دو دولت، همکاری بین شرکت‌های تجاری دو طرف و همَکاری بین موسسات تحقیقاتی و آموزشی کشور اشاره کرد.
عمده این تفاهمات صورت‌گرفته با کشور هلند در زمینه‌ی مسائل آب و محیط زیست بود و در حال حاضر نیز در مورد موضوع مدیریت و حکمرانی آب تصمیمات خوبی اتخاذ شد.
آلودگی تالاب‌ها از آن جهت از اهمیت بسیاری برخوردار است که علاوه‌بر آسیب زدن به اکوسیستم یک تالاب و از بین بردن موجودات زنده‌ای که در آن زندگی می‌کنند، می‌تواند برای سلامت مردم ساکن در مجاورت آن نیز خطرناک باشد.
خشکسالی، تغییر اقلیم، مدیریت نامناسب منابع آب، برداشت بی‌رویه از سرچشمه‌ها و احداث چاه‌های غیرمجاز حیات تالاب‌های کشور را با چالش‌های اساسی روبه‌رو کرده است؛
اما همه این مشکلات نمی‌تواند بر معضل آلودگی تالاب‌ها سایه بیاندازد، زیرا همواره اما و اگرهای بسیاری درباره ورود کودهای شیمیایی، فاضلاب شهری و گاهی فاضلاب‌های خطرناک بیمارستانی و صنعتی به تالاب‌ها و همچنین دفع پسماند در مجاورت آنها وجود داشته است.
آلودگی تالاب‌ها از آن جهت از اهمیت بسیاری برخوردار است که علاوه‌بر آسیب زدن به اکوسیستم یک تالاب و از بین بردن موجودات زنده‌ای که در آن زندگی می‌کنند، می‌تواند برای سلامت مردم ساکن در مجاورت آن نیز خطرناک باشد.
مدیرطرح حفاظت از تالاب‌های ایران، با اشاره به اینکه مساله خشک شدن تالاب‌ها در حال حاضر به اندازه‌ای مهم است که بحث آلودگی آنها در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد، اظهار کرد:
اطلاعات چندانی درباره وضعیت آلودگی تالاب‌های کنوانسیون رامسر وجود ندارد در بسیاری از تالاب‌ها آبی وجود ندارد که بخواهیم درباره آلودگی‌هایشان صحبت کنیم؛ اما با وجود این درباره برخی تالاب‌ها همچون تالاب انزلی مساله آلودگی پررنگ است.
نقش فعالیت‌های کشاورزی در آلودگی تالاب انزلی
تالاب انزلی در استان گیلان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های پرندگان به حساب می‌آید که در سال‌های اخیر خطر خشک شدن آن نگرانی‌های بسیاری را به وجود آورده است.
آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های کشاورزی، بخش عمده آلودگی تالاب انزلی و به‌طور کلی آبهای شمال کشور است، علاوه‌بر آن فاضلاب‌های صنعتی و شهری نیز بر این مشکل می‌افزایند.
قرمز شدن دریاچه ارومیه ربطی به آلودگی ندارد
مدیرطرح حفاظت از تالاب‌های ایران، تالاب کانی‌برازان و تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه را از دیگر تالاب‌هایی دانست که با مشکل آلودگی آب روبه‌رو است. او در این‌باره گفت:
به علت ورود کودهای شیمیایی نیترات و فسفات به این تالاب نوعی از جلبک در این تالاب رشد می‌کنند که اکوسیستم تالاب را بر هم می‌زند.
وی درباره اینکه آیا قرمزشدن آب دریاچه ارومیه به‌دلیل افزایش آلودگی است، پاسخ داد: بالارفتن شوری آب دریاچه سبب بروز نوعی واکنش در میکرو ارگانیسم‌های این دریاچه شد که به قرمز شدن آب انجامید و این مساله ارتباطی با آلودگی آب ندارد.
تغییر کاربری زمین‌های اطراف مهم‌ترین دلایل ایجاد آلودگی
علاوه‌بر تالاب‌های کنوانسیون بین‌المللی رامسر، برخی تالاب‌های ساحلی کشور نیز با مشکل آلودگی آب روبه‌رو هستند که ازجمله آنها می‌توان به خلیج گرگان یا میانکاله اشاره کرد.از حدود یک‌سال پیش مشکل پس‌رفت آب در این خلیج و آلودگی آب آن، در کانون توجه قرار گرفته است، به‌طوری‌که برخی کارشناسان عنوان کردند که سرنوشت تالاب میانکاله همانند سرنوشت دریاچه ارومیه خواهد شد.
بنابر اعلام مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان، تاکنون اقدامات عملی برای حل مشکلات خلیج گرگان انجام شده است و کارگروهی برای نجات آن آغاز به کار کرده‌اند که در حال انجام مراحل مطالعاتی هستند.
مدیریت خاک یکی دیگر از مسائل دخیل در افزایش آلودگی تالاب میانکاله است؛ زیرا شاهد افزایش ورود مواد مغذی به تالاب به‌دلیل فرسایش خاک زمین‌های کشاورزی حوزه بالادست تالاب هستیم که بر آلودگی آن می‌افزاید.
خلیج چابهار آلودگی چندانی ندارد
مدیرکل دفتر بررسی آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، همچنین درباره خلیج چابهار دیگر تالاب ساحلی کشور که در سال‌های اخیر برای اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است، توضیح داد:
در حال حاضر مساله حادی از نظر آلودگی درباره خلیج چابهار وجود ندارد؛ اما سازمان حفاظت محیط زیست با توجه به طرح‌های توسعه‌ای، مانند توسعه منطقه آزاد، پتروشیمی‌ها و… که در آنجا در حال اجراست، نظارت و تعامل لازم را دارد تا کمترین صدمه به این خلیج وارد شود.
علی‌رغم اینکه سال ۹۶ با باران‌های خوبی همراه شد اما همچنان بحران آب بر کشور سایه گسترانده است که همین مساله نیز موجب شده مسوولان آبی مبالغ میلیاردی را برای گذر از بی آبی تابستان درنظر بگیرند.
در حال حاضر منابع آبی کل ایران محدود است و به همین منظور پروژه‌هایی در دست اجرا قرار گرفته اما با توجه به اینکه بسیاری از این پروژه‌ها طولانی‌مدت هستند، نمی‌توان گفت که در تمام شهرها مشکلی از نظر تامین منابع آب وجود ندارد.
بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته ۴۹۰ میلیارد تومان بودجه به منظور گذر از پیک تابستانی سال جاری تصویب شده است تا بتوان با این بودجه پروژه‌های اضطراری را اجرایی کردبه.طور مثال در استان زاهدان مشکل شبکه توزیع وجود دارد که باید برای این مسئله پروژه‌هایی تعریف شود و گرچه در حال حاضر این پروژه‌ها تعریف و در دست اجرا قرار گرفته اما مشکل بحران آب همچنان در سراسر کشور خودنمایی می‌کند.
البته این شرایط در حالی است که بر اساس آخرین آمار میزان بارش‌های امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۸۸ میلی‌متر، پنج درصد و در مقایسه با متوسط ۴۸ ساله ۱۸۴ میلی‌متر هشت درصد افزایش داشته است اما با این وجود باید به مساله کمبود منابع آبی در کشور توجه کرد.
با این حال با توجه به اینکه تمام شهرها با در نظر گرفتن میزان مصرف طراحی می‌شوند، زمانی که مصرف بالا می‌رود، مشکلاتی برای این شهر ایجاد می‌شود. لذا لازم است که مشترکان در میزان مصرف آب خود مدیریت کافی داشته باشند.
به‌طور کلی طبق برآورد وزارت نیرو با توجه به‌اینکه سال گذشته با تدبیر مشترکان تابستان بدون کاهش فشار و کمبود آب پشت سر گذاشته شد پیش‌بینی شده که امسال نیز مشکلی از نظر منابع آبی وجود نداشته باشد.
کشاورزان استفاده از آبهای زیرزمینی را برای تولید محصولاتی نظیر برنج، گندم و کتان به شدت افزایش داده‌اند. با وجود این بسیاری از این آب‌هایی که از زیرزمین پمپاژ می‌شود در کشاورزی‌های غیرپایدار استفاده می‌شود و سرعت پمپاژ آبهای زیرزمینی با سرعت بیشتری نسبت به سال‌های قبل در حال انجام است.
معاون مدیر برنامه آب در مؤسسه بین‌المللی استرالیا اعلام کرد:
میزان پمپاژ آبهای زیرزمینی به سرعت در حال افزایش است و به ویژه طی ۱۰ تا ۲۰ سال گذشته به واسطه افزایش جمعیت و نیز نیاز به افزایش تولید غذا سرعت بیشتری گرفته است.
وی همچنین گفت: کاهش کمبود آب در بسیاری از کشاورزی‌های هند، چین و آمریکا مشهود است و می‌تواند تأثیر بسیار زیادی بر محصولات غذایی جهان داشته باشد چرا که بسیاری از این تولیدکنندگان در سطح بین‌المللی تجارت می‌کنند.
محققان طی گزارشی اعلام کردند:
۱۱ درصد محصولاتی که برای آبیاری از آبهای زیرزمینی استفاده می‌کنند در سطوح بین‌المللی صادرات می‌شوند. کشورهایی نظیر پاکستان،ایران و هند که از آبهای زیرزمینی برای تولید محصولاتشان استفاده می‌کنند معمولاً از کمبود آب رنج می‌برند.
«برای بسیاری از کشورها استفاده از آبهای زیرزمینی برای تولید محصول مفهومی ندارد.»،
در عین حال خیلی از کشورهای پمپاژ آب را با سرعت بیشتری انجام می‌دهند.
از نظر اقتصادی استفاده غیر پایدار و غیرمنطقی از آبهای زیرزمینی می‌تواند به افزایش قیمت محصولات غذایی بینجامد چرا که کشورها باید هزینه زیادی را برای تأمین آب محصولاتشان هزینه کنند.
استفاده از آبهای زیرزمینی همچنین می‌تواند به مردم محلی هم آسیب وارد کند چرا که آنها به شدت برای تأمین زندگی خودشان نیازمند آب هستند.
خشکسالی‌هایی که طی سال‌های آینده به واسطه تغییرات آب و هوایی توسعه پیدا می‌کند می‌تواند کمبود بیشتر آب را رقم بزند و در تولید و عرضه محصولات غذایی تأثیر جدی داشته باشد.تولید محصولات کشاورزی همچنان به دلیل کمبود آب بحرانی است و محصولات اساسی نظیر برنج و گندم می‌تواند تأثیر خسارت‌زایی برای تأمین آب داشته باشد. بسیاری از جمعیت جهان اکنون در بحران آب به سر می‌برند که میزان قیمت محصولات غذایی را افزایش خواهد داد مگر اینکه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان آب را به صورت منطقی استفاده کنند. دولت‌ها باید استفاده از آبهای زیرزمینی را به شدت کنترل کنند و همچنین روی تکنولوژی آبیاری قطره‌ای سرمایه‌گذاری کنند که این مسئله می‌تواند در کاهش مصرف آب بسیار مؤثر باشد. همچنین بهتر است برای ذخیره طبیعی منابع برای آینده آماده باشند
بازگرداندن ۴۰۰ میلیون متر مکعب فاضلاب به دشت تهران برای جلوگیری از فرونشست
مدیر عامل آبفای استان تهران، محمد پرورش گفت:
اولویت ما در تهران این است که ۸۵۰ میلیون متر مکعب از فاضلاب تا سال ۱۴۱۰ تصفیه شود و ۴۰۰ میلیون متر مکعب از پساب را به آبخوان برگردانیم.
محمد پرورش،
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب تهران درباره برنامه جلوگیری از فرونشست دشت تهران اظهار داشت:
ما در حال حاضر در استان تهران حدود یک میلیارد و ۳۵۰ میلیون متر مکعب آب تامین می کنیم که حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب از آب های سطحی و سدهای ماملو، کرج، لتیان، لار و طالقان و مابقی از آب های زیرزمینی تامین می شود.
وی با اشاره به اینکه فرونشست زمین بیشتر با برداشت از آبخوان ها مرتبط است، افزود:
البته در تهران میزان مصرف آب برای کشاورزی نسبت به دیگر نقاط کشور کمتر است اما باید ببینیم که اضافه برداشت از سوی چه کسانی است و میزان آن چقدر است تا بتوانیم از آن جلوگیری کنیم.
پرورش تصریح کرد:
در حال حاضراولویت ما در تهران این است که ۸۵۰ میلیون متر مکعب از فاضلاب تا سال ۱۴۱۰ تصفیه شود و ۴۰۰ میلیون متر مکعب از پساب را به آبخوان برگردانیم تا تراز آبخوان های دشت تهران منفی نشود.
معاون آب و آبفای وزیر نیرو گفت:
با وجود بارش‌های پاییز و زمستان گذشته، وضعیت خشکسالی در پهنه وسیعی از کشور همچنان ادامه دارد.
به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو ،
مهندس “رحیم میدانی” با اشاره به آمار بارش‌های کشور، از ابتدای سال آبی جاری تاکنون اظهار داشت:
۱۵۰ میلی‌متر بارش در کشور رخ داده است که در مقایسه با دوره بلندمدت ۶ درصد کاهش و در قیاس با مدت مشابه پارسال ۴ درصد کاهش یافته است.
وی ادامه داد:
از شش حوضه اصلی کشور چهار حوضه در مقایسه با دوره درازمدت با کاهش بارش‌ها روبرو بوده و تنها دو حوضه بارش‌هایی بیشتر از متوسط بلندمدت را تجربه کرده‌اند.
میدانی با اشاره به وضعیت حوضه‌های آبریز اصلی کشور گفت:
حوضه خزر پنج درصد، حوضه خلیج فارس و دریای عمان شش درصد، حوضه دریاچه ارومیه ۱۷ درصد و حوضه مرزی شرق ۲۷ درصد کاهش در مقایسه با دوره درازمدت داشته‌اند.
همچنین دو حوضه مرکزی با چهار درصد و حوضه قرقون با ۱۱ درصد تنها حوضه‌های با افزایش بارش بوده‌اند.
وی ادامه داد:
بررسی آمار بارش استان‌های کشور نشان می‌دهد که از ۳۱ استان کشور ۲۱ استان بارش‌هایی منفی در مقایسه با درازمدت را تجربه کرده‌اند و استان‌های مهمی مانند خوزستان، ایلام، اصفهان و کردستان به ترتیب با ۵۰، ۳۷، ۱۸ و ۲۵ درصد کاهش روبرو هستند. همچنین استان کرمانشاه با ۳۷ درصد کاهش بارش و کهگیلویه و بویر احمد با ۳۷ درصد کاهش بارش در قیاس با دوره بلندمدت در وضعیت مناسبی به لحاظ بارش‌ها قرار ندارند.
معاون آب و آبفای وزیر نیرو با اشاره به افت شدید بارش در استان‌های مرکزی ایران یادآور شد:
به دلیل کاهش بارش‌ها در فلات مرکزی ورودی آب به سدهای کشور نیز دچار افت محسوسی شده و ورودی آب به سدی مانند سد درودزن شیراز که تأمین کننده آب شرب شهر شیراز است نسبت به سال گذشته ۴۴ درصد کاهش و سد سفیدرود ۵۲ درصد کاهش داشته است.
وی ادامه داد: با وجود کاهش شدید ورودی به سدهای کشور به دلیل مدیریت آب خروجی از سدها، آب پشت سدها ۲۵٫۹ میلیارد مترمکعب بوده و در وضعیتی مشابه سال گذشته قرار دارد و تلاش شده تا آبی که از سال گذشته ذخیره شده بود، از دست نرود.
میدانی با اشاره به وضعیت سدهای تهران گفت:
ورودی آب به پنج سد لار، طالقان، کرج، لتیان و ماملو در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۲۸ درصد کاهش یافته است اما با وجود مدیریت‌های صورت گرفته در زمان کنونی بیش از ۵۰ میلیون مترمکعب بیشتر از سال‌های گذشته آب پشت سدهای تهران وجود دارد.
شرکت فاضلاب تهران با هدف افزایش سطح آگاهی شهروندان تهرانی درباره طرح فاضلاب سرود و نمایش در در ایستگاه های مترو برگزار می کند.
با توجه به تاثیر برنامه های هنری به عنوان یک ابزار تاثیر گذار در جلب نظر مخاطبین،
سرود ها و نمایش هایی با محتوای اهمیت و ضرورت اجرای طرح فاضلاب در ازبین بردن آلودگی آبهای زیرزمینی و وصل شدن به شبکه فاضلاب تهیه شد که توسط دانش آموزان و با استفاده از حرکات نمایشی اجرا می شود.
براساس این گزارش این سرود و نمایش ها در نوبت بعد از ظهر در تمامی ایستگاههای پرتردد مترو شامل امام خمینی ، تجریش ، تئاتر شهر ، شادمان و …. اجرا و مورد توجه مسافران قرار می گیرد.
استفاده از تن پوشهای شخصیت های نمادین طرح فاضلاب
(شخصیت وی در انیمیشن های دیرین دیرین) و پرفسور جوتفات، استفاده از فوم بوردها بعنوان ابزار انتقال پیام های آموزشی و انجام نظر سنجی از دیگر برنامه های روابط عمومی در ایستگاه های مترو است .
- مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران خواستار توجه به مدیریت مصرف آب در سنت نیکوی خانه‌تکانی شد.
محمد پرورش در گفتگو با روابط عمومی دبیرخانه دائمی حامیان آب گفت: در روزهای پایانی سال با توجه به سنت خانه‌تکانی و شست‌وشو آب بیشتری مصرف می‌شود.
او افزود: هفته گذشته حدود ٢٠٠ هزار مترمکعب مصرف آب افزایش یافت و مصرف روزانه آب در روزهای اخیر به دو میلیون و ٩٠٠ هزار متر مکعب رسیده است.
همچنین درباره وضعیت سدهای تامین‌کننده آب تهران گفت: سدهای تهران نسبت به پارسال آب بیشتری دارند اما نسبت به دراز مدت کسری داریم.
پرورش ادامه داد: با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده و در صورت همکاری شهروندان در مدیریت درست مصرف آب برای تابستان آینده کمبودها را می‌توانیم مدیریت کنیم.
- در استان تهران پنج‌میلیون و ۴٠٠ مشترک آب وجود دارد که ٣٠ درصد آنان بالای ٢٠ مترمکعب آب مصرف می‌کنند.
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت:
براساس پیش بینی های سازمان هواشناسی و انجمن های بین المللی در فروردین ماه و اردیبهشت ماه پیش رو شرایط خوبی را از نظر بارندگی خواهیم داشت.
وی در خصوص آخرین وضعیت سدهای کشور، اظهار کرد: به غیر از چهار سد خوزستان، درودزن، ملاصدرا و زاینده رود مابقی سدهای کشور وضعیت خوبی دارند.
با بیان این که سد خوزستان نسبت به سال قبل چهار میلیارد مترمکعب کمتر از سال گذشته ورودی آب داشته است، عنوان کرد:
در سدهای درودزن و ملاصدرا و زاینده رود نیز شاهد کاهش ورودی آب بوده ایم که امیدواریم در ماه های آینده این کمبود جبران شود.
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به وضعیت بارش ها در ماه های اخیر، ادامه داد:
با توجه به این که در حوزه های کشور میزان نزولات جوی به لحاظ برفی شرایط مطلوب تری را نسبت به گذشته داشته است، پیش بینی می شود که در ابتدای سال آینده شاهد وضعیت خوبی در منابع آبی باشیم.
به گفته وی این مساله بدین معنا نیست که بحران آب در کشور کمرنگ شده است،
چرا که بحران ۱۵ ساله ایران با بارش های این چنینی برطرف نخواهد شد اما به طور کلی می توان گفت که در حال حاضر شرایط منابع آبی وضعیت مطلوبی دارد.
محمد پرورش در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در پاسخ به این سؤال که آیا قانون قطع آب مشترکان پرمصرف در سال ۱۳۹۶ اجرایی می‌شود،
گفت:
در ارتباط با برخورد با انشعابات پرمصرف باید اذعان کنم که فرآیند آن در حال طی شدن است و اخذ مجوز آن باید از طریق وزارت نیرو پیگیری شود.
پرورش در خصوص اینکه روند احداث رینگ آب تهران در حال حاضر در چه وضعیتی است و چه زمانی به پایان می‌رسد، گفت:
۹۰ درصد پروژه‌هایی که در تهران در بخش آب اجرا می‌شود با هدف بالا بردن کیفیت آب تهران است هر چند اگر شهر تهران از لحاظ کمیت با کمبود مواجه شود مشکلاتی ایجاد می‌شود اما به هر حال کیفیت برای ما بسیار مهم است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران
با تأکید بر اینکه پروژه‌های مختلفی برای بالا بردن کیفیت آب در تهران اجرا می‌شود، اظهار داشت:
ما به دنبال این هستیم تا هر چه سریع‌تر رینگ آب تهران را با حضور و ورود بخش خصوصی به این پروژه نهایی کنیم.
پرورش ادامه داد:
پیشنهاد ما به سایر شهرها این است که تمام شهرها همانند تهران به رینگ آب که هم از لحاظ پدافندی می‌تواند کمک‌های بسیاری به شهر کند و می‌تواند موجب بالا رفتن کیفیت آب شود، مجهز شوند.
وی تصریح کرد:
به هر حال تمام شدن پروژه رینگ آب تهران نیازمند منابع مالی زیادی است و تا کنون نیز چندین بخش آن مثل مسیر بعثت تا بهشت سلیمانی به بهره‌برداری رسیده است.
به گفته وی،
اگر مسیر تصفیه‌خانه کن تا یافت‌آباد در قالب پروژه رینگ آب تهران نیز مرتفع شود نگرانی از پایداری آب جنوب غرب تهران نیز برای همیشه مرتفع خواهد شد بنابر این امیدواریم در شش ماهه اول سال ۹۶ این پروژه نیز به بهره‌برداری برسد.