برچسب: کودک

وضعیت آبی تهران برای تابستان هم‌چنان قرمز است
وضعیت آبی تهران برای تابستان هم‌چنان قرمز است

قائم مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران گفت: اگرچه میزان بارش‌ها نسبت به سال گذشته افزایش یافته، اما به‌دلیل آن‌که شاهد بارش برف نیستیم، باید گفت که وضعیت منابع آبی برای فصل تابستان هم‌چنان بحرانی بوده و لازم است که مشترکان مدیریت مصرف داشه باشند.

محمدرضا احمد نسب، با بیان این‌که سال گذشته در فصل زمستان، با بارش برف کمی روبرو بودیم که همین مساله نیز موجب شد ذخایر منابع آبی تهران کم باشد، گفت: هرچه ذخیره برف داشتیم، سال گذشته مصرف شد و بارش‌های باران اکنون نمی‌تواند این کمبود را جبران کند.

وی با تاکید بر این مسئله که تنها بارش برف می‌تواند تنش آبی در فصل تابستان را برای تهران برطرف کند تصریح کرد: بر اساس آخرین آمار، در حال حاضر حجم ذخیره آب سد کرج ۱۱۴ میلیون متر مکعب، حجم ذخیره سد طالقان ۲۶۰ میلیون مترمکعب حجم ذخیره سد لتیان ۲۹ میلیون مترمکعب، حجم ذخیره سد لار ۱۹ متر مکعب و حجم ذخیره سد ماملو ۱۲۵ میلیون متر مکعب است.

به گفته قائم مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران، ورودی سد کرج (امیرکبیر) ۵.۹ متر مکعب بر ثانیه، طالقان ۴.۹ متر مکعب بر ثانیه، لتیان ۴.۶ متر مکعب بر ثانیه، لار ۶.۱ متر مکعب بر ثانیه و ماملو ۳.۹ متر مکعب بر ثانیه برآورد شده است.

احمدنسب هم‌چنین درباره میزان بارندگی‌ها از ابتدای سال آبی تاکنون نیز گفت: در حوضه آبریز کرج میزان بارندگی ۲۲۱.۹ میلیمتر، طالقان ۱۱۰ میلیمتر، لتیان ۲۴۰.۸ میلیمتر، لار ۲۷۷.۳ میلیمتر و ماملو ۱۲۹ میلیمتر بوده است.

وی با تاکید بر این مسئله که میزان بارش‌ها نسبت به سال گذشته افزایش داشته است تصریح کرد: اگر برف در تهران نبارد، قطعا با مشکلاتی مواجه خواهیم شد. چراکه استان تهران شرایط خشک و نیمه خشک را تجربه می‌کنند و لازم است با توجه به جمعیت زیاد در این استان، به موضوع صرفه‌جویی توجه بیش‌تری شود.

چندی پیش نیز داریوش مختاری – کارشناس حوزه آب – گفت: لازم است تدابیری برای مدیریت مصرف آب اندیشیده شود، چراکه بحران آب تمام استان‌ها را دربرگرفته و باید نگاه ویژه‌ای به این موضوع وجود داشته باشد.

وی با بیان این‌که مصرف متوسط یک خانوار تهرانی، حدود ۲۰ مترمکعب در ماه است که با کاهش ۱۰ درصدی مصرف آب، معادل ۱۲۰ میلیون مترمکعب که مصرف سالانه‌ی دو استان است، صرفه‌جویی خواهد شد، اظهار کرد: می‌توان با انجام اقداماتی ساده از هدررفت آب جلوگیری کرد.

کاهش ۷۰ درصدی آب ورودی به برخی سدهای کشور
کاهش ۷۰ درصدی آب ورودی به برخی سدهای کشور

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران از کاهش ۷۰ درصدی آب ورودی به برخی سدهای کشور خبر داد و گفت: باید مراقبت های ویژه‌ای را در منابع آبی کشور اعمال کنیم.

محمد حاج رسولیها مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به اینکه از ابتدای سال آبی جاری، کشور از بارش های خوبی برخوردار نبوده است، گفت: در روز ۱۴ فروردین عدد بارش های کشور سه رقمی شده و به ۱۰۰ میلیمتر رسیده است که در طول سال های گذشته بی سابقه بوده و کاهش ۵۰ درصدی نسبت به میانگین درازمدت دارد.

وی با تاکید بر اینکه باید مراقبت های ویژه‌ای را در منابع آبی کشور اعمال کنیم، افزود: وضعیت ورودی آب به سدهای کشور بسیار نامطلوب است، به طوریکه ورودی آب به سدها حدود ۳۶ تا ۳۷ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته است و برخی از استان ها دارای شرایط بحرانی هستند که بایستی با حساسیت بیشتری آب موجود در آن استان ها مدیریت شود.

 مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه هم اکنون مشکل اساسی در بسیاری از شهرها مسئله آب شرب است که بایستی تمهیدات خاصی را در این زمینه به کار گرفت، افزود: ورودی برخی از سدهای کشور نسبت به سال گذشته بیش از ۷۰ درصد کاهش داشته است و سدهای درودزن، ملاصدرا، ‌زاینده رود، سدهای استان خوزستان،‌سدهای شمیل و نیان، سد دوستی، سد چاه نیمه‌ها و سد کوثر دارای شرایط بحرانی هستند.

حاج رسولیها با اشاره به برنامه های شرکت مدیریت منابع آب ایران در خصوص اجرای طرح های سازگاری با کم آبی، گفت: برای کمک به دبیرخانه کارگروه ملی سازگاری با کم آبی، پیشنهادات استان ها را جمع بندی و به دبیرخانه ای که در ستاد وزارت نیرو تشکیل می شود، ارائه خواهیم کرد و به عنوان بازوی فنی در پروژه های اجرایی در کنار این دبیرخانه بوده و با آن همکاری خواهیم کرد.

مطالبه آب سالم و استاندارد جزو حقوق شهروندی است
مطالبه آب سالم و استاندارد جزو حقوق شهروندی است

معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا مطالبه آب سالم منطبق بر استانداردهای بالا را جزو حقوق شهروندان دانست.
رحیم میدانی ” معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا  با بیان اینکه دایره حقوق شهروندی بسیار وسیع است،‌ افزود: بخشی از این حقوق که لازم بود در فاز اول اجرایی شود امتیاز بندی شده و در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است و وزارت نیرو تلاش دارد تا همچون گذشته، بند بند حقوق شهروندان در بخش آب و برق در سراسر کشور به اجرا درآید.
وی یکی از مهم‌ترین حقوق شهروندان را داشتن آب مطمئن، پایدار و منطبق بر استانداردهای بالا دانست و افزود: حق مسلم همه هموطنان است که آب مطمئن، سالم و پایدار با استانداردهای بالا را از وزارت نیرو مطالبه کنند و یکی از آرزوهای وزارت نیرو عملی کردن مطالبات مردم است و تلاش می‌کند تا به بهترین شکل ممکن این خواسته‌ها را برآورده کند.
میدانی رسیدن در کوتاه مدت به این هدف بزرگ را با توجه به محدودیت‌های منابع مالی کاری دشوار دانست و بیان داشت: وزارت نیرو شرایطی را در کشور ایجاد کرده که در زمان کنونی همه آحاد جامعه به آب سالم دسترسی داشته باشند، ولی مرتب در پی ارتقای تولید و کیفیت بالای آب است و در این تلاش لحظه ای کوتاهی نمی‌کند.
وی با اشاره به اینکه در استانداردهای بین المللی حتی توزیع آب با تانکر در روستاهای دور افتاده و یا کم خانوار نیز تأمین آب محسوب می‌شد، گفت: وزارت نیرو ضمن ارج نهادن به شخصیت مردم ایران، توزیع آب با تانکر را بجز در مواقع اضطراری، در شأن هموطنان نمی‌داند زیرا ممکن است باعث افت کیفیت شود.
معاون آب و آبفای وزارت نیرو ادامه داد: یکی از مهم‌ترین قوانین مربوط به رعایت حقوق شهروندی این است که نیاز روستاهای دور افتاده و کم خانوار نیز در قالب مجتمع‌های آب روستایی تأمین شود.
رحیم میدانی ایجاد فرصت‌های برابر برای همه فعالان بخش آب را از دیگر حقوق شهروندی دانست و اضافه کرد: در مناقصات و معاملات بایستی دقت‌های مضاعف شود تا ضمن جلوگیری از تضییع حقوق شهروندان از ایجاد انحصار نیز جلوگیری به عمل آید.
وی با اشاره به این مطلب که بایستی از دراختیار گذاشتن انحصار و امتیازعرضه یک کالا یا خدمت در اختیار یا انحصار یک شرکت یا گروه خاص بپرهیزیم، تصریح کرد: این موارد جزو انتظارات اساسی شهروندان از وزارت نیرو است و این وزارتخانه نیز مصمم است هرگز وارد اینگونه بازی‌های اقتصادی و رانت‌ها نشود.

تهران هر ثانیه ۳۵ هزار لیتر آب می‌بلعد

قائم مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران گفت: در حال حاضر درکلان شهر تهران با جمعیتی بالغ بر ۸.۵ میلیون نفر ساکن و در حدود ۱.۵ میلیون نفر جمعیت شناور، سالانه ۱۰۳۵ میلیون مترمکعب و متوسط در هر ثانیه ۳۵ هزار لیتر آب مصرف می شود.

علیرضا نوذری پور، با بیان اینکه ۱۷۵ عدد ایستگاه پمپاژ در استان تهران وظیفه انتقال آب به نقاط مرتفع را با ظرفیت ۲۲۴ هزارمترمکعب در ساعت به عهده دارد، اظهار کرد: در شهر تهران ۶۴ ایستگاه پمپاژ، بعد از هشت مرحله پمپاژ، در اختلاف ارتفاعی ۸۰۰ متری، آب را به شمالی ترین نقاط تهران می رسانند.

به گفته قائم مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران، این استان بزرگترین پایگاه جمعیتی در کشور است که در کنار هیچ رودخانه‌ای بنا نشده و منابع آب آن محدود گزارش می‌شودهمچنین با داشتن سهم سرانه آب تجدید پذیرغیرمتعارف ۳۵۰ مترمکعب در سال، از مرز بحران عبور کرده است.

نوذری‌پور با بیان اینکه این میزان در کل کشور ۱۶۶۶ و در دنیا ۶۶۶۰ مترمکعب در سال است، عنوان کرد:اختلاف رقوم ارتفاعی آن بالغ بر ۸۰۰ متر است که با  ایستگاههای پمپاژ موجود و ظرفیت ۲۲۴ هزارمترمکعب در ساعت بعد از ۸ مرحله پمپاژ  آب به شمالی ترین نقطه تهران می رسد.

وی عمر بسیاری از تاسیسات آب در تهران را بالغ بر ۵۰ سال دانست و افزود:در شرایط فعلی تهران در معرض خشکسالی های متناوب قرار گرفته است.

قائم مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران در خصوص اقدامات شاخص شرکت آب و فاضلاب استان تهران در بخش فاضلاب گفت:اجرای بیش از ۶۰۰۰ کیلومتر شبکه جمع‌آوری، خط اصلی وتونل فاضلاب رو و نصب بیش از ۶۰۰۰۰۰ انشعاب فاضلاب در شهر تهران و افتتاح مدول‌های ۵ و ۶ تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران با ظرفیت ۲۶۰۰ لیتر بر پانیه بخشی از اقدامات در این حوزه بوده است.

وی ادامه داد:ایجاد تاسیسات جمع‌آوری و افتتاح ۱۰ باب تصفیه‌خانه فاضلاب در تهران و هشت شهر استان (شهریار، شهر قدس، اسلامشهر، پرند، پیشوا، پردیس، لواسان و میگون) و اجرای بزرگترین پروژه مکانیسم توسعه پاک در بین طرح‌های فاضلاب شهری جهان از دیگر اقدامات انجام شده در بخش فاضلاب است.

قائم مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران با اشاره به اجرای بزرگترین پروژه مکانیسم توسعه پاک CDM در بخش فاضلاب اظهار کرد:در شانزدهیمن دوره مراسم جایزه جهانی انرژی در تهران، جایزه ویژه بخش آب و همچنین عنوان برتر در میان ۱۵ طرح جهانی در این دوره از سوی بنیاد جهانی انرژی به طرح فاضلاب تهران اعطا شد.

به گفته نوذری‌پور استفاده از بیوگاز حاصل از فرآیند تصفیه بی‌هوازی فاضلاب‌ حاوی گاز متان برای تولید برق، از ویژگی‌های منحصر به فرد طرح فاضلاب تهران است که در کسب جایزه مورد توجه داوران قرار داشت.

ایجاد مشکلات رشد جمعیت در چشم‌‌انداز آبی
ایجاد مشکلات رشد جمعیت در چشم‌‌انداز آبی

مدیرعامل آبفای استان تهران گفت: در رشد جمعیت نقشی نداریم اما تمام مشکلات آن به ما برمی‌گردد از جمله این‌که ما چشم‌‌انداز آبی برای پردیس و پرند نداریم.

محمد پرورش در جلسه مشترک هماهنگی مدیران صنعت آب و برق استان‌های تهران و البرز، اظهار داشت: سرانه منابع آب تجدیدپذیر استان‌های تهران و البرز ۳۰۰ مترمکعب در سال کمتر از میانگین است و با توجه به این‌که نصف این منابع را از جاهای دیگر وارد حوضه تهران می‌کنیم کمتر از ۲۰۰ مترمکعب در سال منابع تجدیدپذیر داریم که اگر برنامه‌ریزی کلانی برای این دو استان نشود در آینده در موضوع آب و برق با چالش‌های زیادی روبرو خواهیم شد.
پرورش با اشاره به این‌که جلسات انسجام‌بخشی که در استان تهران برگزار می‌شود بسیار مفید است گفت: از خروجی این جلسه‌ها این است که وقتی مدیران شرکت‌های آب و برق کنار هم قرار می‌گیرند دغدغه‌‌های‌شان مشترک می‌شود و در حوادث و بحران‌های مختلف هر کدام که دچار مسئله‌ای شوند این مسئله برای بقیه هم دغدغه می‌شود.
وی ادامه داد: گرچه مشکلات برون‌سازمانی و ناهماهنگی بین سازمانی از جمله بین شهرداری داریم ولی در موضوع داخلی بین شرکت‌های آب و برق در سطح استان تهران که بیش از ۲۵درصد از حجم فعالیت‌های آب و برق کشور را شامل می‌شوند، خوشبختانه ناهماهنگی نداریم.
پرورش با اشاره به مشکلات آبفای استان تهران گفت: یکی از مباحث اصلی، بحث منابع آب و طرح جامع آب شهرهای استان تهران است که بحثی است بسیار جدی که شرکت آب منطقه‌ای به جد دنبال می‌کند.
مدیرعامل آبفای تهران گفت: ما در شرکت‌های آبفای جنوب‌غرب استان تهران و آبفای شهرها و شهرک‌های غرب تهران با توجه به کاهش شدید منابع آبی هنوز چشم‌اندازی برای تامین بلندمدت نداریم که این مورد جزو دستورات کار جلسات انسجام‌بخشی آب و آبفاست و جلسات منظمی تشکیل می‌شود که مشکلات کلان آب که حدود یک‌میلیارد و ۳۵۰ میلیون مترمکعب  برای آب شرب شهری است و ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون مترمکعب برای آب شرب روستایی است چاره‌اندیشی شود.
وی افزود: یکی دیگر از مسائل آبفای استان تهران بحث اقتصاد آب و قیمت تمام‌شده است؛ اگر بخواهیم سرمایه‌گذاری‌ها، پروژه‌های انجام‌شده و استهلاک را حساب کنیم شاید هزینه‌ها به بیش از ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان در هر مترمکعب آب برسد در حالی‌که ما به طور متوسط ۴۴۰ تومان به ازای هر مترمکعب آب از مشترک دریافت می‌کنیم.
پرورش با اشاره به رشد جمعیت گفت: ما در رشد جمعیت نقشی نداریم اما تمام مشکلات آن به ما برمی‌گردد از جمله این‌که ما چشم‌‌انداز آبی برای پردیس و پرند نداریم.
پرورش تاکید کرد: بحث بازسازی تاسیسات آب چه در حوزه آب و فاضلاب و چه در حوزه برق از دیگر مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد و با کمک شواری شهر و نمایندگان مجلس شورای اسلامی از صندوق ذخیره منابعی کسب شود تا بسیاری از زیرساخت‌های ما که بیش از ۴۰ یا ۵۰ سال سن دارند بازسازی شوند چون بازسازی نه ردیف اعتباری  و نه منابع مالی دارد.
مدیرعامل آبفای استان تهران طلب‌های این سازمان را از دیگر مشکلات این شرکت دانست و گفت: تنها بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان از یکی از سازمان‌‌ها طبلکاریم و به همان میزان ما هم به شرکت آب منطقه‌ای بدهکاریم که این وضعیت نشان می‌دهد نیاز به تصمیم‌‌گیری‌های بالادستی برای اصلاح این وضعیت است.
پرورش با بیان این‌که در سال ۱۴۱۰ حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب پساب از فاضلاب تهران و شهرهای استان تهران خواهیم داشت افزود: برای این کار بیش از ۱۴ هزار میلیارد تومان منابع نیاز داریم که در پرو‌ژه‌های فاضلاب تاکنون بیش از ۱۰هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری به قیمت روز شده است و  اتفاق خوب در این زمینه این است که از بانک زیرساخت آسیایی حدود ۶۰۰ میلیون دلار وام می‌گیریم که طرح فاضلاب شهرهای استان تهران را که کمتر از متوسط کشوری است به جای مناسبی برسانیم.

کاهش ۳۱ درصدی بارش در کشور نسبت به میانگین بلندمدت
کاهش ۳۱ درصدی بارش در کشور نسبت به میانگین بلندمدت

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی از کمبود ۳۱ درصدی بارش کشور از ابتدی سال آبی جدید خبر داد و افزود: از ابتدای مهر تا تاریخ ۴ آذرماه، پنج استان قم، اصفهان، خراسان جنوبی، مرکزی و یزد بیشتر از ۸۰ درصد کمبود بارش داشتند.

شاهرخ فاتح ، وضعیت بارش کشور را از ابتدای سال آبی جدید تشریح کرد و گفت: از اول مهرماه ۹۶ تا پایان ۴ آذرماه در کل کشور ۲۰.۷ میلی‌متر بارش دریافت شده است، این در حالی است که بارش بلندمدت کشور در این بازه زمانی ۳۰ میلی‌متر برآورد شده است، بنابراین بارندگی امسال در مقایسه با بارش بلندمدت، ۳۱ درصد کاهش دارد.

وی همچنین با اشاره به میزان بارش سال گذشته کشور اظهار کرد: در سال گذشته در همین بازه زمانی دو ماهه؛ بارش کل کشور ۱۵.۳  میلی‌متر بود؛ بنابراین بارش امسال نسبت به سال گذشته ۳۶ درصد افزایش را تجربه کرد.

با وجود بارش‌های خوب روزهای گذشته هنوز ۳۱ درصد کاهش بارش نسبت به میانگین بلندمدت داریم

رئیس مرکز ملی خشکسالی سازمان هواشناسی در مورد تاثیر بارش‌های چند روز اخیر کشور تاکید کرد: بارش‌های روزهای اخیر قطعا در کاهش کمبود بارشی کشور اثرگذار بوده است اما نباید فراموش کنیم که بارش‌های رگباری با حجم وسیع، آن هم در بازه زمانی کوتاه بیشتر باعث وقوع حوادثی مانند سیلاب و آبگرفتگی می‌شود، بنابراین بهتر آن است بارش‌ها به‌ موقع و به تدریج باشد و توزیع زمانی مناسبی داشته است. با وجود بارش‌های خوب روزهای گذشته هنوز ۳۱ درصد کاهش بارش نسبت به میانگین بلندمدت داریم.

کاهش ۷۴ درصدی بارش تهران نسبت به میانگین بلندمدت

فاتح در ادامه به شرایط بارشی استان تهران اشاره کرد و گفت: تهران از ابتدای مهر تا تاریخ ۴ آذرماه، ۱۰.۳ میلی‌متر بارش دریافت کرده و با توجه به اینکه بارش این استان در سال گذشته؛ ۱۸.۸ میلی‌متر و بارش بلندمدت؛ ۳۹.۶ میلی متر است؛ نسبت به سال قبل ۴۵.۲ و نسبت به میانگین بلندمدت ۷۴ درصد کاهش بارش داشته است.

در دوماه اول پاییز ۵ استان بیشتر از ۸۰ درصد کمبود بارش داشتند

وی همچنین با اشاره به استان‌های کم بارش کشور طی دو ماه گذشته، اظهار کرد: از ابتدای مهر تا تاریخ ۴ آذرماه، پنج استان قم، اصفهان، خراسان جنوبی، مرکزی و یزد بیشتر از ۸۰ درصد کمبود بارش داشتند.

رئیس مرکز ملی خشکسالی سازمان هواشناسی در پایان تاکید کرد: دو ماه ابتدایی پاییز امسال در فقر بارشی شدید سپری شد. امیدواریم در یک ماه باقی مانده این فصل، کم‌بارشی‌ها تا حدی جبران شود. البته بر اساس پیش بینی‌های پژوهشکده اقلیم‌شناسی صورت گرفته بارش‌های آذر، دی و بهمن، مجموع بارش کشور را به سمت نرمال نزدیک خواهد کرد اما بعید است بارش‌ها به حدی باشد که کل کم‌بارش‌های کشور جبران شود.

ساخت رباتی برای ارزیابی کیفیت شبکه فاضلاب
ساخت رباتی برای ارزیابی کیفیت شبکه فاضلاب

مدیردفتر تحویل پیمان‌ها و ویدئومتری شرکت فاضلاب تهران با اشاره به لزوم ارزیابی مداوم شبکه‌های فاضلاب در زمان تحویل توسط پیمانکار اجرایی و یا پس از بهره‌برداری گفت: با طراحی و ساخت ربات پویشگر لیزری عمده مواردی که لازم است در ارزیابی شبکه‌های فاضلاب مورد بررسی قرار گیرد مانند پرشدگی اطراف لوله‌ها، انسداد و یا عدم انسداد، شیب و… بررسی می‌شود.

وی، اظهار کرد: علی رغم آنکه بررسی انسداد، شیب و وضعیت اتصالات با بازرسی بصری قابل شناسایی است اما ارزیابی کیفی پرشدگی اطراف لوله که در صورت وجود فضاهای خالی در اطراف آن می‌تواند منجر به فروریزش و تخریب کلی مسیر شبکه فاضلاب شود، به روش ویدیومتری امکانپذیر  نیست.

برای رفع این مشکل شرکت فاضلاب تهران با همکاری شرکت‌های دانش بنیان طراحی و ساخت ربات ارزیاب کیفی پرشدگی اطراف شبکه را با توجه به این که کشورهای دارای این ربات از فروش به ایران امتناع کردند درداخل کشور مد نظر قرار داده است.

مدیر ویدئومتری شرکت فاضلاب افزود: براین اساس برای بررسی وجود چنین فضاهای خالی در پشت شبکه استفاده از ربات با روش عملکردی رادار نفوذی زمین(GPR)پیشنهاد شد که در این روش امواج ساطع شده به داخل زمین نفوذ کرده بعد از برخورد با ناپیوستگی‌ها بازتاب می‌شوند. بازتابش‌ها توسط دستگاه دریافت شده جنس محیط، عمق مواد مدفون، موقعیت مرز لایه‌ها و … قابل تشخیص است

کمیت و کیفیت مصارف آب مشخص نیست
کمیت و کیفیت مصارف آب مشخص نیست

کمیت و کیفیت مصارف آب مشخص نیست/کشاورزی مصرف‌کننده ۹۰ درصد آب ایران

وزیر نیرو اعلام کرد: این‌که هنوز نمی‌دانیم منابع و مصارف آب چه کمیت و کیفیتی دارند خیلی بد است و نیازمند گفت‌وگو هستیم، اما کشاورزی مصرف‌کننده بیش از ۹۰ درصد منابع آب شیرین است.

رضا اردکانیان در پنجمین کنگره سراسری خانه کشاورز که با حضور رییس جمهور برگزار شد اظهار کرد: هیچ مشکلی حل نمی‌شود مگر آنکه همه با هم هزینه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، سازمانی و منابع مالی اصلاح آن را متحمل شویم و در این راستا باید داده‌های منابع تصمیم‌گیری را شفاف کنیم، چرا که تصمیم‌گیری‌های درست با داده‌های غیرشفاف ممکن نیست و داده‌های مبهم منبع و منشأ ابهام و مناقشه است.

وی افزود: خیلی بد است که هنوز نمی‌دانیم منابع و مصارف آب چه کمیت و کیفیتی دارند، بنابراین نیازمند گفت‌وگو هستیم تا راجع به مساله بهم پیوسته آب با یکدیگر گفت‌وگو کنیم.

وزیر نیرو ادامه داد: کشاورزان در زمینه‌ی اصلاح این مشکل نقش اساسی دارند چرا که بیش از ۹۰ درصد منابع آب شیرین توسط آنها مصرف می‌شود، بنابراین شما کشاورزان بخش قابل توجهی از حل مساله هستید.

اردکانیان تاکید کرد: هر کسی به دنبال تقسیم‌کردن کشاورزان و مسوولان است در مسیر درستی گام بر نمی‌دارد، چرا که راهکارهای حل مساله قبل از آنکه با منابع مالی بیشتر و فناورانه قابل تحقق باشد باید با مشارکت کشاورزان و همه بهره‌برداران از منابع آبی همراه باشد و اگر قرار بود با تکنولوژی و منابع مالی این مشکلات حل شود امروز باید مشکلاتی به مراتب کمتر از ۴۰ سال پیش می‌داشتیم که سازه‌های آبی پیشرفته و فناوری‌های بروزتری داریم.

وی اعلام کرد: مشکلاتی که امروز وجود دارد ناشی از این است که از ظرفیت‌های یکدیگر آن گونه که باید استفاده نمی‌کنیم که حاصل‌اش ایرادات اساسی است که وجود دارد، اما امیدوارم با تاکید بر رویکردهای درست با درک صحیح و به دور از رفتارهای هیجانی کاری کنیم که آینده روشن‌تر و کشاورزی پایدارتری را برای ایران رقم بزنیم.

چگونه می توان بحران کمبود آب را سامان داد؟
چگونه می توان بحران کمبود آب را سامان داد؟
 همه می‌دانیم که ایران با کمبود منابع آب مواجه است. جمعیتی که رو به فزونی است، آب و هوایی که احتمالاً رو به گرما خواهد گذاشت، پس باید کاری کرد. پرسش مبرهن و مهم البته این است که خب، چه کاری باید کرد؟ خوشبختانه علمی هست که می‌تواند در این راستا کمک‌مان کند. منبع محدودی مثل آب داریم که باید درست تخصیصش دهیم. اقتصاد، علمی است در باب تخصیص منابع محدود. در نتیجه واضح است که باید از این علم استفاده کنیم تا در مورد مساله آب بتوانیم تصمیم‌گیری درست داشته باشیم و پاسخ اقتصاد به این موضوع بسیار هم ساده است. اول اینکه باید قیمت‌ها را تصحیح کنیم.
  • جیره‌بندی با سازوکار قیمت‌ها
این بحث چند سطح دارد؛ اولین سطح این است که جیره‌بندی با سازوکار قیمت‌ها همیشه بهینه‌ترین نوع جیره‌بندی است. هر نظام جیره‌بندی دیگر یعنی جیره‌بندی از طریق دیوانسالاری، صف ایستادن و قدرت سیاسی، متضمن یک رفاه سوخته و هزینه ازدست‌رفته برای مصرف‌کننده است چراکه مصرف‌کننده باید با دیوانسالاری و صف ایستادن بجنگد یا تلاش کند آن قدرت سیاسی موردنیاز را به دست آورد.
دومین سطح این است که قیمت روشن می‌کند در واقع مهم‌ترین و ارزشمندترین استفاده‌ها از آب کدامند. بیش از ۹۰ درصد آب ایران در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و حقیقت روشن این است که ارزشمندترین استفاده از آب وقتی است که به کار نوشیدن و استحمام مردم می‌آید؛ جایی که امروزه تنها شش درصد آب‌های کشور در آن مصرف می‌شود. بنابراین هر راه‌حلی که برای تخصیص این منبع کمیاب در نظر بگیریم، حتماً شامل جابه‌جا کردن موارد استفاده از آب، از بخش کشاورزی به مصرف مردمی خواهد بود و این دقیقاً همان کاری است که قیمت‌گذاری مناسب آب انجام می‌دهد.
بیایید محض رسیدن به اعداد تصور کنیم که تحت یک نظام تخصیصی خاص، مقدار آبی داریم که خانوارها حاضرند برای مصرف کردن آن، ۵۰۰ تومان بپردازند. اما این منبع به زارعی اختصاص یافته که با استفاده از آن به قدر ۲۰۰ تومان برنج تولید می‌کند. در نگاه درست اقتصادی این امر متضمن ضرر ۳۰۰‌تومانی است که به واسطه تخصیص نامناسب منابع به همه ما وارد آمده است. واضح است که دلمان می‌خواهد این ضرر اتفاق نیفتد.‌ ترجیح می‌دهیم این منابع جایی مصرف شود که بیشترین ارزش را تولید کند چراکه تعریف تولید ثروت دقیقاً همین است؛ جابه‌جا کردن منابع محدود از استفاده‌های کم‌ارزش‌تر به مصارف ارزشمندتر.

 

  • به دنبال مصرف ارزشمندتر
اینجا نظام قیمت می‌تواند شفافیت را به نظام تخصیص آورد؛ می‌تواند به ما نشان دهد که آن مصارف ارزشمندتر کدامند. وقتی این مساله برای همه مشهود شد، آنگاه قیمت‌ها و بازار، منابع آب را به آن مصرف ارزشمندتر اختصاص خواهند داد. واضح است که این به آن معناست که برخی کشاورزان سهمیه آب‌شان را از دست خواهند داد یا دست‌کم آب به مقداری که قبل‌تر برای زراعت و باغداری داشتند نخواهند داشت. این شاید به نظر غیرمنصفانه برسد اما واقعیت این است که باید همین کار را انجام دهیم. نکته ما دقیقاً همین است، اینکه می‌خواهیم آن کشاورزان و باغداران را از استفاده منابع ارزشمند آب برای تولید محصولات کم‌ارزش بازداریم تا بتوان آب را برای مصرف باارزش‌تری -‌مثلاً استحمام بچه‌ها- مصرف کرد.
سطح بعدی بحث ما چیزی است که رونالد کوز، برنده نوبل اقتصاد به آن اشاره کرده است. به لحاظ بهینگی در واقع فرقی نمی‌کند که تخصیص اولیه آب چطور بوده است. اگر نظام قیمت و بازار در کار باشد، باز هم به تخصیص کارآمد منبع کمیاب ما خواهیم رسید. برای اینکه در حال حاضر کشاورزان بسیاری هستند که حقِ آب دارند و پیشنهاد ما این است که آن آب نباید در باغ‌ها و مزارع ایشان مصرف شود. خب ایرادی ندارد. کافی است این منابع آب را متعلق به خود کشاورزان بدانیم. اگر حق ایشان را نسبت به آبی که در حال حاضر دارند استفاده می‌کنند به رسمیت بشناسیم، آنگاه هر کس که بیشتر به این آب نیاز داشته باشد باید بیاید و حق آب را از کشاورز بخرد. در آخر همان‌طور که کوز می‌گوید، باز به تخصیص بهینه‌مان خواهیم رسید؛ عوض آنکه کشاورزان برنج بکارند، بچه‌ها حمام می‌کنند اما در نهایت همه طرف‌هایی که درگیر معامله بوده‌اند چیزی دریافت کرده‌اند که برای آنها از آنچه در آغاز داشته‌اند ارزشمندتر است. همه ما، چه فردی و چه جمعی، ثروتمندتر خواهیم بود.
البته این به معنای معکوس کردن کامل نظامی است که به واسطه یارانه آبِ کشاورزی دارد به کشاورزان تعلق می‌گیرد اما واضح است که این امر باید به هر روی اتفاق بیفتد. هر اتفاق دیگری که بیفتد هم دیگر کار این نظام فعلی تخصیص به سر آمده،؛ نظامی که تعمداً منابع را برای مصرف‌کننده ارزان‌تر می‌کند،و در واقع مصرف‌کننده (در اینجا کشاورزان) را ترغیب می‌کند از متاع کمیاب بیشتر و بیشتر استفاده کنند.

 

  • منابع شهری را چطور سامان بخشیم؟

 

در آخر این مساله هم وجود دارد که منابع شهری را چطور باید سامان بخشیم؟ در کل معضل اقتصادی ما به سادگی و با آوردن بخش کوچکی از آن مصارف کشاورزی فعلی به مصرف شهری، حل خواهد شد. اما شاید مساله سیاسی ما این‌طور مرتفع نشود. بنابراین برای آب مصرف شهری هم باید نظام قیمتی معقولی اتخاذ کنیم، و منظورمان مطلقاً یک بازار آزاد بی‌قیدوبند و کاملاً قیمت‌محور نیست؛ منظور نظامی است با ملاحظه انصاف و بر اساس این بنیان که نهایتاً آب موجود به مصرف مردم خواهد رسید و تقاضای کل و عرضه کل باید با هم تسویه شوند. نظامی که در پرتغال به کار گرفته می‌شود خیلی خوب کار می‌کند. مقدار معقولی سهمیه آب برای مصارف خانوار را می‌شود با قیمت ثابتی خرید؛ قیمتی که با سطح درآمد خانوارها تناسب دارد. این مقدار البته آب نوشیدنی و شست‌وشو و استحمام و… را پوشش می‌دهد. فراتر از آن اگر کسی می‌خواهد باغی را آب بدهد یا استخری را پر کند، آنگاه می‌تواند سهمیه بیشتری بخرد اما هر واحد آب مازاد بیشتر قیمت بالاتر خواهد داشت و آن‌وقت اگر کسی بخواهد باغ میوه‌اش را با منابع شهرداری آب دهد، هر واحد آب اضافه‌ای که باید بخرد به یک مقدار ثابت (اگر نه تصاعداً) گران‌تر خواهد بود.
این نظام کار می‌کند، خوب هم کار می‌کند. مقدار آب کافی با قیمت معقول در اختیار همه است و آنها که بیشتر می‌خواهند باید قیمت سنگینی بابت آن بپردازند، و به این ‌ترتیب تعداد افرادی که بیشتر می‌خواهند، به شکل چشمگیری کاهش می‌یابد. واضح است که همیشه پولدارهایی خواهند بود که بخواهند اراضی وسیعی را آبیاری کنند اما مطابق این نظام سهمی از آب که نهایتاً نصیب آنها می‌شود آنقدر کوچک است که فارغ از اینکه آنها آب را برای چه مصرف می‌کنند، مساله کمبود آب را برای خودمان حل کرده‌ایم. این‌گونه خشم عمومی مردم نسبت به کسانی که آب کمیاب را با چنان شیوه‌ای مصرف می‌کنند آرام خواهد شد، چون همه می‌دانند که اسراف‌کاران دارد رست‌شان کشیده می‌شود تا پول آب مصرفی‌شان را بدهند.
علم اقتصاد، علم مطالعه چگونگی تخصیص منابع محدود است و درس پایه‌ای که ما از این علم می‌گیریم این است که تخصیص و سهمیه‌بندی به بهترین شکل به واسطه سازوکار قیمت انجام می‌شود. مهم نیست منابع در تملک چه کسی است، از طریق بازار باز به تخصیص بهینه خواهیم رسید. برخی نظارت‌ها و حراست‌های معتدل می‌تواند و باید برای چنان نظام سهمیه‌بندی آبی در نظر گرفته شود، مثلاً باید مقدار کمینه مشخصی با قیمتی معقول در اختیار همه باشد.
مهم‌ترین نکته‌ای که در اینجا بر آن پافشاری داریم این است که راه‌حل عبور از بحران آب این است که قیمت‌ها تصحیح شوند. باقی خودش به صورت کاملاً طبیعی از پی خواهد آمد.
میزان مصرف آب در بخش کشاورزی و صنعتی در ایران
میزان مصرف آب در بخش کشاورزی و صنعتی در ایران

طبق گزارشات وزارت نیرو، حدود ۹۲ درصد منابع آب تجدید پذیر ما در بخش کشاورزی مصرف می شود. کل مصرف آب در بخش خانگی و صنعت ۸ درصد است.

مصارف کشاورزی

با وجود هشدارها نسبت به مصرف بالای آب در مصارف شهری، آمارها نشان می دهد که بیش از ۹۰ درصد از منابع آب در بخش کشاورزی مصرف می شود که در صورت مدیریت بهینه در این حوزه می توان تا اندازه ی زیادی از ابعاد بحران کم آبی کاست.

کشاورزی بیش از همه ی فعالیت های انسان به آب نیاز دارد . تولید تمامی محصولات کشاورزی و دامی به آب وابسته است . اگر در منطقه ای باران کافی ببارد کشاورزان نیازی به آبیاری محصولات خود ندارند . اما اگر بارندگی کافی نباشد آبیاری محصولات ضروری است . باید روش کار کشاورزی متناسب با شرایط اقلیمی مناطق باشد . مثلا” بهتر است در مناطق کم آب گیاهانی که در مقابل خشکی مقاومت بیشتری دارند کاشته شوند زیرا به دلیل نیاز نداشتن گیاه به آب فراوان هم مقرون به صرفه است و هم مانع شوری زمین در اثر آبیاری با آب کم می شود .

هرکس در تمام زندگی خود یک بار دانه ای یا نهالی کاشته باشد ، ارزش حیاتی آب را برای کشاورزی درک کرده است .

برای پیشگیری از هدررفتن آب کشاورزی چه باید کرد ؟

در حال حاضر از هر متر مکعب آب مصرفی در بخش کشاورزی ایران ۵۰۰ گرم محصول بدست می آید این رقم با استاندارد جهانی که ۳ کیلوگرم است فاصله دارد .

  • در بعضی مناطق ، آبیاری بارانی و قطره ای از روش های صحیح مصرف آب است .
  • برای کاهش تبخیر سریع آب از سطح مزارع و پیشگیری از ترک خوردن خاک ، در صورت امکان بهتر است گیاهان بصورت ردیفی و روی پشته کاشته شوند .
  • آبیاری نابهنگام موجب اتلاف آب می شود . بهتر است آبیاری را در هنگام عصرو شب که تبخیر حداقل است انجام داد . برای جلوگیری از اتلاف و تبخیر آب در مناطق گرم و خشک ، باید روی نهرهای آبیاری پوشانده شود .