عملیات اجرای طرح فاضلاب تهران، از سال ۱۳۷۴ در گسترهای به مساحت ۷۰ هزار هکتار در مناطق ۲۲گانه تهران و برای پوشش ۱۱ میلیون نفر جمعیت افق طرح ۱۴۱۰ آغاز به کار کرد. این طرح براساس اولویتهای اجرایی به پنج فاز عملیاتی تقسیم شده و طبق برنامه حدود ۹۰۰۰ کیلومتر احداث شبکه جمعآوری، ۷۶کیلومتر تونل فاضلابرو، نصب بیش از ۹۰۰ هزار انشعاب فاضلاب و احداث ۲۲ واحد تصفیهخانه در پروژه اجرا خواهد شد.
اجرای طرح فاضلاب تهران همزمان با شروع عملیات لولهکشی آب در سال ۱۳۲۷ مطرح شد. مطالعات این طرح توسط برنامه عمرانی سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی از سال ۱۳۵۰ آغاز شده و درنهایت در سال ۱۳۷۴ به تصویب رسید و در مهرماه همین سال فعالیتهای اجرایی شروع و برحسب اهمیت طرح و حساسیتهای مربوطه طرح فوق در یک مناقصه بینالمللی مورد بازنگری و نهایتا در سال ۱۳۹۰ به تصویب نهایی رسید.
به علت هزینههای قابل توجه طرح، مشکلات اجرایی و محدودیت منابع مالی و در جهت تسریع اجرای طرح، پیگیری دریافت وام از سازمانهای جهانی آغاز شد که درنهایت در سال ۱۳۸۴ این شرکت موفق به اخذ مرحلهی اول وام بانک جهانی به مبلغ ۱۴۵ میلیون دلار شد.
اهداف کیفی طرح، حفاظت از محیط زیست، مدیریت منابع آب، ارتقای سطح بهداشت عمومی، جلوگیری از آلودگی منابع آب زیرزمینی بهعنوان بخشی از منابع تامین آب، تبدیل هزینههای سنگین درمان به هزینههای اندک پیشگیری، توسعه فضای سبز و تلطیف هوای شهر، جلوگیری از مصرف خام فاضلاب جهت آبیاری، تبدیل آب از چرخه یکبار مصرف و مخرب به چندبار مصرف و سازنده و تزریق پساب به آبخوانهای اطراف تهران برای تعذیه سفره آبهای زیرزمینی عنوان شده است.
طرح فاضلاب بهعنوان بزرگترین طرح محیط زیستی کشور با هدف ساماندهی و نجاتبخشی شهر تهران از وضعیت ناخوشایند دفع غیربهداشتی و سنتی فاضلاب در مناطق مختلف این کلانشهر در دست اجراست. با اجرای طرح جمعآوری و دفع بهداشتی فاضلاب تهران در واقع فاضلاب تولیدشده در منازل مسکونی و مراکز تجاری که منابع محدود آبهای زیرزمینی را به عنوان ارزشمندترین منابع ذخیره آب به منابعی آلوده و پرخطر تبدیل میکنند، به سادگی ساماندهی شده و شهروندان را از ابتلا به انواع بیماریها و تهدیدهای پرخطر مربوط به آلایندههای محیط زیستی مصون خواهد داشت.
در این میان با بهرهبرداری از تونلهای فاضلابرو و خطوط اصلی انتقال، همانند شریان اصلی عملیات جمعآوری و انتقال فاضلابهای شهری به تصفیهخانه جنوب شهر تهران، میتوان در مسیر ارتقای سطح بهداشت عمومی جامعه گامهای بلندی برداشت، از هزینههای سنگین درمان بیماریها کاست و علاوه بر جلوگیری از مصرف خام فاضلاب در آبیاری مزارع سبزی و صیفیجات ضمن تقویت سفرههای آبی زیرزمینی، شرایط مناسبی برای توسعهی فضای سبز و تلطیف هوای شهر نیز ایجاد کرد.
اختتامیه دهمین جشنواره فراگیری نخستین واژه – آب در مدارس آموزش و پرورش مناطق ۲ و ۸ تهران و شهرستان های قرچک، شهریار و رودبار با حضور بیش از ۲۰۰ نفر دانشآموز و مدیران آموزش و پرورش توسط مناطق مختلف شرکت آب و فاضلاب استان تهران برگزارشد.
اختتامیه دهمین جشنواره فراگیری نخستین واژه (آب) در مدارس زیر پوشش با حضور ۲۰۰ نفر از دانشآموزان و مدیران آموزش و پرورش منطقه ۸ و شرکت آب و فاضلاب منطقه ۲ برگزار شد.
جشنواره نخستین واژه (آب) در کانون توحید به همت روابط عمومی آبفای منطقه ۳ تهران
دهمین جشنواره نخستین واژه توسط آبفای جنوب شرقی تهران
دهمین جشنواره نخستین واژه صباشهر شهرستان شهریار توسط آبفای شهرها و شهرکهای غرب استان تهران
دهمین جشنواره نخستین واژه در رودبار قصران توسط آبفای شرق
جشنواره فراگیری نخستین واژه با حضور دانشآموزان استثنایی سه مدرسه جنوب تهران برگزار شد
مدیرعامل آبفای استان تهران گفت: در رشد جمعیت نقشی نداریم اما تمام مشکلات آن به ما برمیگردد از جمله اینکه ما چشمانداز آبی برای پردیس و پرند نداریم.
محمد پرورش در جلسه مشترک هماهنگی مدیران صنعت آب و برق استانهای تهران و البرز، اظهار داشت: سرانه منابع آب تجدیدپذیر استانهای تهران و البرز ۳۰۰ مترمکعب در سال کمتر از میانگین است و با توجه به اینکه نصف این منابع را از جاهای دیگر وارد حوضه تهران میکنیم کمتر از ۲۰۰ مترمکعب در سال منابع تجدیدپذیر داریم که اگر برنامهریزی کلانی برای این دو استان نشود در آینده در موضوع آب و برق با چالشهای زیادی روبرو خواهیم شد.
پرورش با اشاره به اینکه جلسات انسجامبخشی که در استان تهران برگزار میشود بسیار مفید است گفت: از خروجی این جلسهها این است که وقتی مدیران شرکتهای آب و برق کنار هم قرار میگیرند دغدغههایشان مشترک میشود و در حوادث و بحرانهای مختلف هر کدام که دچار مسئلهای شوند این مسئله برای بقیه هم دغدغه میشود.
وی ادامه داد: گرچه مشکلات برونسازمانی و ناهماهنگی بین سازمانی از جمله بین شهرداری داریم ولی در موضوع داخلی بین شرکتهای آب و برق در سطح استان تهران که بیش از ۲۵درصد از حجم فعالیتهای آب و برق کشور را شامل میشوند، خوشبختانه ناهماهنگی نداریم.
پرورش با اشاره به مشکلات آبفای استان تهران گفت: یکی از مباحث اصلی، بحث منابع آب و طرح جامع آب شهرهای استان تهران است که بحثی است بسیار جدی که شرکت آب منطقهای به جد دنبال میکند.
مدیرعامل آبفای تهران گفت: ما در شرکتهای آبفای جنوبغرب استان تهران و آبفای شهرها و شهرکهای غرب تهران با توجه به کاهش شدید منابع آبی هنوز چشماندازی برای تامین بلندمدت نداریم که این مورد جزو دستورات کار جلسات انسجامبخشی آب و آبفاست و جلسات منظمی تشکیل میشود که مشکلات کلان آب که حدود یکمیلیارد و ۳۵۰ میلیون مترمکعب برای آب شرب شهری است و ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون مترمکعب برای آب شرب روستایی است چارهاندیشی شود.
وی افزود: یکی دیگر از مسائل آبفای استان تهران بحث اقتصاد آب و قیمت تمامشده است؛ اگر بخواهیم سرمایهگذاریها، پروژههای انجامشده و استهلاک را حساب کنیم شاید هزینهها به بیش از ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان در هر مترمکعب آب برسد در حالیکه ما به طور متوسط ۴۴۰ تومان به ازای هر مترمکعب آب از مشترک دریافت میکنیم.
پرورش با اشاره به رشد جمعیت گفت: ما در رشد جمعیت نقشی نداریم اما تمام مشکلات آن به ما برمیگردد از جمله اینکه ما چشمانداز آبی برای پردیس و پرند نداریم.
پرورش تاکید کرد: بحث بازسازی تاسیسات آب چه در حوزه آب و فاضلاب و چه در حوزه برق از دیگر مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد و با کمک شواری شهر و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از صندوق ذخیره منابعی کسب شود تا بسیاری از زیرساختهای ما که بیش از ۴۰ یا ۵۰ سال سن دارند بازسازی شوند چون بازسازی نه ردیف اعتباری و نه منابع مالی دارد.
مدیرعامل آبفای استان تهران طلبهای این سازمان را از دیگر مشکلات این شرکت دانست و گفت: تنها بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان از یکی از سازمانها طبلکاریم و به همان میزان ما هم به شرکت آب منطقهای بدهکاریم که این وضعیت نشان میدهد نیاز به تصمیمگیریهای بالادستی برای اصلاح این وضعیت است.
پرورش با بیان اینکه در سال ۱۴۱۰ حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب پساب از فاضلاب تهران و شهرهای استان تهران خواهیم داشت افزود: برای این کار بیش از ۱۴ هزار میلیارد تومان منابع نیاز داریم که در پروژههای فاضلاب تاکنون بیش از ۱۰هزار میلیارد تومان سرمایهگذاری به قیمت روز شده است و اتفاق خوب در این زمینه این است که از بانک زیرساخت آسیایی حدود ۶۰۰ میلیون دلار وام میگیریم که طرح فاضلاب شهرهای استان تهران را که کمتر از متوسط کشوری است به جای مناسبی برسانیم.
بر اساس آخرین آمار تهرانی ها تنها در روز گذشته ۲میلیون و ۶۰۱ هزار و ۳۳۳ متر مکعب مصرف آب داشته اند که در قیاس با مدت مشابه سال قبل افزایش قابل توجهی نداشته است.
در حال حاضر متوسط نیاز آب شرب شهر تهران یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون متر مکعب برنامه ریزی میشود که با توجه به وضعیت آب و هوا، بارش، ذخیره برفی و منابع آب زیرزمینی بخشی از این نیاز از منابع آبی سطحی (سدهای پنجگانه تهران) و بخشی دیگر از منابع آب زیرزمینی تأمین میشود.
براساس آمارهای به دست آمده در سال گذشته جمعیت کشور نسبت به سال ۱۳۹۰ در حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر افزایش یافته، ولی به رغم این افزایش جمیعت مصرف آب تهران ۱.۷۲ درصد کاهش داشته است.
علاوه بر این در حال حاضر ۲۲ درصد از آب مصرفی استان تهران از سدها، ۲۰ درصد از روانآبها و ۵۸ درصد از آبهای زیرزمینی تامین میشود و بر اساس آمار سالانه با ۱۵۰ میلیون متر مکعب کسری مخازن زیرزمینی مواجه هستیم و طی ۱۱ سال سطح آب آبخوان تهران با افت ۱.۹ متری روبرو بوده است.
از سوی دیگر باید به این مساله نیز توجه کرد که از ۴۰۰ میلیارد متر مکعب منابع آبی در سال ۳۰۰ میلیارد متر مکعب تبخیر و از ۱۰۰ میلیارد متر مکعب باقیمانده، ۹۰ میلیارد در حوزه کشاورزی و ۱۰ میلیارد متر مکعب در حوزه آب شرب مصرف میشود.
بر اساس آخرین آمار میزان درصدتغییرات تجمعی نسبت به سال گذشته در روز قبل ۱.۱ درصد ثبت شده همچنین میزان برداشت از منابع سطحی ۲۰.۰۱۹.۶۰۴ مترمکعب که معال ۷۳.۷ درصد است ثبت شده همچنین میزان برداشت از منابع زیرزمینی نیز ۷۲۰.۰۸۳ مترمکب معادل ۲۶.۳ تخمین زده می شود.
علاوه بر این بر اساس آمار میزان آب شرب تأمین شده شهرتهران در سال آبی ۹۶-۹۵ حدود ۱ میلیارد و ۲۵ میلیون متر مکعب تخمین زده شده که حدود ۲۷۲ میلیون متر مکعب از این حجم آب از طریق منابع آب زیرزمینی و ۷۵۳ میلیون متر مکعب نیز از طریق سدهای پنجگانه تهران تأمین شده که بدین ترتیب در سال آبی گذشته بیش از ۷۳ درصد از آب شرب استان تهران از طریق منابع آب سطحی تأمین شده است.
به طور کلی تأمین و انتقال آب استان تهران از طریق دو سامانه شرق و غرب صورت میگیرد که سامانه شرق شامل سدهای لار، لتیان و ماملو و سامانه غرب شامل سدهای امیرکبیر و طالقان میشود، بر اساس آمار طی سال آبی گذشته حدود یک میلیارد و ۲۵ میلیون مترمکعب آب از منابع آبی سطحی و زیرزمینی برای تأمین آب شرب استان تهران اختصاص یافت.
سدهای پنجگانه تهران بخش عمده ای از آب شرب شهر تهران و شهر کرج را تأمین میکنند، آب سد طالقان از طریق یک خط لوله ۶۲ کیلومتری به قطر ۱۸۰۰ میلی متر به آبگیر بیلقان کرج منتقل و همراه با آب انتقالی از سد امیرکبیر به سمت تصفیه خانههای تهران هدایت میشود.
آب شرب انتقالی از سد لار نیز از طریق تونل و خط لوله به سمت تهران ارسال میشود که بخشی از آن به تصفیه خانه پنجم تهران و بخشی دیگر نیز به دریاچه سد لتیان منتقل میشود و آب انتقالی از سد لتیان به تصفیه خانههای شماره ۳ و ۴ تهرانپارس و آب شرب انتقالی از ماملو به تصفیه خانه شماره هفتم منتقل شده و پس از انجام فرآبندهای تصفیه به شبکه توزیع آب شرب شهر تهران تزریق میشود.