مراسم افتتاحیه دومین نمایشگاه سراسری نقاشی آب = زندگی ویژه کودکان و نوجوانان و اختتامیه جشنواره فراگیری نخستین واژه آب با حضور سرکار خانم فرزام معاون برنامه ریزی و مالی فرمانداری دماوند، آقایان مهندس حسینی عضو شورای شهر رودهن، ابراهیمی نایب رییس شورای شهر جاجرود، قربان خان معاون برنامه ریزی و منابع انسانی و مدیران دفاتر بودجه و آموزش آبفای شرق و دانش آموزان مدارس شهرهای تحت پوشش در سالن مجتمع فرهنگی هنری وصال رودهن برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی، رابعه کیانی مدیر دفتر روابط عمومی و آموزش همگانی آبفای شرق با اعلام این خبر گفت: این طرح با هدف استفاده از توانایی هنری کودکان و نوجوانان بطور سراسری در سطح شرکت های آب و فاضلاب کشور و در راستای گسترش فرهنگ صحیح مصرف آب در مدارس ابتدایی شهرهای تحت پوشش این شرکت طی بازه زمانی نیمه دوم مهر تا پایان آذر ماه برگزار شد.
وی افزود: به دنبال برگزاری مسابقه سراسری نقاشی آب = زندگی و تهیه و توزیع فراخوان این مسابقه توسط این دفتر در مدارس ، ۶۰۰ اثر از مدارس شهرهای تحت پوشش به دبیر خانه جشنواره ارسال شد و پس ازداوری آثار ۱۰ اثر به عنوان برگزیده و ۲۰ اثر به عنوان شایسته تقدیر انتخاب شد که با اهداء جوایز و لوح تقدیر از سوی مسئولان مورد تقدیر قرار گرفتند.
مدیر دفتر روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب شرق استان تهران ابراز داشت: علاوه بر آثار نصب شده در نمایشگاه نقاشی فوق، ۱۰ اثر برگزیده در این جشنواره نیز برای کسب رتبه در بخش کشوری که نمایشگاه آن در اسفند ماه برگزار می شود، مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت.
وی در ادامه عنوان کرد: دفتر روابط عمومی همچنین از ابتدای آبان ماه سال جاری با مشارکت ادارات آموزش و پرورش و مدارس ابتدایی شهرهای تحت پوشش نسبت به اجرای جشنواره های فراگیری نخستین واژه آب برای کلاس اولی ها اقدام نمود.
بر اساس اعلام مدیر روابط عمومی آبفای شرق، تعداد۱۳۰۰ نفر از دانش آموزان کلاس اول شهرهای دماوند،رودهن،لواسان و رودبار قصران از طریق اجرای نمایش های شاد موزیکال و آموزنده و مسابقات متنوع در جشنواره های یاد شده با جایگاه و اهمیت ویژه مصرف بهینه آب در زندگی آشنا شدند.
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران از کاهش ۷۰ درصدی آب ورودی به برخی سدهای کشور خبر داد و گفت: باید مراقبت های ویژه‌ای را در منابع آبی کشور اعمال کنیم.
محمد حاج رسولیها مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به اینکه از ابتدای سال آبی جاری، کشور از بارش های خوبی برخوردار نبوده است، گفت: در روز ۱۴ فروردین عدد بارش های کشور سه رقمی شده و به ۱۰۰ میلیمتر رسیده است که در طول سال های گذشته بی سابقه بوده و کاهش ۵۰ درصدی نسبت به میانگین درازمدت دارد.
وی با تاکید بر اینکه باید مراقبت های ویژه‌ای را در منابع آبی کشور اعمال کنیم، افزود: وضعیت ورودی آب به سدهای کشور بسیار نامطلوب است، به طوریکه ورودی آب به سدها حدود ۳۶ تا ۳۷ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته است و برخی از استان ها دارای شرایط بحرانی هستند که بایستی با حساسیت بیشتری آب موجود در آن استان ها مدیریت شود.
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه هم اکنون مشکل اساسی در بسیاری از شهرها مسئله آب شرب است که بایستی تمهیدات خاصی را در این زمینه به کار گرفت، افزود: ورودی برخی از سدهای کشور نسبت به سال گذشته بیش از ۷۰ درصد کاهش داشته است و سدهای درودزن، ملاصدرا، زاینده رود، سدهای استان خوزستان،سدهای شمیل و نیان، سد دوستی، سد چاه نیمه‌ها و سد کوثر دارای شرایط بحرانی هستند.
حاج رسولیها با اشاره به برنامه های شرکت مدیریت منابع آب ایران در خصوص اجرای طرح های سازگاری با کم آبی، گفت: برای کمک به دبیرخانه کارگروه ملی سازگاری با کم آبی، پیشنهادات استان ها را جمع بندی و به دبیرخانه ای که در ستاد وزارت نیرو تشکیل می شود، ارائه خواهیم کرد و به عنوان بازوی فنی در پروژه های اجرایی در کنار این دبیرخانه بوده و با آن همکاری خواهیم کرد.
محور شعار روز جهانی آب در سال ۲۰۱۸، «طبیعت برای آب» است که به دنبال جستجوی راه حل های مبتنی بر طبیعت برای غلبه بر چالش های آبی قرن اخیر است.
۲۲ مارس از سوی سازمان ملل به نام روز جهانی آب نام گذاری شده که مصادف با دوم فروردین است.
شعار روز جهانی آب ۲۰۱۸ «طبیعت برای آب» است. این شعار بر روی این موضوع تمرکز دارد که ما چطور می توانیم از طبیعت برای غلبه بر چالشهای آبی قرن ۲۱ استفاده نماییم. تخریب زیست محیطی به همراه تغییرات اقلیمی باعث تحریک بحران های آبی گردیده که در سراسر جهان مشاهده می کنیم. سیلاب ها، خشکسالی ها و آلودگی آب همه این موارد به واسطه پوشش گیاهی، خاک، رودخانه ها و دریاچه های تخریب شده، تشدید می شوند.
هنگامی که از اکوسیستم های خود غافل می شویم وضعیت تامین آب مورد نیاز برای زنده ماندن و رونق زندگی هر فرد بدتر خواهد شد.
راه حل های مبتنی بر طبیعت، پتانسیل حل بسیاری از چالش های آبی ما را دارند. ما بایستی با زیرساخت های «سبز» بیشتر کار کنیم و در جاهایی که امکان دارد آن را با زیرساخت های «خاکستری» هماهنگ کنیم. کاشت جنگل های جدید، اتصال مجدد رودخانه ها به دشت های سیلابی، بازگرداندن تالاب ها، چرخه آب را متعادل و سلامت و امرار معاش انسان را بهبود خواهد بخشید.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مرکزی؛ از ترویج کشت گلخانه ای برای مقابله با خشکسالی در استان خبر داد و گفت: کشت گلخانه ای به دلیل افزایش تولید محصول و کاهش قابل ملاحظه مصرف آب جایگزینی مناسب برای کشت های آب بر محسوب می شود. وی ادامه داد: با وجود خشکسالی و بحران آب در استان کشت گلخانه ای با هدف صرفه جویی در مصرف آب یک ضرورت جدی به حساب می آید.
آمره ای افزود: ضرورت برآورد دقیق نیاز آبی گیاهان، عدم استفاده مطلوب و وجود محدودیت منابع آب و نیاز فزاینده جامعه به غذای بیشتر، متنوع و مطلوب تر ایجاب می کند تا مهندسین آبیاری با اعمال شیوه های مدیریتی نوین اقدام به صرفه جویی در مصرف آب و افزایش بهره وری آن نمایند.
وی از طراحان و مدیران آبیاری و کشاورزان خواست در جهت افزایش بهره وری از آب کشاورزی اهتمام ورزند. در این ارتباط باید برنامه ریزی آبیاری براساس مقدار آب مصرفی گیاه تعیین شود. لذا مقدار آب مورد نیاز گیاه باید دقیقا برآورد شود تا مدیریت و برنامه ریزی صحیح آبیاری بر آن استوار شود.
رضا اردکانیان (پنجشنبه) در آیین افتتاح تصفیه خانه فاضلاب استهبان با بیان اینکه بارش کم باعث توجه بیشتر ما به موضوع مصرف می شود، اظهار داشت: در شرایط کنونی باید توجه خود را به زمینه های مصرف در شرب و صنعت و کشاورزی کرده و تلاش کنیم بهترین بهره وری را در مصرف داشته باشیم.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر پایدارترین منبع آب پساب تصفیه شده است، ادامه داد: ما مجبوریم آب شرب شهرها و مراکز بزرگ جمعیتی را از هر طریق ممکن از شیرین سازی آب دریا گرفته تا منابع زیرزمینی تامین کنیم و این آب پس از مصرف به یک منبع تامین پایدار تبدیل می شود.
اردکانیان ادامه داد: هم اکنون حدود ۶ میلیارد مترمکعب فاضلاب به طور مستمر تولید می شود که باید با تصفیه آن، آب مورد نیاز برای بخش های مختلف را پاسخگو باشیم.
وی تصریح کرد: در زمان حاضر در کشور حدود ۴۸ درصد جمعیت شهری تحت پوشش شبکه و تصفیه خانه فاضلاب هستند و راه طولانی برای تکمیل این طرح وجود دارد.
وزیر نیرو ادامه داد: امروز بیش از ۲۰ میلیون هکتار زمین کشاورزی در جهان با پساب تصفیه می شود و ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم.
اردکانیان با بیان اینکه اتکا به منابع عمرانی دولتی برای توسعه طرح های فاضلاب ناممکن است، ادامه داد: باید مکانیسم های متنوعی را در جهت تشویق بخش خصوصی برای حضور و سرمایه گذاری تعریف کنیم.
وی تصریح کرد: در استان فارس پوشش جمعیت از طرح های فاضلاب حدود ۱۰ درصد است و بنابراین در این زمینه باید حرکت مضاعفی را داشته باشیم.
قائم‌مقام شرکت آب و فاضلاب تهران گفت: در تمام ساختمان‌های پایتخت دو اتمسفر فشار تعبیه شده که وضعیت فشار را کنترل می‌کند و اگر برخی منازل با مشکل مواجه هستند باید تاسیسات داخلی خود را تجهیز کنند.
علیرضا نوذری‌پور با بیان این که هر کدام از مشترکان که با مشکل کاهش فشار در منازل خود مواجه هستند می‌توانند با شماره ۱۲۲ تماس بگیرند، گفت: همکاران ما قطعا توضیحات لازم را برای آنها خواهند داد و اگر مشکل اصلی تاسیسات ما باشد قطعا برطرف خواهد شد.
وی ادامه داد: دو اتمسفر فشار نصب شده در ساختمان می‌تواند تا چهار طبقه را پاسخگو باشد و منازل مسکونی یا تجاری بیش از چهار طبقه لازم است که تاسیسات داخلی خود را تجهیز کنند.
قائم‌مقام شرکت آب و فاضلاب تهران با بیان اینکه برای این کار باید بعد از کنتور و مخزن، پمپ گذاشته شود، اظهار کرد: مشکل کاهش فشار در برخی مواقع همچون زمان کنونی که در ایام قبل از عید نوروز قرار داریم می‌تواند به علت افزایش مصرف مشترکان نیز باشد.
نوذری‌پور با اشاره به تفاوت فشار آب گرم و سرد در برخی منازل مسکونی نیز گفت: قطعا این مساله ارتباطی با تجهیزات شرکت آب و فاضلاب ندارد و تنها مربوط به سیستم موتورخانه مشترکان می‌شود که لازم است این مساله را نیز از آن طریق برطرف کنیم.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه در تهران ۸۰۰ متر شیب وجود دارد ما از فشارشکن برای کاهش فشار استفاده می‌کنیم، چرا که اگر این اتفاق نیفتد ممکن است به دلیل افزایش فشار با اتفاقاتی همچون شکستگی لوله مواجه شویم.
قائم مقام شرکت آب و فاضلاب تهران با بیان این که در تهران مشکلی در حوزه کاهش فشار وجود ندارد، تاکید کرد: اگر مشترکی با این مشکل مواجه است لازم است که در ابتدا با شماره ۱۲۲ تماس حاصل کند و سپس اقدامات لازم را برای برطرف شدن این مشکل انجام دهند.
به نقل از نیویورک تایمز، نیجریه، سوریه، سومالی و حالا ایران در هر کدام از این کشورها به‌انحاء مختلف بروز بحران آب موجب بروز مجموعه‌ای از ناآرامی‌های اجتماعی، مهاجرت گسترده، آشوب و حتی جنگ شده است.
در دوره تغییرات اقلیمی، درس‌هایی که این کشورها گرفته‌اند می‌تواند مورد استفاده بسیاری از کشورهای دیگر قرار گیرد. انستیتوی منابع جهانی در ماه جاری میلادی نسبت به گسترش استرس‌های آبی در سراسر جهان هشدار داده است؛ «پیش‌بینی شده که ۳۳ کشور جهان در سال ۲۰۴۰ میلادی با استرس بسیار بالای آبی مواجه باشند».
کمبود آب می‌تواند موجب اعتراضات خیابانی شود: دسترسی به آب یکی از دلایل مشترک ناآرامی در هند بوده است. این عامل می‌تواند مورد سوء استفاده گروه‌های تروریستی نیز قرار گیرد، برای مثال گروه الشباب به‌دنبال استفاده بردن از جوامع مواجه با خشکسالی در سومالی برای عضوگیری بوده است. کمبود آب همچنین می‌تواند موجب مهاجرت‌های گسترده از مناطق حاشیه‌ای به شهرهای پرجمعیت شود.
ایران جدیدترین نمونه از کشوری است که در آن وقوع بحران آب منجر به نارضایتی عمومی شده است، این به‌ویژه در شهرهای کوچک این کشور مصداق بیشتری دارد. مزارع خشک شده‌اند و دریاچه‌ها به شوره‌زار تبدیل گشته‌اند. میلیون‌ها نفر به مراکز استان‌ها و شهرهای بزرگ مهاجرت کرده‌اند و بیکاری منجر به افزایش نارضایتی میان جوانان شده است. تقریباً ۱۴ سال است که ایران با خشکسالی مواجه است.
به‌طور خلاصه اینکه، وقوع یک بحران آبی، چه در نتیجه عوامل طبیعی، چه سوء مدیریت انسانی و چه هر دو، می‌تواند هشداری اولیه نسبت به وقوع یک دردسر جدی در آینده نه‌چندان دور باشد.
گروهی از مقامات بازنشسته ارتش آمریکا ماه گذشته در مقاله‌ای هشدار دادند که استرس آبی (کمبود آب سالم) به «یک فاکتور رو به رشد در مناطق حساس و محل نزاع جهان» تبدیل خواهد شد.
در این مقاله همچنین آمده است: «با افزایش جمعیت جهان و تأثیرات ناشی از تغییرات اقلیمی، چالشهای استرس آبی در طول زمان افزایش خواهد یافت».
بر اساس پیش‌بینی‌ها، تغییرات اقلیمی موجب گرمتر و خشک‌تر شدن ایران خواهد شد. عیسی کلانتری، وزیر سابق کشاورزی ایران زمانی گفته بود که کمبود آب، در صورتی که مدیریت نشود، موجب خواهد شد که ۵۰ میلیون نفر از جمعیت ایران ناگزیر به ترک این کشور شوند.
آیا دلیل اصلی ناآرامی‌ها در ایران کمبود آب بوده است؟
نه کاملاً، آب به‌تنهایی نمی‌تواند دلیل وقوع اعتراضات اوایل ماه ژانویه در ایران را توضیح دهد. اما آن‌گونه که دیوید میشل، تحلیلگر مرکز استیمسون شرح می‌دهد، کمبود آب، چه در شکل قطع آب شرب شهری و چه خشک شدن چاه‌های کشاورزی یا وقوع طوفان نمک در اطراف دریاچه ارومیه، یکی از مشترک‌ترین و ملموس‌ترین نشانه‌های ناتوانی دولت در ارائه خدمات اولیه به مردم بوده است.
وی افزود: «آب قرار نیست دولت را سرنگون کند… اما در برخی شهرها یک عامل مهم نارضایتی و ناامیدی است».
وی گفت، مدیریت آب «مهمترین چالش سیاستگذاری » دولت ایران است.
ایران نیز مانند بسیاری از کشورها از هند گرفته تا سوریه، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی سیاست خودکفایی در تولید مواد غذایی را در پیش گرفت. این سیاست به‌خودی خود هدف‌گذاری بدی نبود، اما همان‌طور که کاوه مدنی، کارشناس آب در ایران می‌گوید، این هدف‌گذاری بدان معناست که دولت کشاورزان را تشویق می‌کند تا محصولات نیازمند آب نظیر گندم را در سراسر کشور کشت کنند. به‌گفته کلودیا سادوف، متخصص آب در بانک جهانی: (نتیجه این بود که) ۲۵ درصد از کل آبی که از آبخوانها، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها خارج شده از مقدار آبی که (توسط طبیعت) مجدداً قابل بازگشت به این منابع است، فراتر رفته است».
نرخ خالی شدن سفره‌های آب زیرزمینی ایران امروز بین سریعترین نرخ‌ها در جهان قرار دارد، به‌نحوی که بر اساس محاسبات میشل، ۱۲ استان از ۳۱ استان کشور «طی ۵۰ سال آینده، به‌طور کامل سفره های زیرزمینی شان خشک خواهد شد».
آژیر قرمز برای سدهای کشور به صدا در آمده است. حالا بر اساس اعلام وزارت نیرو تنها ۴١درصد ظرفیت سدهای کشور آبگیری شده است و ٩۶ سد از ١٧٧ سد مهم کشور کمتر از ۴٩درصد آب دارند. این در حالی است که سدهای تهران هم وضع نامناسبی را پشت سر می‌گذارند. بر اساس اعلام شرکت آب منطقه‌ای تهران میزان بارندگی در تهران امسال ۶۶درصد کاهش داشته است. این در حالی است که سدهای بزرگی مثل سد دوستی ٩٢درصد و زاینده‌رود ۶٢درصد و خوزستان ۴۶درصد ورودی‌اش کاهش پیدا کرده است. البته بحران سدهای کشور به همین چند مورد ختم نمی‌شود؛ طبق آمار اعلامی از سوی وزارت نیرو تنها ۴١درصد ظرفیت سدهای کشور پر است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش ٩درصدی را نشان می‌دهد. آمارهای ارایه‌شده از سوی دفتر مطالعات پایه منابع آب کشور در حالی از کاهش ٣٢,٢درصدی ریزش‌ها در مقایسه با پارسال و ۶١.۴درصدی نسبت به درازمدت حکایت می‌کند که به اذعان کارشناس و فعالان در این حوزه عزم لازم برای مقابله با بحران کم‌آبی در ایران وجود ندارد. این را میتوان از حال‌و‌روز طرح‌هایی که قرار است به خروج از این بحران کمک کنند به خوبی فهمید؛ طرح‌هایی که بعضا به دلیل کمبود منابع مالی متوقف می‌شوند یا با پیشرفت ناچیز دنبال می‌شوند. بارورسازی ابرها ازجمله راهکارهای مقابله با کم‌آبی است که به گفته هدایت فهمی، کارشناس منابع آبی وزارت نیرو اجرای‌اش امسال متوقف شده است.
برای بارورسازی ابرها دو دستگاه هواپیمای آنتونوف در کشور وجود داشت که به دلیل فرسودگی بالا حالا دیگر امکان استفاده از آنها وجود ندارد. ضمن اینکه منابع مالی لازم برای اجرای این طرح هم امسال اختصاص نیافته است. هر چند که بازدهی این طرح در کشورهای مستعد برای اجرا ١۵درصد است اما در کشوری همچون ایران باید برای همین مقدار کم اثرگذاری هم برنامه‌ریزی داشت. در این میان هستند مسئولانی که بحران آبی برای ایران را امری طبیعی می‌دانند. علیرضا دایمی، قائم‌مقام وزیر نیرو در امور بین‌الملل در این‌باره می‌گوید: مسأله خشکی و خشکسالی در ذات این کشور است، وقتی تاریخ کشور را می‌خوانیم می‌بینیم، اتفاقاتی که امروز می‌افتد مربوط به امروز نیست، خشکسالی‌های بلندمدت در تاریخ ۸هزار ساله این سرزمین ثبت شده است به همین دلیل می‌بینیم که زمانی که تمدنی وجود نداشت، سازه‌های تاریخی مثل انبارهای نگهداری آب و یا حتی سیلوهایی برای نگهداری غذا داشتیم. او بر این باور است که الگوبرداری از کشورهای اروپایی برای مقابله با بحران آبی اشتباه است؛ اتریش ۸۵۵ میلیمتر و ژاپن بالای ۱۱۰۰ میلیمتر بارندگی دارند، سرزمین ما خشک و نیمه‌خشک است، برنامه‌های ما باید با این وضع سرزمینی انطباق داشته باشد، دنبال محکوم‌کردن و اینکه حتما اتفاق خاصی افتاده که خشکسالی شده نباشیم.
حالا تنها راه باقیمانده برای مقابله با کم‌آبی کاهش مصارف غیرضرور و مدیریت مصرف در همه بخش‌های کشاورزی، صنعت و شرب است. بختیاری، مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران با اشاره به کاهش ۶۶درصدی بارندگی در این‌باره می‌گوید: لازم است که در این شرایط مشترکان ۱۰ تا ۱۵درصد مدیریت مصرف داشته باشند؛ چرا که تنها در این صورت است که میتوان تابستان را بدون مشکل در تأمین منابع آبی پشت سر گذاشت.
وضعیت سدهای تهران وخیم است
٣۵ میلیمتر بارندگی از ابتدای سال آبی امسال در تهران وضع سدهای پایتخت را وخیم کرده است. برای بحرانی‌بودن منابع آبی پایتخت همین بس که میزان بارندگی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش ۶۶درصدی را تجربه کرده است. بختیاری مدیرعامل آب منطقه‌ای تهران که معتقد است برفی که در تهران آمد بسیار ناچیز بود و نمی‌تواند تأثیر چندانی بر میزان منابع داشته باشد، می‌گوید: حجم مخازن سدهای استان تهران نسبت به سال گذشته ۱۶میلیون مترمکعب منفی است. به گفته او، سال گذشته میزان ارتفاع ذخیره برف در تهران ۱.۵متر بود که متاسفانه امسال تقریبا ذخیره برفی صفر است و با توجه به اینکه سدهای تهران رژیم برفی دارند و عمدتا تا تیرماه از ذخیره برفی استفاده می‌کنیم، این موضوع نگرانی‌هایی را به وجود آورده است. آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد، میزان ورودی آب به سدهای پنجگانه از ابتدای سال آبی جاری (مهرماه) تاکنون ١۶٩میلیون مترمکعب بود که نسبت به پارسال ٧درصد کاهش را نشان می‌دهد و میزان خروجی آب نسبت به زمان مشابه پارسال ۴١٣میلیون مترمکعب گزارش شده است که ۵درصد افزایش دارد.
آژیر قرمز در ۹۶ سد کشور به صدا درآمد
۹۶ سد که ۴۰درصد حجم مخازن ۱۷۷ سد مهم کشور را تشکیل می‌دهند، کمتر از ۴۰درصد آب دارند؛ سدهای دز، سفیدرود، لار، زاینده‌رود، ساوه و ملاصدرا از آن جمله هستند. ١٨ سد کشور که ٢۶درصد مخازن ١٧٧ سد مهم کشور را به خود اختصاص داده‌اند بین ۴٠ تا ۵٠درصد آب دارند؛ سدهای کوثر، دامغان، سهند، کارون ٣ و کرخه از آن جمله هستند. ٢٧ سد کشور که ٢۶درصد ظرفیت مخازن ١٧٧ سد مهم کشور را دارند، بین ۵٠ تا ٧٠درصد پر هستند که سدهای طالقان، کرج، جیرفت، البرز و گتوند اولیا قابل ذکر است. ٢٣ سد کشور نیز که ۶درصد از ظرفیت مخازن سدهای مهم را دارند بین ٧٠ تا ٩٠درصد پر هستند، سدهای نیجران، دو برج، تنگه حمام و شیرین دره از آن جمله به شمار می‌آیند و ١٣ سد دیگر که تنها ٢درصد ظرفیت ١٧٧ سد مهم کشور را به خود اختصاص داده‌اند، بین ٩٠ تا ١٠٠درصد پر هستند که سدهای سورال، گاوشان، رودبال، داراب، بافت و داریان از آن جمله هستند.
براساس داده‌های دفتر مطالعات پایه منابع آب، کل ریزش‌های جوی از اول مهر تا ۲۷ دی ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۳.۲درصد و نسبت به درازمدت ۶۱.۴درصد کاهش نشان می‌دهد. بر اساس یافته‌های دفتر مطالعات پایه منابع آب وابسته به شرکت مدیریت منابع آب ایران در وزارت نیرو، از اول مهر تا ٢٧ دی ماه ٩۶ معادل ۶٠,۴میلیارد مترمکعب بارندگی در کشور صورت گرفته است. بر اساس داده‌های این دفتر بیشترین افت بارندگی‌ها مربوط به حوزه آبی مرزی در شرق کشور با ٧٢.٣ و فلات مرکزی با ۵٩درصد کاهش است؛ اما کمترین کاهش بارندگی مربوط به حوزه دریای خزر ۴.٩درصد است.
همچنین مطالعات دفتر پایه منابع آب نشان می‌دهد بیشترین بارندگی کشور در منطقه در رودخانه‌های بین سفیدرود و هراز با ۵۶,١ میلیمتر و در قره‌سو و گرگان ۵۴.۶ میلیمتر بوده است. همچنین در رودخانه‌های بلوچستان هیچ بارندگی در سال آبی جاری تاکنون ثبت نشده است. در حوزه دریاچه ارومیه ١٣.٧ میلیمتر بارندگی در سالجاری روی داده که نسبت به رقم مشابه سال قبل ٢٠.٩درصد کاهش بارندگی و نسبت به میانگین درازمدت ٢٩درصد کاهش نشان می‌دهد. در حوزه فلات مرکزی ایران در سال جاری آبی ٣.٧ میلیمتر بارندگی اتفاق افتاده که نسبت به سال قبل ۵٩درصد کاهش و نسبت به میانگین درازمدت ٧٨درصد کاهش نشان می‌دهد. از نظر استانی بیشترین بارندگی مربوط به گیلان با ٣۶٢ میلیمتر ثبت شده و کمترین بارندگی در سیستان‌وبلوچستان با ٢.١ میلیمتر و استان یزد با ٢.٩ میلیمتر ثبت شده است.
در حال حاضر در کلانشهر تهران با جمعیتی بالغ بر ۵/۸ میلیون نفر ساکن و در حدود ۵/۱ میلیون نفر جمعیت شناور، سالانه هزار و ۳۵ میلیون مترمکعب و متوسط در هر ثانیه ۳۵هزار لیتر آب مصرف می‌شود. در شهریور سال جاری، یک عضو شورای پنجم با بیان اینکه بحران آب در تهران جدی است، گفت: «باید حفاظت از آب دغدغه همه ایرانیان باشد.»
شهربانو امانی با اشاره به بحران آب در کشور افزود: «در کل کشور شرایط بد آبی داریم و سفره‌های زیرزمینی آبی در بحران هستند و جا دارد همه شهروندان تهران نگهبان آب باشند.» در روزهای اخیر هم یک کارشناس محیط‌زیست به خبرنگار «آرمان» گفت: «سالانه ۴۲۰میلیارد آب در کشور دریافت می‌شود که از ۱۲میلیارد آن استفاده می‌شود. باید دانست که ۳۰میلیارد متر مکعب از این آب نیز تبخیر می‌شود. ۹۰میلیارد متر مکعب باقی می‌ماند که حدود ۹۰درصد از این مقدار در بخش کشاورزی مصرف می‌شود.» اسماعیل کهرم تاکید کرد: «پنج‌درصد از این میزان در صنعت به‌کار رفته و سه‌‌درصد برای آب شرب مصرف می‌شود.»
۵۲درصد مردم تهران، فاقد آب شرب
فرماندار تهران با بیان اینکه در ۴۷ سال گذشته کمترین میزان آب را داشته‌ایم و اگر بارندگی‌ها در تهران به همین روند باشد، ۵۲درصد مردم تهران فاقد آب شرب خواهند بود، گفت: وضعیت آبی در تهران بحرانی‌تر از بیرجند و خراسان‌جنوبی است. به گزارش ایسنا، عیسی فرهادی اظهارکرد: در استان خراسان‌جنوبی چند ارزش وجود دارد که در کشور کمتر دیده می‌شود.
کم و کیف بارورکردن ابرها بررسی شود
نماینده مردم تهران در مجلس درباره وضعیت بحران آب به خبرنگار «آرمان» می‌گوید: بحران آب یک مساله جهانی و کشوری است. در این شرایط باید نسبت به آب و منابع آبی تمهیدات جدی اندیشیده شود. کاظم جلالی می‌افزاید: این تمهیدات را میتوان در دو بخش لحاظ کرد، هم بخش مربوط به آب کشاورزی که بیشترین مصرف و هدر رفت را در بخش کشاورزی شاهد هستیم. برای بهبود آبیاری باغات و مزارع کشاورزی میتوان از روش‌های نوین آبیاری استفاده کرده و هم در زمینه مصرف شرب تهمیدات جدی باید اندیشید. به گفته او امسال در آب شرب تهران با کمبود نزولات آسمانی روبه‌رو هستیم. امید است در ماه‌های باقی مانده از سال شاهد افزایش نزولات باشیم.
این نماینده مجلس تاکید می‌کند: هم‌اکنون سدهای تهران دچار کمبود جدی آب هستند. البته مسئولان هم به جای ایجاد تشویش در بین مردم می‌توانند به اصلاح روش‌ها و ارائه راهکار بپردازند. جلالی می‌افزاید: با اصلاح مصرف میتوان از شدت کمبود و بحران‌های موجود در زمینه آب کاست. به گفته او مسئولان با بازگو کردن این مساله نمی‌توانند کاری از پیش ببرند، بلکه باید با ارائه راهکار در این زمینه بتوان به اصلاحات در مسیر مصرف آب پرداخت و در این مبحث نیازمند فرهنگسازی جدی هستیم.
نماینده مردم تهران می‌افزاید: میتوان با استفاده از ظرفیت رسانه‌ها کم و کیف استفاده مناسب از آب را به همگان آموزش داد. جلالی درباره اقدامات انجام شده برای جبران بحران آب تاکید می‌کند: در چند سال اخیر برای بارور کردن ابرها اقدامات فراوان انجام شده و بنده با وزیر وقت آقای چیت‌چیان در این زمینه صحبت کردم. به باور او برخی از افراد بر این باورند که بارور کردن ابرها و آبیاری اراضی از این طریق برای سلامتی جامعه مضر است، اما بنده نمی‌دانم که آیا در این زمینه بررسی‌های علمی انجام شده است یا خیر. به گفته او وزیر کنونی نیرو در زمینه آب تخصص داشته و می‌تواند از روش‌های نوین افزایش بارندگی استفاده کند. جلالی درباره وضعیت بحرانی آب تهران می‌گوید: بحران در وضعیت کنونی آب نیست، بلکه این بحران در آینده بروز می‌کند.
پلیس آب تشکیل شود
سال‌هاست که کم آبی تهران و به‌طور کل ایران را تهدید می‌کند. وضعیتی که فرایند گرم شدن زمین و کاهش نزولات جوی از یک سو و سوء مدیریت منابع آبی به عنوان سرمایه محدود از سوی دیگر، تهدیدی جدی را برای جمعیت روبه‌رشد شهرها و کلانشهرهای نظیر تهران در بردارد. سیده فاطمه ذوالقدر می‌افزاید: افزایش جمعیت و تحول در سبک زندگی، نیازها و خواست‌های جدیدی را ایجاد کرده که برای این نیازها باید فرهنگسازی لازم صورت می‌گرفت و عدم توجه به آن و صرفا اتکا به اندوخته‌های برخاسته از فرهنگ کهن سبب شد که در بسیاری از زمینه‌ها واپس بمانیم.
به گفته او به موضوع صرفه‌جویی و الگوی مصرف و استفاده مناسب از هر کالا و نعمت هم در دین مبین اسلام و هم در فرهنگ کهن ایران زمین تاکید شده است، اما عدم انتقال فرهنگی مناسب، عدم توجه به آموزش‌های فرهنگی به شکلی که در میان کودکان و نوجوانان موثر و کارگر باشد، باعث شده که جمعیت روبه رشد به‌ویژه در کلانشهر تهران، دچار تعارضات، اختلافات، ناهمگونی، عدم انسجام شوند که در این میان رشد فردگرایی و توجه به منافع شخصی و خانوادگی که به یک رفتار عمومی ناپسند در زندگی اجتماعی تبدیل شده باعث می‌شود که در همه ارکان که از منابع عمومی استفاده می‌شود با معضلاتی مواجه شویم.
این نماینده مجلس می‌افزاید: نبود الگوی صحیح مصرف آب در میان خانواده‌ها و عدم توجه به نسل حال حاضر و نیازهای نسل آتی از این منابع باعث شده که معضل کم آبی را به بحران تبدیل کنیم. معضل آب شرب شهر تهران، امسال و سال گذشته بروز نکرده طوری که در بازهی زمانی بر سلامت و کیفیت این آب تردید وارد بود، در زمانی دیگر بر حجم این منابع و تکافوی نیاز شهروندان را دادند، سوال مطرح بود، اما این هشدارها منجر به تدوین یک مدیریت کارآمد منابع آب نشد.
ذوالقدر تاکید می‌کند: مشکل آب در پس خود مشکل تغذیه را به همراه دارد و موضوع تغذیه در درون خود توجه به کشاورزی و محصولات باغی را حائز اهمیت می‌کند. به گفته او بنابراین آب در ابتدای یک زنجیره و چرخه قرار داد که نبود یا کمبود آن می‌تواند سایر عوامل این چرخه را از خود متاثر کند، چه بسا چنانچه در وقت مناسب به موضوع آب برای کشاورزی توجه می‌شد رشد مهاجرت به شهرها شکل نمی‌گرفت و امروز شاهد واردات محصولات باغی و کشاورزی نبودیم.
او تاکید می‌کند: پیشنهادی که میتوان برای جلوگیری از عمیق شدن این بحران اتخاذ کرد تشکیل ستاد یا نهادی تحت عنوان پلیس آب و همیاران است، راهکاری که در بخش راهنمایی و رانندگی خوش درخشید و امروز میتوان این همیاران و ناجیان آب را از میان کودکان در سطح مدارس انتخاب کرد تا الگوی صحیح مصرف آب در میان خانواده‌ها ترویج یابد. به گفته او در بخش مدیریت منابع آب میتوان از الگوهای جهانی و اساتید خبره بهره جست و با بومی‌سازی رفتارهای مدیریتی سازمان یافته و نظام‌بخش بتوان جلو پیشرفت این معضل را گرفت.
در سه ماهه پائیز امسال، از ابتدای مهرماه تا ۲۱ آذرماه سالجاری، میزان بارش های کشور به ۲۷٫۶ میلیمتر رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۸ درصد کاهش داشته است.
شرکت مدیریت منابع آب ایران میزان ریزش های جوی را براساس آخرین آمار ثبت شده در ایستگاه های باران سنجی کشور، در سه ماهه پائیز، از ابتدای سال آبی امسال یعنی اول مهرماه تا ۲۱ آذرماه سالجاری را ۲۷٫۶ میلیمتر ذکر کرد.
بر اساس این گزارش، این میزان بارش در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۸ درصد و نسبت به مدت مشابه متوسط دراز مدت ۵۱٫۶ میلیمتر با ۴۷ درصد کاهش مواجه بوده است.
این گزارش می افزاید: بیشترین میزان بارش های کشور در میان ۶ حوضه آبریز اصلی مربوط به حوضه آبریز دریای خزر با ۱۱۴٫۵ میلیمتر بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۱۶ میلیمتر، ۱ درصد کاهش داشته است.
بنابراین گزارش حوضه های آبریز اصلی دریاچه ارومیه با ۷۳٫۴ میلیمتر، خلیج فارس و دریای عمان با ۳۳٫۴ میلیمتر، قره قوم با ۱۱٫۸ میلیمتر، فلات مرکزی با ۷٫۴ میلیمتر و مرزی شرق با ۱٫۳ میلیمتر به ترتیب رتبه های دوم تا ششم بارش های کشور را به خود اختصاص داده اند.
گفتنی است، میزان بارش های حوضه های آبریز اصلی ، خلیج فارس و دریای عمان و فلات مرکزی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با ۲۱ و ۵۰ درصد کاهش مواجه بوده اند و حوضه آبریز اصلی دریاچه ارومیه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۸ درصد افزایش بارش داشته است.
میزان بارش ها در حوضه های آبریز اصلی مرزی شرق و قره قوم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تغییری نداشته است.