آب و سلامتی water-health
۵۰ تا ۶۵ درصد بدن افراد بالغ و ۷۸ درصد بدن نوزادان را آب تشکیل شده است. بر اساس برآورد سازمان جهانی بهداشت، حداقل نیاز افراد به آب برای زندگی، هفت‌ونیم لیتر در شبانه روز است.
در صورتی که قرار باشد پخت‌وپز و مسائل بهداشتی (استحمام ) هم به این رقم اضافه شود حداقل آب مصرفی به ۲۰ لیتر در شبانه روز برای هر نفر افزایش پیدا خواهد کرد. سرانه مصرف آب در ایران ۲۰۰ لیتر در شبانه روز است. رقمی که چندین برابر الگوی جهانی است.
در سرتاسر جهان حدود ۷۵۰ میلیون نفر به آب پاک و قابل شرب دسترسی ندارند. برآورد شده دو و نیم میلیارد نفر نیز از امکانات بهداشتی و تصفیه فاضلاب بی‌بهره‌اند.
آب و طبیعت water-nature
تمامی اکوسیستم‌ها به آب وابسته‌اند؛ جنگل‌ها و تالاب‌ها و مراتع در قلب چرخه آب جای دارند و بیابان‌ها شکننده‌اند و به آب کمتری محتاجند. با این حال همه زیستگاه‌ها و اکوسیستم‌ها بدون آب از کارکرد خود باز می‌مانند. فاضلاب تصفیه نشده مناطق مسکونی و پساب صنعتی و کشاورزی از عوامل نابودی اکوسیستم‌ها هستند.
به گزارش وب‌سایت روز جهانی آب، اکثر مدل‌ها و برآوردهای اقتصادی، کارکرد ضروری آب به خصوص در اکوسیستم‌های آب شیرین را نادیده می‌گیرند. مصرف ناپایدار منابع آب و تخریب اکوسیستم‌ها در بسیاری از برآوردهای اقتصادی دیده نمی‌شود. این همان بلایی است که ایران را نیز تهدید می‌کند.
ارزیابی اکوسیستم‌ها نشان داده که منافع در حفاظت آب بیش از سرمایه‌گذاری آن است. «مدیریت اکوسیستم-محور» راه حل کلیدی و بلند مدت حل بحران آب معرفی می‌شود. رویکردی که در ایران و بسیاری از کشورها همچنان مورد غفلت قرار می‌گیرد.
آب و شهرنشینی water-urbanization
امروزه، نیمی‌از جمعیت جهان در شهرها ساکنند. زندگی در این مناطق نیازمند آبرسانی منسجم، هزاران کلیومتر لوله آب و فاضلاب، راه‌اندازی سیستم‌های تصفیه فاضلاب و مهمتر از همه بهره‌مندی و دسترسی به منابع آب شیرین است. از این‌رو شهرنشینی به یکی از چالش‌های بزرگ قرن ۲۱ بدل شده است.
۹۳ درصد از شهرسازی و شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه و فقیر رخ می‌دهد و حدود ۴۰ درصد شهرها در مناطق فقیرنشین، کثیف و پرجمعیت توسعه می‌یابند. برآوردها نشان می‌دهد بیش از دو و نیم میلیارد نفر تا سال ۲۰۵۰ به مناطق شهری مهاجرت کنند. در ایران ۷۳ درصد جمعیت کشور در شهرها به سر می‌برند. این رقم بیش از ۵۸ میلیون نفر را در برمی‌گیرد.
آب و صنعت water-industry
تمام صنایع برای تولید به آب نیاز دارند؛ برخی بیشتر و برخی کمتر. باور کردنی نیست که برای تولید یک صفحه کاغذ ۱۰ لیتر و برای تولید نیم‌کیلو پلاستیک ۹۱ لیتر آب مصرف می‌شود. صنعت، بی‌تردید نقشی انکارناپذیر در توسعه، تولید، ایجاد مشاغل و درآمد دارد. با این حال اولویت صنایع در سراسر جهان به جای آن که بهره‌وری، کاهش مصرف و حفاظت آب باشد، تولید بیشتر محصولات است.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که مصرف آب در بخش صنعت ظرف ۵۰ سال یعنی از سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۵۰ بیش از ۴۰۰ درصد رشد داشته باشد. بیشترین رشد و مصرف در کشورهای در حال توسعه دیده خواهد شد. با این حال نمی‌توان تلاش‌های تولیدکننده‌های بزرگ را برای کاهش مصرف آب نادیده گرفت.
صنایع در ایران کمترین مصرف آب را در مقایسه با بخش کشاورزی و شهری به خود اختصاص می‌دهد. به گفته قائم مقام وزارت نیرو فقط دو درصد آب در بخش صنعت مصرف می‌شود.
آب و انرژی water-energy
آب و انرژی را «شرکای طبیعی» می‌نامند. برای تولید انرژی، آب مصرف می‌شود و برای انتقال آب، انرژی. در سراسر جهان نیروگاه‌های حرارتی بیش از ۸۰ درصد انرژی الکتریکی را تولید می‌کنند. میلیاردها لیتر آب برای سیستم‌های خنک‌کننده این وسایل مصرف می‌شود. در این میان سدها فقط ۱۶ درصد برق سراسر جهان را تولید می‌کنند. این رقم در ایران ۱۳ درصد است.
انتظار می‌رود با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین، آب کمتری برای تولید انرژی یا خنک کردن دستگاه‌ها مصرف شود. همچنین گزینه دیگر، استفاده از منابع آبی جایگزین، مثل فاضلاب‌ها و آب دریاهاست. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر (مثل انرژی باد، جزر و مد، گرمایش زمین و باران) که به آب کمتری نیاز دارند نیز می‌تواند فشار بر منابع آب شیرین را کاهش دهد.
آب و غذا water-food
کشاورزی تا سال ۲۰۵۰ باید بیش از ۶۰ درصد امروز تولید داشته باشد و این رقم در کشورهای در حال توسعه ۱۰۰ درصد است. در سراسر جهان کشاورزی ۷۰ درصد منابع آب را مصرف می‌کند و در ایران ۹۲ درصد.
با رشد اقتصادی و افزایش درآمدهای فردی، رژیم غذایی از محصولات گیاهی (با ترکیب نشاسته) به محصولات گوشتی و لبنی تغییر می‌کند که افزایش مصرف آب را به همراه دارد. برای تولید یک کیلو برنج، سه هزار و ۵۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود و برای تولید یک کیلو گوشت گاو ۱۵ هزار لیتر. این تغییر رویکرد در رژیم غذایی، ظرف ۳۰ سال گذشته بیشترین اثر را در مصرف آب داشته است و به نظر می‌رسد تا اواسط قرن ۲۱ نیز ادامه داشته باشد. تولید پساب کشاورزی و اثرات مخرب آن، حتی از مصرف آب در این بخش نیز خسارت‌بارتر است.
تجربه کشورهای پردرآمد نشان می‌دهد، ترکیبی از قوانین بازدارنده، مشوق‌ها، فشارها و یارانه‌های هدفمند توانسته است میزان مصرف آب را در بخش کشاورزی و تولید محصولات غذایی به طرز چشمگیری کاهش دهد.
آب و برابری water-equality
در کشورهای در حال توسعه و فقیر به دست آوردن آب و آوردن آن به خانه وظیفه روزانه زنان و دختران است. اینان ۲۵ درصد از وقت خود را فقط صرف این کار می‌کنند. این رقم معادل ۲۰۰ میلیون ساعت در هر روز است. به علاوه با تغییرات اقلیمی، اثراتی منفی بر منابع آب بیشتر خواهد شد. با توجه به رشد روزافزون در تقاضای آب، می‌توان پیش‌بینی کرد چالش‌های پیش‌روی جوامع در حال توسعه بیشتر شود و بدین ترتیب زنان ناچارند رنج بیشتری را برای جمع‌آوری و انتقال آب تحمل کنند. به گزارش سازمان جهانی بهداشت روزانه سه و نیم میلیون نفر به دلیل مصرف آب آلوده می‌میرند.
در شرایطی که دسترسی به آب سالم به صورت عادلانه‌ای انجام پذیرد می‌توان انتظار داشت که این تبعیض‌ها، بیماری‌ها و روند مرگ و میر کاهش یابد.
آب و ایران water-drop-home
منابع آبی در ایران رو به اتمام است. وزارت نیرو ۳۱۷ دشت کشور را ممنوعه اعلام کرده است. یعنی نیمی از دشت‌های کشور با تشنگی مفرط روبه‌رو هستند. دشت‌هایی که به دلیل فقدان آب نشست کرده‌اند. همچنین بیش از ۷۳ درصد آبهای زیرمینی مصرف شده و امید اندکی برای این منابع وجود دارد. تالاب‌های ایران نیز حال خوشی ندارد. ارومیه، گاوخونی و هامون خشکی مفرط را از سر می‌گذرانند. در مجموع ۶۷ درصد تالاب‌های سراسر ایران خشک شده‌اند.
ایران در کمربند خشک جهان قرار گرفته و وارد دوره طولانی خشکسالی مفرط شده است. مدیریت نابه‌سامان منابع آب نیز شرایط را وخیم‌تر کرده است. با این حال ما تشنگانی هستیم که روز جهانی آب را از یاد برده‌ایم.
وجود بحران آب در ایران بخش کشاورزی را نیز به‌گوش کرده تا به نحو بهتری از منابع آبی کشور استفاده کنند.
به‌طوری‌که بر اساس آمار طی سه سال گذشته راندمان آبیاری در اراضی کشاورزی کشور به ۴۴ درصد رسیده که این مساله می تواند تاثیر زیادی در کاهش استفاده بی رویه از سفره‌های آب زیر زمینی داشته باشد.
در یکی از مصوبات شورای عالی آب تأکید شده که وزارت کشاورزی موظف است متناسب با اقلیم مناطق مختلف ایران الگوی کِشت ملی را تعیین کند. با توجه به مصرف بالای آب در کشاورزی تعیین این الگو می تواند در مدیریت بهینه آب در این بخش بسیار موثر باشد.
یکی از اولویت های وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو برای استفاده بهینه از آب تبیین شده بر همین اساس در حال حاضر برنامه‌های مناسبی در اجرای سیستم‌های نوین آبیاری انجام شده که می‌توان به مجهز شدن یک میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار از اراضی کشور مجهز به سیستم های نوین آبیاری اشاره کرد.
البته این در حالی است که در شرایط فعلی هنوز چهار میلیون هکتار از اراضی کشور به سیستم‌های نوین آبیاری مجهز نشده اند، اما بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته قرار شده که بر اساس یک برنامه ۱۰ ساله سالی ۴۰۰ هزار هکتار از اراضی کشور مجهز به سیستم های نوین آبیاری شود.
بیش از نصف آب مصرفی کشور در بخش‌های مختلف از منابع آب زیرزمینی تهیه می‌شود که متأسفانه در سال‌های گذشته به طرز بی‌رویه‌ای از این منابع حیاتی آب برداشت شده و این مسأله کمیت و کیفیت آب را در برخی از مناطق تحت تأثیر قرار داده است.
طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته باید در طول برنامه ششم توسعه بتوان بخشی از این بیلان منفی آب های زیرزمینی را جبران کرد و این سفره‌ها را به حدی از تعادل و پایداری رساند. بر همین اساس نسبت به سال ۱۳۹۲ تخصیص بودجه به پروژه تعادل بخشی آب های زیرزمینی حدود هشت برابر رشد داشته و اعتبار تخصیص یافته به ساماندهی رودخانه های کشور که بیش از ۱۴۳ هزار کیلومتر هستند بیش از ۵ برابر رشد داشته است.
اعتبار سنجش رفتار سفره‌های آب زیرزمینی برای مدیریت بهتر مصرف آب در این بخش حدود شش برابر رشد داشته که مجموع این مسائل نشان از توجه ویژه دولت به بخش آب دارد.
اما باتوجه به‌اینکه ۸۵ درصد از بارندگی های کشور تنها در ۲۵ درصد از مساحت کشور اتفاق می افتد و بارندگی‌های اخیر کشور نیز خیلی نمی تواند برای رفع بحران آب موثر باشد، لذا باید گفت که این بحران محصول یک رویکرد یک شبه نیست و در توالی زمان اتفاق افتاده و برای حل صد درصد آن نیز نیاز به زمان و مدیریت جامع و به‌هم پیوسته است.
منبع:خبرگزاری تی نیوز
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو ،
ستاد ملی فرماندهی و پشتیبانی مدیریت سیلاب بر اساس پیش بینی بارش و جریانات سیل وضعیت سه استان
فارس، بوشهر و کهگیلویه و بویر احمد در خطر وقوع سیلاب شدید، هرمزگان و خوزستان در خطر وقوع سیلاب و جنوب کرمان، سیستان و بلوچستان و گیلان در معرض وقوع سیلاب تشخیص داده است.
بر اساس اعلام ادارات هواشناسی استان‌ها و مراجع بین‌المللی پیش بینی جهانی هواشناسی چشمه‌های باران زا و توده‌های جوی از صبح روز دوشنبه مورخ ۲۴ بهمن تا جمعه ۲۹ بهمن ماه در سطح کشور تداوم داشته و باعث بارش قابل توجه خواهد شد.
از روز دوشنبه تا جمعه این هفته بارش‌هایی عمدتاً” بالای ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌متر در ایستگاه‌های مبنای برخی از استان‌ها پیش بینی می‌شود؛
بر این اساس استان‌های فارس، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد با اولویت اول در معرض خطر وقوع سیلاب شدید، استان‌های هرمزگان و خوزستان با اولویت دوم در معرض وقوع رخداد سیلاب و استان‌های سیستان و بلوچستان، جنوب استان کرمان و گیلان با اولویت سوم در معرض خطر احتمالی وقوع سیلاب طبقه بندی گردید.
به لحاظ دبی‌های پیش بینی در رودخانه‌ها، زمان مشابه این بارندگی مربوط به بهمن ماه سال ۱۳۸۹ می‌باشد که تلفات جانی و خسارات مالی قابل توجه به‌همراه داشته است.
مهم‌ترین رودخانه‌های در معرض وقوع سیلاب جنوب کشور از جمله رودخانه زهره و مند است.
با مقایسه در ایستگاه شاخص امامزاده جعفر در خصوص بارندگی دبی متوسط روزانه ۱۰۰۰ مترمکعب بر ثانیه است که دبی لحظه ای معادل آن در بعضی از نقاط رودخانه به بالاتر از ۲۰۰۰ مترمکعب بر ثانیه خواهد رسید.
پیش بینی می‌شود سیلاب لحظه ای در بعضی از مقاطع در رودخانه زهره، به بیش از ۲۰۰۰ مترمکعب بر ثانیه برسد که در این خصوص بر اساس اطلاعات شرکت آب و نیرو
سد چم شیر تا حدود ۲۸۰۰ مترمکعب بر ثانیه، امکان عبور سیلاب در مقطع سد و در مقطع بند انحرافی چم شیر ۱۸۰۰ مترمکعب بر ثانیه را دارد که در اثر بروز سیلاب بالاتر از این اعداد احتمال خسارت وجود دارد که لازم است اقدامات مراقبتی جهت کاهش خسارات انجام گیرد.
سدهای مهم در مدار بهره برداری در معرض ورود سیلاب شامل:
سدهای سلمان فارسی، چشمه عاشق در استان فارس، رئیسعلی دلواری در استان بوشهر و شمیل و نیان در استان هرمزگان است.
سد چشمه عاشق به دلیل آغاز عملیات آبگیری بایستی آمادگی کامل جهت کنترل سیل خصوصاً خسارات احتمالی داخل مخزن را داشته باشد.
ستاد مدیریت بحران استان‌های اعلام شده سریعاً” جلسات کمیته‌های مدیریت بحران را برگزار واطلاع رسانی به حاشیه نشینان رودخانه‌ها و مجاری تخلیه سیلاب، رفع انسداد و گلوگاه‌های موضعی در مسیل‌ها و رودخانه‌ها،
لایروبی مجاری شهری در جهت افزایش ظرفیت آبگذری مسیل‌های داخل شهر، ترمیم سیل بندها و مراقبت از تاسیسات و خصوصاً تاسیسات آبی در معرض سیلاب، خارج نمودن ماشین آلات داخل بستر رودخانه‌ها و آمادگی به کار جهت مقابله با سیلاب و ایجاد دیواره‌های حفاظتی توسط دستگاه‌های متولی در مناطق مسکونی سیل گیر که از نظر ارتفاعی پایین تر از تراز سطح زمین هستند را در دستور کار خود قرار دهند.
با توجه به بالا بودن تراز مخزن سد شهر بیجار و احتمال سرریز نمودن آن، اخطارهای لازم به حاشیه نشینان بالادست و مناطق مسکونی پایین دست صادر گردد.
کدورت آب در رودخانه‌های در معرض سیلاب بالا خواهد رفت لذا تمهیدات لازم توسط شرکت آب و فاضلاب کشور صورت پذیرد.
شرکت توانیر در خصوص دکل‌های انتقال نیرو و برق رسانی در مسیل سیلاب‌ها مراقبت‌های لازم و کافی را انجام دهند.
همچنین مقرر شد ،
موسسه تحقیقات آب و شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، ضمن پایش مستمر و بروز رسانی سیستم هشدار سیل هر گونه تغییرات در میزان بارش در مناطق مختلف کشور را در اسرع وقت اطلاع رسانی نماید.
معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفا وزارت نیرو معتقد است:
برخی قوانین مجلس شورای اسلامی ازجمله قانون مجوز دادن به همه چاه های غیرمجاز که سال ۸۵ تصویب شد یا دریافت حقابه از آب های زیرزمینی به بحران آب دامن زد.
میزان مصرف آب کشور ۱۰۰ میلیارد مترمکعب در حالیکه میزان آب تجدیدپذیر ۱۰۵ میلیارد مترمکعب است. باید بین مصارف و منابع آب تعادل ایجاد کنیم.
با این حال طبق ماده ۴ قانون توزیع عادلانه آب، مصوب سال ۱۳۶۱ در مناطقی که به تشخیص وزارت نیرو مقدار بهره برداری از منابع آبهای زیر زمینی بیش از حد مجاز باشد و یا در مناطقی که طرح‌های دولتی ایجاب می کند وزارت نیرو مجاز است با حدود جغرافیایی مشخص، حفر چاه عمیق، نیمه عمیق و احداث قنات و یا هر گونه افزایش بهره برداری از منابع آب منطقه را برای مدت معین ممنوع کند.
بر اساس طرح تعادل بخشی آب های زیر زمینی، باید چاه های غیر مجاز مسدود شود، همچنین با پایش چاه های مجاز باید بر روی آنها کنتورهای هوشمند نصب شود تا میزان برداشت آب را کنترل کرد.
سال گذشته نیز وزیر نیرو اعلام کرد:
که برای موفقیت در اجرای طرح احیا و تعادل بخشی آبهای زیرزمینی باید سالانه ۱۱ میلیارد مترمکعب برداشت از آب زیرزمینی را کاهش دهیم و امروز کسی تردید ندارد که موضوع آب و بحرانی که کشور در این مساله دارد در راس تمام مسائل کشور است.
در گذشته ۱۱۰ میلیارد مترمکعب آب زیرزمینی را مصرف کردیم
وزیر نیرو با بیان اینکه حدود ۶۰ درصد آب مورد نیاز کشور از آبهای زیرزمینی تامین می‌شود، گفت
که در سال‌های گذشته ۱۱۰ میلیارد مترمکعب از ذخایر استاتیک آبهای زیرزمینی را مصرف کرده‌ایم، در کشوری که تا به امروز۲۸ درصد میزان بارندگی کمتر از مدت مشابه سال گذشته داشته، باید حفظ ذخایر آب برای ما بسیار حیاتی باشد در غیر این صورت در بخش هایی از کشور زندگی به پایان می رسد.
به گفته وزیر نیرو ما در گذشته شهرهایی داشته‌ایم که به دلیل نداشتن آب به طور کل از بین رفته‌اند و هم‌اکنون نیز این یک تهدید جدی است، آیا باید از خود بپرسیم با توجه به شرایطی که در منابع آب کشور مشاهده می‌کنیم باید تسلیم این شرایط باشیم یا راه‌حلی برای آن ارائه دهیم.
به گفته کارشناسان:
تاخیر در اجرای یک سد خسارت زیادی ندارد، اما اگر در مورد مدیریت آبهای زیرزمینی تعلل بکنیم ممکن است تمام آب‌خوان‌ها در دشت‌های بحرانی از بین برود و امکان بازیابی سفره‌های زیرزمینی میسر نباشد.
براساس تصمیم وزارت نیرو در طرح تعاول بخشی سفره های زیرزمینی آب، سالانه باید ۱۱ میلیارد مترمکعب از برداشت آب های زیرزمینی جلوگیری کنیم و با حذف برداشت اضافی و همچنین با صرفه‌جویی ۵ میلیارد مترمکعب در برداشت، می توانیم کسری ۱۱۰ میلیارد مترمکعبی مخازن را طی دوره اجرای طرح جبران کنیم.
فرونشست سطح آب های زیرزمینی معضل بزرگ کشور
به گفته معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا:
معضل بزرگ در کشور ما فرونشست سطح آب های زیرزمینی است و عمده منابع آبی کشور، منابع زیرزمینی است که متاسفانه با مدیریت اشتباه در سال های گذشته این سفره های زیرزمینی خالی شده و همین امر موجب نشست زمین می شود که یکی از طرح های مصوب ما در شورا این بود که بیلان منفی این سفره ها را در طول برنامه ششم جبران کنیم.
منبع: خبرگزاری تی نیوز
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران
از بهبود بیش از پیش کیفیت آب تهران در پی بهره برداری از تصفیه خانه های فاضلاب میگون و لواسان در بالادست سد لتیان خبر داد و گفت:
تصفیه خانه های فاضلاب پرند و پردیس آماده بهره برداری شده اند.
مدیرعامل آبفای استان تهران در مراسم بهره برداری از طرح‌های شبکه جمع آوری و تصفیه خانه فاضلاب شهرهای میگون و لواسان اظهار داشت:
در سال جاری اجرای ۲۶ طرح تصفیه خانه در سطح کشور تعریف شده که پنج مورد آنها در استان تهران است.
وی افزود: تصفیه خانه های پرند و پردیس آماده بهره برداری اند، تصفیه خانه پیشوا نیز تا پایان سال به بهره برداری خواهد رسید و تصفیه خانه اسلامشهر تا اواخر فروردین ۹۶ افتتاح می شود.
مدیرعامل آبفای استان تهران تصریح کرد:
از ۱۳ هزار و ۱۵۰ میلیارد ریال طرح و پروژه تعریف شده آبفای استان تهران در ابتدای سال، تا امروز ۱۲ هزار میلیارد ریال آن آماده بهره برداری شده که ۸۳۰ میلیارد ریال آن در لواسان و میگون است.
وی ادامه داد:
سایر پروژه ها شامل شبکه های فاضلاب، نصب سه هزار و ۲۰۰ فقره انشعاب، ۱۸٫۸ کیلومتر خطوط انتقال، ۸۹۰۰ میلیارد ریال پروژه در پرند، ۲۳۲۰ میلیارد ریال در پردیس و ۱۱۰۰ میلیارد ریال در شهرستان پیشوا است که به بهره برداری خواهند رسید.
پرورش در خصوص طرح بزرگ قمر بنی هاشم گفت:
پروژه سلامت در طرح بزرگ قمر بنی هاشم تهران به ارزش ۱۷۰۰ میلیارد ریال تعریف شده که تا پایان سال به بهره برداری خواهد رسید.
وی افزود:
امروز از تصفیه خانه های فاضلاب میگون و لواسان در نزدیکی سد لتیان که تامین کننده ۳۰ درصد آب تهران است بهره برداری شده که با اجرای این طرح ها کیفیت آب تهران بیش از پیش بهبود می یابد.
منبع: خبرگزاری تسنیم