برچسب: مدیریت مصرف

پایدارترین منبع آب پساب تصفیه شده است
پایدارترین منبع آب پساب تصفیه شده است

رضا اردکانیان  (پنجشنبه) در آیین افتتاح تصفیه خانه فاضلاب استهبان با بیان اینکه بارش کم باعث توجه بیشتر ما به موضوع مصرف می شود، اظهار داشت: در شرایط کنونی باید توجه خود را به زمینه های مصرف در شرب و صنعت و کشاورزی کرده و تلاش کنیم بهترین بهره وری را در مصرف داشته باشیم.

وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر پایدارترین منبع آب پساب تصفیه شده است، ادامه داد: ما مجبوریم آب شرب شهرها و مراکز بزرگ جمعیتی را از هر طریق ممکن از شیرین سازی آب دریا گرفته تا منابع زیرزمینی تامین کنیم و این آب پس از مصرف به یک منبع تامین پایدار تبدیل می شود.

اردکانیان ادامه داد: هم اکنون حدود ۶ میلیارد مترمکعب فاضلاب به طور مستمر تولید می شود که باید با تصفیه آن، آب مورد نیاز برای بخش های مختلف را پاسخگو باشیم.

وی تصریح کرد: در زمان حاضر در کشور حدود ۴۸ درصد جمعیت شهری تحت پوشش شبکه و تصفیه خانه فاضلاب هستند و راه طولانی برای تکمیل این طرح وجود دارد.

وزیر نیرو ادامه داد: امروز بیش از ۲۰ میلیون هکتار زمین کشاورزی در جهان با پساب تصفیه می شود و ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم.

اردکانیان با بیان اینکه اتکا به منابع عمرانی دولتی برای توسعه طرح های فاضلاب ناممکن است، ادامه داد: باید مکانیسم های متنوعی را در جهت تشویق بخش خصوصی برای حضور و سرمایه گذاری تعریف کنیم.

وی تصریح کرد: در استان فارس پوشش جمعیت از طرح های فاضلاب حدود ۱۰ درصد است و بنابراین در این زمینه باید حرکت مضاعفی را داشته باشیم.

علت کاهش فشار آب در برخی نقاط تهران
علت کاهش فشار آب در برخی نقاط تهران

قائم‌مقام شرکت آب و فاضلاب تهران گفت: در تمام ساختمان‌های پایتخت دو اتمسفر فشار تعبیه شده که وضعیت فشار را کنترل می‌کند و اگر برخی منازل با مشکل مواجه هستند باید تاسیسات داخلی خود را تجهیز کنند.

علیرضا نوذری‌پور  با بیان این که هر کدام از مشترکان که با مشکل کاهش فشار در منازل خود مواجه هستند می‌توانند با شماره ۱۲۲ تماس بگیرند، گفت: همکاران ما قطعا توضیحات لازم را برای آنها خواهند داد و اگر مشکل اصلی تاسیسات ما باشد قطعا برطرف خواهد شد.

وی ادامه داد: دو اتمسفر فشار نصب شده در ساختمان می‌تواند تا چهار طبقه را پاسخگو باشد و منازل مسکونی یا تجاری بیش از چهار طبقه لازم است که تاسیسات داخلی خود را تجهیز کنند.

قائم‌مقام شرکت آب و فاضلاب تهران با بیان این‌که برای این کار باید بعد از کنتور و مخزن، پمپ گذاشته شود، اظهار کرد: مشکل کاهش فشار در برخی مواقع همچون زمان کنونی که در ایام قبل از عید نوروز قرار داریم می‌تواند به علت افزایش مصرف مشترکان نیز باشد.

نوذری‌پور با اشاره به تفاوت فشار آب گرم و سرد در برخی منازل مسکونی نیز گفت: قطعا این مساله ارتباطی با تجهیزات شرکت آب و فاضلاب ندارد و تنها مربوط به سیستم موتورخانه مشترکان می‌شود که  لازم است این مساله را نیز از آن طریق برطرف کنیم.

وی تصریح کرد: با توجه به این‌که در تهران ۸۰۰ متر شیب وجود دارد ما از فشارشکن برای کاهش فشار استفاده می‌کنیم، چرا که اگر این اتفاق نیفتد ممکن است به دلیل افزایش فشار با اتفاقاتی همچون شکستگی لوله مواجه شویم.

قائم مقام شرکت آب و فاضلاب تهران با بیان این که در تهران مشکلی در حوزه کاهش فشار وجود ندارد، تاکید کرد: اگر مشترکی با این مشکل مواجه است لازم است که در ابتدا با شماره ۱۲۲ تماس حاصل کند و سپس اقدامات لازم را برای برطرف شدن این مشکل انجام دهند.

نیازمند تعریف مساله واحد آب هستیم
نیازمند تعریف مساله واحد آب هستیم

«رضا اردکانیان» در جمع بندی نتایج نخستین اجلاس هم اندیشی با متخصصان علوم آب و محیط زیست افزود: امروز در جهان بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک این باور وجود دارد که نوع مدلی که کشورها و حکومت‌ها برای حکمرانی و حل و فصل مسائل آب انتخاب می‌کنند، به نوعی معرف سطح توسعه یافتگی آن دولت‌ها بوده است.
اردکانیان خاطرنشان کرد: ما این فرصت را داریم که همچنان از همان موضع انگشت گذاشتن بر ضعف‌های یکدیگر حرکت کنیم و ترجیح ما در این باشد که مساله واحد آب به بخش‌های مختلف تقسیم شود و در بخش‌های مختلف به زیر بخش‌های متعدد و این تقسیم بندی به همین شکل ادامه پیدا کند.
وی ادامه داد: با انتخاب این روش در شرایط حاضر با جمعیت ۸۰ میلیونی کشور، با تقاضاهای وسیع و بدمصرفی‌های گسترده در کشور گرفتاری‌های بزرگتری در پیش روی ما خواهد بود و این مشکلات تاثیر خود را بر سایر شئون اجرای امور و برنامه‌های توسعه و مدیریت کشور نشان خواهد داد.
وزیر نیرو گفت: اگر حرکتی را در سطح ملی به صورت نظامند و با برنامه شروع نکنیم و توجه جدی به کمبود فرصت‌ و زمان نداشته باشیم، شیوه‌های دیگر همچون افزایش بارش‌ها و منابع مالی نمی‌توانند مسائل ما حل و فصل کند.
وی تاکید کرد: هر چه سریعتر بایسد با روش‌های مختلف هم در مجموعه وزارت نیرو و هم در داخل سازمان دولت بین وزارت نیرو و سایر دستگاه‌ها و هم در مجموعه‌های پژوهشی و تحقیقاتی و همچنین در ارتباط با سایر قوا و در صحنه افکار عمومی به سمت تعریف مساله واحد آب برویم و نباید ظرفیت‌های ارزشمند خود را در شرایط حاضر بیش از این تقسیم کنیم.
اردکانیان به بایدهای این بخش اشاره کرد و گفت: ما هر چه سریعتر باید قادر باشیم و بتوانیم در مقیاس‌های محلی منافع موجود در این بخش را تعریف کنیم که اگر این امر صورت نگیرد گفت‌وگوی ذینفعان به جلسات اصحاب دعوا تبدیل خواهد شد.
وی ادامه داد: اگر بنا باشد نفع مشترکی تعریف شود به یقین هر کدام از طرفین موضوع با دعوای خود در پی منافع خود وارد بحث خواهند شد و هیچ فضای امکان پذیر قابل ملاحضه‌ای ایجاد نخواهد شد.
اردکانیان تاکید کرد: ما ناگریز از این هستیم که در عین اینکه در سطح کلان ملی تفکر و برنامه‌ریزی می‌کنیم باید در حوزه‌های کوچک‌تر در مقیاس استان‌ها، زیربخش‌ها و دشت‌ها قادر باشیم راه‌حل‌های برای حل مسائل کوچک در سطح مناطق داشته باشیم که تحقق این امر نیز مستلزم توانمندی در تعریف نفع مشترک است؛ با نفع مشترک و بیان نفع مشترک است که می‌توان مصرف کنندگان به ویژه در بخش کشاورزی را به پای میز همکاری کشاند.
وزیر نیرو از تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم آبی به عنوان تصمیم هیات وزیران سخن به میان آورد و افزود: باید توان خود را به کار بگیریم تا این سازوکار جواب دهد، براساس همین ساز وکار می‌توانیم اختیاراتی را از سطوح ستادی به سطوح اجرا در استان‌ها تنفیذ کنیم.
وی بیان داشت: اگر ظرفیت برنامه‌ریزی، تولید راهکار و آینده نگری کافی وجود داشته باشد، در سطح استان‌ها قادر خواهیم بود برخی از مسائل کهنه را هر چه سریعتر حل کنیم.
اردکانیان یادآور شد: طی مدت کوتاه آغاز به کار دولت دوازدهم چهار دستگاه اجرایی وزارت نیرو، جهادکشاورزی، صنعت، معدن و تجارت و همچنین سازمان محیط زیست موفق شدند که قالبی را برای ۱۴ طرح استانی به رئیس جمهور معرفی کنند و در یک توافق چهارجانبه خود را متعهد به همکاری مشترک در اجرای این طرح‌ها کرده‌اند.

** لزوم نزدیک شدن متخصصان علوم آب و محیط زیست به بخش کشاورزی کشور
وزیر نیرو خواستار نزدیک شدن متخصصان علوم آب و محیط زیست به بخش کشاورزی کشور شد و افزود: اینگونه اجلاس‌ ها باید با مشارکت سایر بخش‌ها ادامه پیدا کند؛ یکی از راهکارهای موثر و عرصه‌های که ما تجربه نکرده‌ایم نزدیک تر شدن و همکاری نزدیک‌تر با بخش کشاروزی کشور چه در سطح سازمانی میان وزارت نیرو و جهادکشاورزی و چه در سطوح بخش‌های مختلف مربوط به تحقیق و پژوهش است.

** شبکه متخصصان آب و محیط زیست کشور تشکیل می‌شود
وی بر ضرورت ایجاد شبکه متخصصان آب و محیط زیست کشور در راستای تحقق اهداف این نشست تاکید کرد و گفت: هدف ما، نه اجرای یک کار روتین در برگزاری همایش و دریافت مقالات، بلکه اعلان آمادگی مدیریت ارشد وزارت نیرو است که در این شرایط حساس در ارتباط با آب کشور این فرصت فراهم شده تا همه کسانی که به نحوی دغدغه مسائل توسعه پایدار، امنیت روحی و روانی و حل و فصل مسائل آبی کشور را دارند در ارتباط با سایر بخش‌ها به میدان بیایند و به شیوه های که مناسب و موثر است از این فرصت بهره‌مند شوند.
اردکانیان خاطرنشان کرد: ما در عین حال اینکه به بحث‌های تامین آب فکر می‌کنیم، طرح‌های مختلفی را در دست مطالعه داریم و در پی منابع مختلف برای مطالعه این طرح‌ها هستیم اما به هیچ وجه اعتقاد نداریم که قبل از حل و فصل مسائل چگونگی مصرف و مدیریت تقاضا رفتن سراغ طرح‌های بزرگ تامین آب‌های جدید می‌تواند مشکلات ما را حل کند.
وزیر نیرو عنوان کرد: ما به نیروهای وسیع با همه تجربه‌ها و توان‌ها در عرصه‌های مختلف نیاز داریم. ما نیازمند تشکیل گروه کارهای در جمع‌های محدود هستیم که در یک زمان بندی معین برنامه‌های عملیاتی و اجرایی را برای پیاده کردن و تحقق هدف‌ها و برنامه‌های کلانی که در برنامه وزارت نیرو و دولت دوازدهم است تدارک ببینیم.

** تاسیس مرکز ملی مطالعات آب
وی در ادامه به پیشنهاد تاسیس مرکز ملی مطالعات آب اشاره کرد و افزود: در این زمینه نیازمند یک فعالیت متمرکز هستیم، بحث‌های مرتبط با این موضوع نیز با سازمان برنامه و بودجه مطرح شده است اما برای اینکه فرصتی وجود ندارد که با سعی و خطا این امر بگذرد، نیازمند آن هستیم که این شکل جدید را با یک آسیب شناسی از وضعیت موجود شروع کنیم و در قالب یک کارگروه می‌توانیم گام‌های اجرایی رفتن به سمت مجهز شدن یک مرکز ملی برای آمار و اطلاعات پایه را به عنوان زیربنایی بسیاری از فعالیت‌ها فراهم کنیم.

** اقتصاد آب
وزیر نیرو به مسئله اقتصاد آب و نظام تخصیص این مایع حیاتی اشاره کرد و افزود: ما در عین حال اینکه اختیار و مسئولیت قانونی در این بخش داریم اما چگونگی پرداخت به این موضوع می‌تواند در یک سطح وسیعی تری به بحث گذاشته شود و پشتوانه‌های لازم برای تخصیص‌ها و نظام تخصیص آب فراهم شود تا تصمیمی‌های که گرفته می‌شود از اعتبار و پایداری بیشتری برخوردار باشد.
وی تحصیلات تکمیلی مورد نیاز برای مدیریت آب و منابع زیست محیطی کشور را مساله مهمی دانست و گفت: بخش آب کشور در عرصه‌های مختلف از جمله موضوع حوضه‌های آبریز مشترک نیازمند یک ظرفیت‌سازی جدی برای بحث منابع انسانی است.

** ضرورت تدوین سند ملی آب و آمایش‌های منطقه‌ای آب محور
اردکانیان به تدوین سند ملی آب و آمایش‌های منطقه‌ای آب محور اشاره کرد و گفت: یکی از چالش‌های ما در بین استان‌ها، شهرستان‌ها و دشت‌های کشور موضوع توان اکولوژیک هر منطقه برای فعالیت‌ها و برنامه‌های توسعه است.
وی خاطرنشان کرد: در این پیوند، تهیه طرح‌های با کمک ظرفیت‌های مطالعه‌ای و مشاوره‌ای کشور در محور آب برای مناطق و استان‌ها می‌تواند یکی از فعالیت‌های ضروری ما در ادامه کار باشد.

بارش‌های کشور به ۶۸ میلی‌متر رسید/کاهش۵۳ درصدی نسبت به پارسال
بارش‌های کشور به ۶۸ میلی‌متر رسید/کاهش۵۳ درصدی نسبت به پارسال

حجم بارش‌های کشور از اول مهر تا پایان هفته اول اسفندماه جاری، به ۶۸ میلی‌متر رسید که نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت ۵۲.۹ درصد و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ۵۲.۷ درصد کاهش دارد.

به نقل از وزارت نیرو،  به دنبال بارندگی‌های خوب چند روز اخیر در ماه پایانی سال جاری و بر اساس آخرین آمار ثبت شده در ایستگاه‌های باران‌سنجی شرکت مدیریت منابع آب ایران، میزان بارش های کشور از اول مهر تا ۴ اسفندماه جاری، به ۶۸ میلی‌متر رسید.

این گزارش حاکی از آن است که بارش ۶۸ میلیمتری کشور نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت ( ۱۴۴.۴ میلیمتر) ۵۲.۹ درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ( ۱۴۳.۷ میلیمتر) ۵۲.۷ درصد کاهش نشان می‌دهد.

حجم بارش های اول مهر تا ۴ اسفند معادل ۱۱۲ میلیارد و ۶۶ میلیون مترمکعب ثبت شده است.

بنابراین گزارش، بیشترین میزان بارش های کشور از ابتدای سال آبی ۹۷-۹۶ تا دیروز (جمعه ۴ اسفند ماه جاری ) مربوط به حوضه اصلی آبریز دریای خزر با ۲۱۸.۸ میلیمتر و پس ازآن مربوط به حوضه آبریز دریاچه ارومیه با ۲۰۲.۸ میلیمتر است.

بر پایه این گزارش، سهم حوضه‌های آبریز خلیج فارس و دریای عمان ۸۸.۴ میلیمتر، قره قوم  ۳۳.۴ میلیمتر، فلات مرکزی ۲۶.۸ میلیمتر و مرزی شرق ۶.۱ میلیمتر از کل متوسط بارش های ۶۸ میلمتری کشور بوده است

راه حلی برای مقابله با کاهش بارندگی‌ها
راه حلی برای مقابله با کاهش بارندگی‌ها

بر اساس آمار و ارقام وضعیت بارش ها در کشور کاهش محسوسی پیدا کرده و طبق گفته‌های وزیر نیرو شرایط فعلی در ۵۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است که همین مساله نیز وزارت نیرو را به راهکار هایی همچون توسعه باروری ابرها و و افزایش استفاده از پساب تصفیه شده وادار کرده است.

میزان بارش‌های کشور در بهمن ماه جاری به بیش از ۹ میلیمتر رسید که این میزان بارش در مقایسه با مدت مشابه سال آبی گذشته ۳۷ میلیمتر، حدود ۴۷.۳ درصد کاهش داشته است. همچنین ارتفاع کل ریزش‌های جوی کشور نیز از اول مهر تا ۲۴ بهمن ماه سال آبی ۹۷-۹۶ بالغ بر ۴۸.۶ میلیمتر بوده که این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت (۱۳۲.۶ میلیمتر) ۶۳.۳ درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (۹۲.۳ میلیمتر) ۴۷.۳ درصد کاهش نشان می‌دهد.

از سوی دیگر ورودی آب به سدهای کشور ۵.۶ میلیارد مترمکعب است که در مقایسه با ۸.۴ میلیارد مترمکعب ورودی سال گذشته شاهد کاهش ۳۳ درصدی ورودی به سدها نسبت به سال گذشته هستیم، همچنین آب برخی از سدهای مهم همچون دز ۵۳ درصد نسبت به سال گذشته کاهش پیدا کرده است.

علاوه بر این سازمان هواشناسی پیش‌بینی کرده است که تا انتهای اسفندماه با بارش‌هایی که رخ خواهد داد میزان بارندگی منفی ۵۹ درصدی کشور نسبت به دراز مدت به منفی ۲۰ درصد خواهد رسید و قدری وضعیت بهبود پیدا خواهد کرد البته بیشترین نگرانی که در حوزه منابع آبی وجود دارد به وضعیت آب‌های زیرزمینی معطوف می شود چراکه نیمی از آبی که در کشور مصرف می کنیم توسط سفره‌های زیرزمینی و از بارش‌ها ذخیره می‌شود که طبق اعلام مسوولان هم اکنون میزان برداشت از منابع زیرزمینی ۵۴ میلیاردمترمکعب است که اگر این میزان برداشت را به ۴۰ میلیارد مترمکعب کاهش ندهیم مطمئنا این منابع را از دست خواهیم داد.

برای رفع مشکل آب و گذر از پیک تابستان وزیر نیرو برای استفاده از پساب و توسعه باروری ابرها برنامه هایی را در نظر گرفته است که در حوزه باروری ابرها با همکاری سپاه کار در حال حرکت است و در حوزه پساب نیز اردکانیان صراحتا اعلام کرده که با توجه به اینکه در حال حاضر در بخش شرب و صنعت کشور حدود ۶ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌شود که حدود ۴.۳ میلیارد مترمکعب آن تبدیل به پساب می‌شود،  باید در این بخش سرمایه‌گذاری کرد و سهم خود را از ۱.۲ میلیارد مترمکعب کنونی به رقمی بیشتر برسانیم.

وی با بیان اینکه در بخش آب، دوران مدیریت تقاضا را در پیش داریم، اظهار کرد: میزان کاهش بارش بسیاری از مناطق کشور در ۵۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است و طبیعتا چگونگی مصرف آب موجود بسیار با اهمیت است. کماکان بخش شرب اولویت خواهد داشت و سعی خواهیم کرد با کمک مصرف‌کنندگان امسال و هر سال خشکی را مدیریت و با مشکل کم سپری کنیم.

بهبود وضعیت منابع آبی و گذر از پیک تابستان موضوعی است که باید از هم اکنون مدیریت شود و با توجه به نگاه وزارت نیرو به این مساله به نظر می‌رسد که بتوان تابستان امسال را نیز بدون بحرانی در این مساله سپری کرد اما به شرط آنکه برنامه‌ها و وعده های وزیر نیرو وارد مرحله عملیاتی شود.

باران در کدام استان‌ها کم بارید؟
باران در کدام استان‌ها کم بارید؟

بر اساس آخرین آمار ۲۸ استان کشور از جمله فارس، ‌قزوین، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهکیلویه و بویر احمد، گیلان، لرستان، اصفهان، البرز، ایلام و تهراندر مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دارای کاهش بارش هستند.

طبق آمار ارائه شده استان سیستان و بلوچستان با دو میلیمتر بارندگی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با کاهش ۹۷ درصدی و استان آذربایجان غربی با ۱۲۵ میلیمتر بارش در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با کاهش چهار درصدی مواجه بوده است.

در این بین  تنها سه استان کشور شامل استانهای بوشهر، گلستان و مازندران در مقایسه با مدت مشابه سال آبی گذشته از افزایش بارش برخوردار بوده‌اند. بوشهر با ۶۹ میلیمتر بارش در مقایسه با مدت زمان مشابه سال آبی گذشته ۸۱ درصد افزایش بارندگی داشته و استان‌های گلستان و مازندران نیز در مقایسه با مدت زمان مشابه سال آبی گذشته به ترتیب ۱۶ و سه درصد افزایش بارش در کشور را تجربه کردند.

علاوه بر این میزان بارش‌های کشور از ابتدای مهر تا ۲۰ بهمن‌ماه جاری، به ۴۶.۵ میلیمتر رسید که این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت ( ۱۲۷ میلیمتر) حدود ۶۳.۴ درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ( ۹۰ میلیمتر) حدود ۴۸.۳ درصد کاهش نشان می‌دهد.

همچنین بیشترین بارش‌ها در حوضه آبریز اصلی خزر با ۱۶۸.۶ میلیمتر و کمترین میزان بارش ها در حوضه آبریز مرزی شرق با سه میلیمتر به ثبت رسیده است.

علاوه بر این حجم بارش‌های اول مهر تا ۲۰ بهمن‌ماه جاری معادل ۷۶ میلیاردو ۶۳۳ میلیون مترمکعب بوده است.

هشدار آبفای تهران نسبت به حفاظت از کنتورها در روزهای آینده
هشدار آبفای تهران نسبت به حفاظت از کنتورها در روزهای آینده

در این اطلاعیه آمده است: با توجه به ورود جبهه هوای سرد و کاهش شدید دمای هوا و به منظور حفاظت کنتورهای آب از یخ‌زدگی و شکستگی و همچنین جلوگیری از بروز خسارت، لازم است مشترکان شهرهای استان موارد زیر را رعایت کند:

پوشش کنتور و لوازم جانبی آن با استفاده از پوشال، پشم شیشه یا سایر پوشش‌های مناسب باید انجام بگیرد؛ البته این کار لازم است به صورتی باشد که کنتور آب به‌راحتی قابل قرائت باشد.

همچنین جلوگیری از ورود و تجمع آب در داخل حوضچه کنتور و نصب دریچه کنتور روی حوضچه فاقد دریچه از دیگر مواردی است که در این فصل باید انجام شود.

شهروندان توجه کنند در صورت یخ‌زدگی کنتور و لوله‌های رابط از گرم‌کردن ناگهانی کنتور و استفاده از آب جوش یا ایجاد آتش در اطراف کنتور جدا خودداری شود.

این اطلاعیه می‌افزاید: شهروندان استان تهران در صورت بروز هر گونه حادثه‌ای می‌توانند با سامانه تلفنی ۱۲۲ تماس بگیرند.

تلاش و برنامه‌ریزی برای اینکه جیره‌بندی آب نداشته باشیم
تلاش و برنامه‌ریزی برای اینکه جیره‌بندی آب نداشته باشیم

وزیر نیرو گفت: مردم به حدی از درک رسیده‌اند که می‌دانند وقتی بارش در ۴ ماهه اول ۹۷ – ۹۶ حدود ۳۰ درصد نسبت به سال قبل کمتر است، اخلاق اجازه نمی‌دهد بالاتر از الگوی مصرف، آب مصرف کنیم، ولی قطعا تلاش و برنامه‌ریزی‌ها بر این مبناست که جیره‌بندی آب نداشته باشیم و این فرض مهم را هم داریم که مردم همکاری لازم را خواهند داشت.

رضا اردکانیان شامگاه گذشته در جمع خبرنگاران در استان مرکزی اظهار کرد: فصل مشترک برنامه‌های کوتاه، میان و بلندمدت حوزه آب این است که در بخش‌های مختلف مصرف اعم از شرب، بهداشت و کشاورزی و صنعت بهتر مصرف کنیم تا ایام کم آب را به درستی پشت سر بگذاریم و بویژه وزارت نیرو قادر باشد به وظیفه قانونی خود در حوزه تخصیص لازم جهت حفاظت محیط زیست عمل کند. در شرایط کم آبی طبیعتا اولویت تامین آب شرب است البته با این فرض که مردم همکاری لازم را می کنند.

وی افزود: در بخش صنعت سعی می‌شود با رعایت همه اولویت‌ها و تمرکز بر استفاده از پساب‌های تصفیه شده موضوع کم آبی موجب کندی گردش چرخ صنعت نشود.

اردکانیان گفت: در کشاورزی با مصرف بالایی که وجود دارد، سهم زیادی در پذیرش تاثیرات خشکسالی وجود خواهد داشت. همکاری نزدیکی با وزارت جهاد کشاورزی آغاز شده که با رعایت شرایط کشاورزان و توجه به معیشت جایگزین برای آنها این دوره را با خسارت کمتری پشت سر بگذاریم.

رضا اردکانیان همچنین شامگاه گذشته در جلسه شورای هماهنگی صنعت آب و برق استان مرکزی اظهار کرد: باید بپذیریم که در کشوری خشک و نیمه خشک که در ۵۰ سال گذشته به سمت گرمتر شدن حرکت کرده زندگی می کنیم و امروز نسبت به ۵۰ سال قبل، ایران دو درجه گرمتر شده که نتیجه آن تعریق و تعرق بیشتر است. اینها در شرایطی رخ داده که می توانسته به کاهش بارش منجر نشود ولی ما با کاهش بارش هم مواجه شده‌ایم در عین حال که با افزایش جمعیت هم روبرو بوده ایم.

وی افزود: بپذیریم که خشکسالی در ایران یک حادثه غیرمترقبه نیست که برای آن ستاد مقابله تشکیل دهیم. حتی وقتی کلمه بحران را بکار می بریم،  اگر منظورمان از این کلمه توجه به حاد بودن شرایط و چاره جویی سریعتر باشد بسیار کلمه مناسبی است، اما اگر استفاده از این کلمه به معنای از سر گذراندن شرایط سخت باشد، کلمه درستی را انتخاب نکرده ایم.

اردکانیان اظهار کرد: به جای مقابله با خشکسالی باید با ادبیاتی نظیر سازگاری با کم آبی خو کنیم، همانطور که پدران ما هزاران سال پیش چنین کردند و راهکار را با ایجاد قنات پیدا کرده و در مواجهه با طبیعت سرخم نکردند، مهاجرت نکرده و تمدن را حفظ کردند.

وی با بیان اینکه الان بر سر یک دو راهی قرار داریم، انتخاب هم با ماست و در این انتخاب آزادیم، افزود: باید به آسیب شناسی آنچه در برخورد با نحوه مصرف آب در گذشته بر ما گذشته بپردازیم و سهم ها باید مشخص کنیم، همچنین برای از حالا به بعد فکر کنیم و زمان محدودی نیز در این راستا در اختیار داریم.

اردکانیان مشکل امروز را مدیریت منابع آب دانست و افزود: موضوع آب موضوعی چند انضباطه است و هر سازمانی که به نوعی در این عرصه تاثیر دارد، از حلقه های مدیریت آن است. مردم و کشاورزان هم یکی از این حلقه ها هستند. انتخاب اول ما اینست که چند انضباطه و میان بخش بودن عرصه مدیریت آب را به رسمیت بشناسیم و وزارت نیرو بداند که متولی امر آب بودن به این معناست که موضوع آب را یک دغدغه همگانی بشناسد و در مسیر آن کار کند و هزینه و نفع همه گروه ها و سهمشان را در تصمیم‌سازی به رسمیت بشناسد. مابقی حلقه ها نیز باید سهم و وظیفه خود را به رسمیت بشناسند.

وی افزود: وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، سازمان محیط زیست، استانداری ها، مجلس، قوه قضائیه، دستگاه های نظارتی و دستگاه های مرتبط با افکار عمومی ذی‌مدخلان این عرصه هستند و انتخاب اول ما اینست که همه اینها موضوع آب را مسئولیت مشترک همگانی بدانند و اینکه بدانند کشور کم آب و رو به رشدی هستیم، برنامه های مشخصی برای توسعه داریم، می خواهیم اقتصاد اول منطقه باشیم، جمعیت جوان زیادی داریم و باید جوابگوی اشتغال باشیم، موقعیت ژئوپولتیک مهمی داریم، حفظ حیات مسکون در جای جای کشور ضروری است و بپذیریم آنان که بر طبل جنگ آب در دنیا می زنند این اقدام را به تازگی آغاز نکرده اند. از بعد از ۱۹۴۸ اینکار را شروع کردند و حساب شده این مفهوم را طرح می کنند. آنها به دنبال عادی سازی موضوع تنازغ بر سر آب هستند تا پس از آن بتوانند با کم آبی در منطقه آتش به پا کنند و نباید در میدان آنها بازی کنیم.

اردکانیان افزود: باید بپذیریم که دانش و تجربه کافی را در اختیار داریم و آنچه نداریم را بلدیم کسب کنیم. می توانیم با همفکری برای مسائلمان راهکار پیدا کرده و مواضع مناسب تر را برای استقرار صنعت تدوین کنیم. می توانیم از آب چند بار استفاده کرده و مقررات دست و پاگیر را اصلاح کنیم. می توانیم بر مشکلاتی که زیر زمین است تمرکز کنیم و دنبال رفع پرت آب در شبکه های شهری برویم.

وی افزود: باید در شبکه های شهری و روستایی بر کاهش هدررفت آب تمرکز کنیم و می توانیم به طور جدی بر استفاده از پساب سالم تمرکز کنیم و استان مرکزی یکی از بهترین پایلوت هایی است که می توان در آن به این مهم پرداخت. می توانیم مرز حوضه های آبریز را به رسمیت بشناسیم و قانونی که بیش از یک دهه قبل وضع شد و به درستی اجرا نشد را رعایت کنیم که مشخص کرد برنامه ریزی و تخصیص آب باید در حوضه آبریز صورت بگیرد و در محدوده های استانی موضوع عملیات مطرح است.

به گفته وی، اگر میان بخش بودن عرصه آب را به رسمیت بشناسیم و بدانیم مجاز نیستیم موضوع واحد آب را تقسیم کنیم، خشکسالی و کم آبی علیرغم اینکه اتفاق خوبی نیست، می تواند برای ما فرصت باشد. البته شرایط سختی است ولی ما آماده ایم در وزارت نیرو برای تامین آب شهرها با اتکا بر مفاهمه بالا با مردم برای مصرف مناسب تر، تلاش کنیم. در بخش صنعت هم سعی می شود صنایع با مشکلات جدی روبرو نشوند و من خوشبینم که چنانچه این مسیر را انتخاب کنیم دعای خیر آیندگان را هم برای خود ذخیره کرده ایم.

وزیر نیرو گفت: انتخاب دوم اینست که وزارت نیرو کماکان ترجیح دهد بخش ساده مسئله را ببیند و معتقد باشد که وزارت نیرو تنها مسئول تامین است و این بخش های دیگر از جمله کشاورزی است که راندمان پایین دارد و با فرافکنی مشکل را به سمت دیگران سوق دهد، این مسیر را تا مدتی می توان ادامه داد ولی ما فرصت چندانی نداریم و اگر این مسیر را انتخاب کنیم در این انتخاب همه شکست می خورند.

اردکانیان در ادامه گفت: استان مرکزی همیشه برای پایلوت شدن در مسیر توسعه به عنوان یک استان پیشرو مطرح بوده و الان هم در بخش صنعت و آب می تواند یک مدل انتخابی برای سازمان های دولتی باشد. تلاش می کنیم مسائل این استان هم اینجا حل شود و هم در حوزه نوع استفاده از آب در صنعت و هم در بالا بردن راندمان آن استان مرکزی نمونه موفقی را در استان مرکزی برای کشور داشته باشد.

وی با بیان اینکه در حوزه انتخاب اول، از سه ماه پیش جلساتی برگزار شده تا اول به کارهایی که نباید انجام شود بپردازیم و اولین آنها احتراز از بخشی دیدن کار است که نتایج خوبی داشته است، گفت: دیروز موفق شدیم با همکاری وزرای جهاد کشاورزی و صنعت و رییس سازمان محیط زیست، ۱۳ زمینه کار مشترک را تعریف کنیم که گزارش تفصیلی آنرا ارائه خواهیم داد.

اردکانیان اظهار کرد: در حوزه استفاده از پساب در صنعت و کشاورزی بنای سرمایه گذاری جدی داریم و در بخش کشاورزی سعی داریم با کار نزدیک و انتخاب چند استان در وهله اول که وضعیت حادتری دارند با انتخاب الگوی مناسبتر برای کشت و در جاهایی که لازم است تعیین معیشت جایگزین و توسعه نیروگاه های خورشیدی علیرغم مشکلاتی که وجود دارد، فکر و کار کنیم. کمک مجلس به وزارت نیرو می تواند به وزیر نیرو در رفع مشکلات کمک کند.

 آرش کردی مدیرعامل شرکت توانیر نیز در این جلسه گفت: استان مرکزی جزو استان های صنعتی است و در این بخش رتبه بالایی داشته و در جذب سرمایه گذاری نیز این رتبه را حفظ می کند.

وی با بیان اینکه بحث تامین آب شهرک های صنعتی مشکل کشوری است افزود: این مشکل در استان صنعتی مرکزی خود را بیشتر نشان می دهد. رونق شهرک های صنعتی برای مثال در ساوه و زرندیه کم نظیر است و حتی در سال هایی که رشد منفی را در شاخص های رشد این بخش در کشور داشتیم در این مناطق، رشد مثبت بوده است.

کردی اظهار کرد: دو بحث قانونی وجود دارد که صنعت برق را محدود کرده است، یکی از آنها قانون الحاق ۲ ماده ۸۱ است که براساس سطر انتهایی آن وظیفه سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقت و برنامه و بودجه فعلی است که در بودجه های سنواتی موارد را پیش بینی کرده و به وزارت نیرو و دیگر وزارتخانه های مربوطه تخصیص دهد. این تخصیص عمدتا الان توسط استانداری ها صورت می گیرد و هر ساله رو به کاهش است. این تخصیص در گذشته برای کل کشور ۸۵ میلیارد بوده و امسال ۳۵ میلیارد تومان برای کل زیرساخت های آب و برق و گاز و مخابرات کشور پیش بینی شده است در حالی که زرندیه به تنهایی ۶۰ میلیارد تومان برای زیرساخت های اساسی شهرک ها نیاز دارد.

سفره‌های زیرزمینی آب در ۱۲ استان ایران تا ۵۰ سال آینده خشک می‌شود
سفره‌های زیرزمینی آب در ۱۲ استان ایران تا ۵۰ سال آینده خشک می‌شود

به نقل از نیویورک تایمز، نیجریه، سوریه، سومالی و حالا ایران در هر کدام از این کشورها به‌انحاء مختلف بروز بحران آب موجب بروز مجموعه‌ای از ناآرامی‌های اجتماعی، مهاجرت گسترده، آشوب و حتی جنگ شده است.

در دوره تغییرات اقلیمی، درس‌هایی که این کشورها گرفته‌اند می‌تواند مورد استفاده بسیاری از کشورهای دیگر قرار گیرد. انستیتوی منابع جهانی در ماه جاری میلادی نسبت به گسترش استرس‌های آبی در سراسر جهان هشدار داده است؛ «پیش‌بینی شده که ۳۳ کشور جهان در سال ۲۰۴۰ میلادی با استرس بسیار بالای آبی مواجه باشند».

کمبود آب می‌تواند موجب اعتراضات خیابانی شود: دسترسی به آب یکی از دلایل مشترک ناآرامی در هند بوده است. این عامل می‌تواند مورد سوء استفاده گروه‌های تروریستی نیز قرار گیرد، برای مثال گروه الشباب به‌دنبال استفاده بردن از جوامع مواجه با خشکسالی در سومالی برای عضوگیری بوده است. کمبود آب همچنین می‌تواند موجب مهاجرت‌های گسترده از مناطق حاشیه‌ای به شهرهای پرجمعیت شود.

ایران جدیدترین نمونه از کشوری است که در آن وقوع بحران آب منجر به نارضایتی عمومی شده است، این به‌ویژه در شهرهای کوچک این کشور مصداق بیشتری دارد. مزارع خشک شده‌اند و دریاچه‌ها به شوره‌زار تبدیل گشته‌اند. میلیون‌ها نفر به مراکز استان‌ها و شهرهای بزرگ مهاجرت کرده‌اند و بیکاری منجر به افزایش نارضایتی میان جوانان شده است. تقریباً ۱۴ سال است که ایران با خشکسالی مواجه است.

به‌طور خلاصه اینکه، وقوع یک بحران آبی، چه در نتیجه عوامل طبیعی، چه سوء مدیریت انسانی و چه هر دو، می‌تواند هشداری اولیه نسبت به وقوع یک دردسر جدی در آینده نه‌چندان دور باشد.

گروهی از مقامات بازنشسته ارتش آمریکا ماه گذشته در مقاله‌ای هشدار دادند که استرس آبی (کمبود آب سالم) به «یک فاکتور رو به رشد در مناطق حساس و محل نزاع جهان» تبدیل خواهد شد.

در این مقاله همچنین آمده است: «با افزایش جمعیت جهان و تأثیرات ناشی از تغییرات اقلیمی، چالش‌های استرس آبی در طول زمان افزایش خواهد یافت».

بر اساس پیش‌بینی‌ها، تغییرات اقلیمی موجب گرمتر و خشک‌تر شدن ایران خواهد شد. عیسی کلانتری، وزیر سابق کشاورزی ایران زمانی گفته بود که کمبود آب، در صورتی که مدیریت نشود، موجب خواهد شد که ۵۰ میلیون نفر از جمعیت ایران ناگزیر به ترک این کشور شوند.

آیا دلیل اصلی ناآرامی‌ها در ایران کمبود آب بوده است؟

نه کاملاً، آب به‌تنهایی نمی‌تواند دلیل وقوع اعتراضات اوایل ماه ژانویه در ایران را توضیح دهد. اما آن‌گونه که دیوید میشل، تحلیلگر مرکز استیمسون شرح می‌دهد، کمبود آب، چه در شکل قطع آب شرب شهری و چه خشک شدن چاه‌های کشاورزی یا وقوع طوفان نمک در اطراف دریاچه ارومیه، یکی از مشترک‌ترین و ملموس‌ترین نشانه‌های ناتوانی دولت در ارائه خدمات اولیه به مردم بوده است.

وی افزود: «آب قرار نیست دولت را سرنگون کند… اما در برخی شهرها یک عامل مهم نارضایتی و ناامیدی است».

وی گفت، مدیریت آب «مهمترین چالش سیاستگذاری » دولت ایران است.

ایران نیز مانند بسیاری از کشورها از هند گرفته تا سوریه، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی سیاست خودکفایی در تولید مواد غذایی را در پیش گرفت. این سیاست به‌خودی خود هدف‌گذاری بدی نبود، اما همان‌طور که کاوه مدنی، کارشناس آب در ایران می‌گوید، این هدف‌گذاری بدان معناست که دولت کشاورزان را تشویق می‌کند تا محصولات نیازمند آب نظیر گندم را در سراسر کشور کشت کنند. به‌گفته کلودیا سادوف، متخصص آب در بانک جهانی: (نتیجه این بود که) ۲۵ درصد از کل آبی که از آبخوانها، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها خارج شده از مقدار آبی که (توسط طبیعت) مجدداً قابل بازگشت به این منابع است، فراتر رفته است».

نرخ خالی شدن سفره‌های آب زیرزمینی ایران امروز بین سریعترین نرخ‌ها در جهان قرار دارد، به‌نحوی که بر اساس محاسبات میشل، ۱۲ استان از ۳۱ استان کشور «طی ۵۰ سال آینده، به‌طور کامل سفره های زیرزمینی شان خشک خواهد شد».

هر فرد چه میزان آب نهان مصرف می‌کند؟
هر فرد چه میزان آب نهان مصرف می‌کند؟

تحقیقات آماری در بسیاری از کشورها نشان می‌دهد که میانگین مصرف روزانه آب برای هر نفر حدود ۳۰۰ لیتر و مصرف نهان آب برای هر نفر حدود ۶۰۰۰ لیتر است که بیشترین حجم مصرفی از این ۶۰۰۰ لیتر در حمام استفاده می‌شود.

وجود هرگونه حیات متکی به وجود آب است تقریبا ۷۰ درصد وزن بدن آب تشکیل می‌دهد و برای عملکرد درست بدن روزانه به یک تا هفت لیتر آب نیاز داریم.

در این بین هر فرد علاوه‌بر نوشیدن آب، مصرف‌های نهانی نیز دارد به طور مثال در یک استحمام هشت دقیقه‌ای از ۶۲ لیتر آب داغ استفاده می‌شود که درمقایسه، در یک استحمام متوسط میزان آب مورد استفاده تقریبا ۸۰ لیتر است که همین موضوع اهمت مدیریت مصرف در بخش‌های مختل را نشان می‌دهد.

علاوه‌بر این ماشین لباسشویی در هر بار شستشو معادل ۳۰ بطری یک و نیم لیتری آب مصرف می‌کند به همین دلیل لازم است به منظور کاهش مصرف آب ازحداکثر ظرفیت استفاده شود.

از سوی دیگر در تولید بسیاری از مواد غذایی همچون هندوانه آب زیادی مصرف می‌شود و این در شرایطی است که بر اساس آمار در سال ۹۳ چیزی در حدود ۸۳۳ هزار تن هندوانه از ایران صادر شده است. تحقیقات ثابت کرده هر کیلوگرم هندوانه ۴۰۰ لیتر آب مجازی در خود دارد. این مفهوم به این معناست که در سال ۹۳ معادل ۳۳۳۲۰۰۰۰۰۰۰۰ لیتر آب مجازی از کشوری که با بحران بی‌آبی دست و پنجه نرم می‌کند صادر شده است.

علاوه‌بر این هرکیلوگرم برنج ۳۰۰۰ لیتر آب مجازی دارد؛ یعنی یک بشقاب متوسط برنج ۷۵۰ لیتر آب دارد. هر کیلوگرم ذرت ۹۰۰ لیتر، هر کیلوگرم گندم ۱۳۵۰ لیتر، یک لیتر شیر ۱۰۰۰ لیتر و هر کیلوگرم گوشت قرمز معادل ۱۶۰۰۰ لیتر آب مجازی دارد.

همچنین از هر برگ ۱۰ لیتری کاغذ تا یک بشقاب ۱۷۵۰ لیتری قرمه‌سبزی، از یک لپ تاپ ۶۰۰۰ لیتری تا یک بستنی ۳۰۰ لیتری را باید بهینه و صرفه‌جویانه مصرف کنیم تا شاید بحران بی‌آبی ایران‌مان را پشت سر بگذاریم و طبیعت فردا را برای فرزندانمان حفظ کنیم.