زلزله تهران این روزها دغدغه تمام پایتخت‌نشینان شده به‌طوری‌که در تمام محافل بحث زلزله داغ است؛ در این میان موضوعاتی همچون تامین آب و برق در صورت بروز حادثه و میزان صدماتی که تخریب شبکه انتقال آب و برق به شهر وارد می کند از مواردی است که زیر ذره‌بین مردم قرار گرفته است.

وزیر نیرو در جلسه شورای همیاران آب استان کرمان از پیش‌بینی کاهش ۱۵ درصدی بارندگی‌های کشور در زمستان جاری خبر داد.

قائم مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران گفت: در حال حاضر درکلان شهر تهران با جمعیتی بالغ بر ۸.۵ میلیون نفر ساکن و در حدود ۱.۵ میلیون نفر جمعیت شناور، سالانه ۱۰۳۵ میلیون مترمکعب و متوسط در هر ثانیه ۳۵ هزار لیتر آب مصرف می شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گفت:میزان آب بدون درآمد کشور ۲۵ و ۳ دهم درصد است که کمتر از ۱۳ درصد آن هدر رفت واقعی محسوب می شود.

مدیر کنترل کیفیت و بهداشت شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرد: کیفیت آب تهران با ۱۲۵ شاخص بین المللی ارزیابی می شود که بر اساس آن، کیفیت آب تهران مطابق استانداردهای بین المللی است.

«مهتاب باغبان»  در نشست مشترک کمیسیون سلامت شورای اسلامی شهر تهران و شرکت آب و فاضلاب استان تهران، افزود: آب آشامیدنی سالم در تعریف جهانی این گونه است که اگر پی.اچ (مقیاسی برای اسیدی یا قلیایی بودن یک ماده) آب از هشت کمتر باشد و کلر آن بین نیم تا هشت دهم درصد و کدورت نیز از یک کمتر باشد ۹۹/۹۹ درصد آن آب استاندارد است و با اطمینان می توان از آن استفاده کرد.
وی ادامه داد: همه سیستم های آنلاین آزمایشگاه‌های بررسی کیفیت آب تهران بر اساس همین شاخص تعریف شده اند و باید گفت که آب تهران از سطح پایداری بسیار مناسبی برخوردار است.
مدیر کنترل کیفیت و بهداشت شرکت آب و فاضلاب تهران با اشاره به اقدامات انجام شده برای افزایش کیفیت آب استان تهران گفت: بعد از اینکه طرح سلامت غرب تهران به اجرا درآمد، همه مناطق تهران به لحاظ کیفیت در حد استانداردهای بین المللی و رهنمودهای سازمان بهداشت جهانی قرار گرفت.
باغبان اضافه کرد: شرکت فاضلاب تهران برای اینکه بتواند کیفیت را به صورت لحظه به لحظه رصد کند، علاوه بر ۶۰ آزمایشگاه تخصصی تنها در شهر تهران، حدود ۳۱۳ سیستم برخط (آنلاین) در استان تهران دارد که موجب می‌شود کیفیت آب در همه لحظات پایش شود.
شرکت آب و فاضلاب استان تهران با ۱۸ هزار کیلومتر شبکه آبرسانی، ۳۷۶ مخزن و هشت تصفیه خانه آب و آب شیرین کن به جمعیت ۱۳ میلیون و ۱۰۰ هزار نفری این استان خدمات رسانی می کند.
هم اکنون در بخش آب، یک میلیون ۸۰۰ فقره انشعاب در استان تهران وجود دارد و ۹۹/۳ درصد جمعیت استان زیر پوشش شبکه آبرسانی قرار دارند؛ در این استان، همچنین ۹۵۴ هزار فقره انشعاب فاضلاب وجود دارد که ۴۳ درصد از جمعیت استان را زیرپوشش قرار می دهد.
بر اساس این گزارش، طرح رینگ پیرامونی آبرسانی شهر تهران، طرح انتقال آب از سد ماملو به شهر تهران، تکمیل عملیات احداث تصفیه خانه هفتم آب شهر تهران، اجرای طرح تله متری و اسکادا (هوشمندسازی تاسیسات) و طرح مقاوم سازی تاسیسات آب تهران در برابر زلزله از جمله اقدامات شاخص شرکت آب و فاضلاب استان تهران در بخش آب به شمار می آید.
در حال حاضر درکلان شهر تهران با جمعیتی بالغ بر ۸/۵ میلیون نفر ساکن و در حدود ۱/۵ میلیون نفر شناور، سالانه ۱۰۳۵ میلیون مترمکعب و متوسط در هر ثانیه ۳۵ هزار لیتر آب مصرف می شود.
«حسن روحانی» رییس جمهوری امروز در نخستین اجلاس ملی گزارش پیشرفت ها و راهکارهای رفع موانع تحقق حقوق شهروندی، تاکید کرد: همه ارگان‌ها باید توجه داشته باشند که هر کاری در این کشور باید استاندارد باشد. باید همه مشاغل، همه کارها، از کارهای جزیی تا کارهای کلی، استاندارد شود.

«شاهین پاکروح» در گفت و گو افزود: با توجه به هزینه هایی مانند هزینه مکالمات تلفنی، اینترنت و … که همه مردم با آن مواجه هستند، می توان دریافت که سهم آب شرب در سبد هزینه های خانوار چقدر ناچیز است.
وی با تاکید بر اینکه منزلت اقتصادی آب رعایت نمی شود، گفت: هر مترمکعب آب به طور میانگین با قیمت هزار تومان تولید و به قیمت ۴۲۰ تومان به مشترکان عرضه می شود.
معاون شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با اشاره به مصرف بالای آب در ایران، سرانه مصرف آب در کشور را ۱۶۰ لیتر به ازای هر نفر در شبانه روز ذکر کرد و افزود: در مدیریت مصرف به دنبال این نیستیم که مصرف را کم کنیم بلکه می خواهیم مردم مصرف واقعی داشته باشند.
وی در این خصوص افزود: بر اساس طرح های آزمایشیِ اجرا شده، مصرف واقعی آب شرب در کشور می تواند تا ۳۰ درصد کاهش پیدا کند.
پاکروح یکی از راه های مدیریت مصرف آب را اصلاح تعرفه ها ذکر کرد و گفت: با یک سری راهکارها از جمله اصلاح تعرفه ها، تدوین قوانین و … می توان روند مصرف در کشور را به روندی معقول و درست تبدیل کنیم.
وی با بیان اینکه فعلا پیشنهادی مبنی بر افزایش قیمت آب به دولت نرفته است، گفت: اگر قرار باشد پیشنهادی مبنی بر افزایش قیمت در دولت مطرح شود، باید از شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور به وزارت نیرو و از وزارت نیرو به دولت ارسال شود؛ امسال بر اساس مذاکراتی که با دولت انجام شده، تاکنون برنامه ای برای افزایش قیمت نداریم.
در حالی معاون شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور سرانه مصرف آب در کشور را ۱۶۰ لیتر به ازای هر نفر در شبانه روز ذکر می کند که سرانه سالیانه مصرف آب در بلژیک ۱۱۲ لیتر و در انگلیس ۱۵۳ لیتر است.
این در حالیست که میزان آب تجدیدپذیر در انگلیس ۲ هزار و ۲۰۰ متر مکعب به ازای هر نفر و در ایران یک هزار و ۳۰۰ متر مکعب است.

آب در زندگی بشر اهمیت بنیادی دارد. از اینرو آب را مایه حیات گویند. در روز گرم تابستان وقتی شیر آب قطع می شود ، ضرورت وجود آب در زندگی انسان نمایان می گردد. انسان می تواند بدون غذا چند روزی را بگذراند ، اما بدون آب به زودی از پا در می آید.

• آیا می توانید روزی را تجسم کنید که آب نداشته باشید؟
• آیا آب را به بطور سالم و در حد نیاز استفاده می کنید؟
• آیا آب به اندازه کافی و در همه جا در دسترس بشر هست؟
• برای استفاده مطلوب از آب چه کار باید کرد؟ و غیره

موقعیت جهانی آب

مقدار آب موجود در کره زمین تقریبا ثابت بوده است. این آب به مصارف آشامیدن ، کشاورزی ، صنعت و … می رسد و زندگی بشر را بهبود می بخشد. اگر کره زمین از فضا روئیت شود ، رنگ طبیعی آن آبی دیده می شود یعنی کره ای که بیشتر سطح آن را آب پوشانده است. یعنی بخش اعظم سطح زمین را اقیانوس‌ها و دریاها فرا گرفته اند. از نقطه نظر حجم و اندازه ، در حدود ۹۷٫۲%از آبهای موجود در جو زمین و آب موجود در خاکها و آبهای زیرزمینی می باشند.

آب شیرین

انسان برای انجام فعالیت هایش به آب شیرین نیاز دارد. آب شیرین ، یعنی آبی که میزان نمکهای آن بسیار کم باشد. آب اقیانوس ها و دریاها شور هستند و استفاده از آنها نیازمند تصفیه کردن آنهاست که این امر به احداث مرکز تصفیه خانه آب با مکانیزم های پیشرفته تصویه نیاز دارد. هزینه بالای این امر سبب شده که انسان به آب های شیرین موجود در خشکیها و اتمسفر زمین قانع باشد. حجم آب شیرین در جهان بسیار کم و در حدود ۲٫۸% از حجم کل آب جهان است. برای مصرف آب شیرین اندک موجود در جهان محدودیت هایی هم وجود دارد ، زیرا مقداری از آبهای شیرین جهان به شکل یخ در یخچالهای قطبی و کوهستانی قرار دارد که به این صورت قابل بهره برداری نمی باشند. اما انسان به آبهای شیرین موجود در رودها ، دریاچه ها ، و آبهای زیرزمینی دسترسی دارد. البته آبهای زیرزمینی که در لایه‌های داخلی زمین موجود هستند ، لازمه دسترسی به آنها مسائلی همچون اکتشاف ، حفر چاه ، کانال کشی ، و به کار بردن دستگاههای پمپ آب ، ایجادتاسیسات و لوله کشی را در پی دارد.

گردش طبیعی آب

آبهای موجود در زمین همواره در حال تغییر شکل هستند. این آبها ، حالات مایع ، جامد و گاز به خود می گیرند ، جلوه‌های طبیعی آب بسیار وسیع است. مقداری از آن در زمین نفوذ کرده و آبهای زیرزمینی را تشکیل می دهد. قدری از آن هم در درون شاخه‌ها ، برگ‌ها ، تنه و ریشه درختان ذخیره می شود. آیا جلوه های دیگری از آب هم می شناسید؟

آب موجود در اتمسفر زمین بر اثر گردش طبیعی آن هر ۹ روز یک بار بین آسمان و زمین جابجا می شود. در هر سال این عمل چندین مرتبه تکرار می شود. حجم آبی که در هر سال به وسیله گردش آب در طبیعت فراهم می شود ، در حدود ۴۰۰۰۰ کیلومتر مکعب است. انسان با تکنولوژی امروزی می تواند ۲۵۰۰۰ کیلومتر مکعب آنرا مورد بهره برداری قرار دهد. ریزش های جوی در همه جای سیاره زمین یکسان نیست و در برخی جاها بارندگی بیشتر از سایر مکانهاست.

وضعیت آب های ایران

با توجه به قرار گرفتن ایران در نواحی خشک و بیابان ، مقدار بارندگی و حجم آبهای ایران کافی نیست. و ریزش های جوی نیز بطور یکنواخت صورت نمی گیرد. میانگین بارندگی سالانه در جهان در حدود ۸۰۰mm تبخیر واقعی و ۹۰۰mm تبخیر بالقوه می شوند. کشور ایران با اینکه ۱٫۱% از مساحت خشکی های جهان را داراست ، فقط ۰٫۳۴۵% از آبهای موجود در خشکیهای جهان را در اختیار دارد. از سوی دیگر در اغلب مناطق ایران ، ریزشهای جوی بصورت محلی و فصلی است که نیاز چندانی به آب برای کشاورزی در پاییز و زمستان نیست ، همچنین بارندگی به طور یکنواخت در کشور توزیع نمی شود.

محدودیت منابع آب و توزیع فصلی نامناسب بارندگی دال بر این است که بایستی منابع آبهای موجود سطحی و زیرزمینی را به خوبی شناسای و مطالعه کرده و با برنامه ریزی دقیق ، بهره برداری صحیح از آنها صورت گیرد. البته مردم ایران از اول با این مشکل مواجه بوده اند و با حفر قنات و کاریز ، بهره برداری از آبهای زیرزمینی را ابداع کرده اند. با احداث سد و بندهای متعددی نیز آبهای سطحی را مورد استفاده قرار می دهند.

آنچه باید بدانیم

• حجم آبهای شیرین قابل استفاده توسط انسان بسیار محدود است.
• میزان بارندگی سالانه ایران بسیار کمتر از میانگین بارندگی جهانی است.
• پراکندگی بارش در همه جای ایران یکسان نیست و بیشتر بارندگی در زمان نامناسب برای کشاورزی صورت می گیرد.
• برای بهره برداری صحیص از منابع آب بایستی ابتدا منابع را خوب شناخته و بر روی آنها برنامه ریزی دقیق انجام داد.

مسئله آب و بحران کم‌آبی موضوعی نیست که تنها به امروز و دیروز و امسال و سال بعد محدود شود؛
موضوعی است که حداقل در سال‌های اخیر بسیار درباره آن خوانده یا شنیده‌ایم؛
بحرانی که برای مدیریت آن همه ما در آن سهم داریم و باید برای حفظ این سرمایه بکوشیم.

فقط یک لیوان آب

هر کدام از ما در طول روز معمولا ۳بار باید وضو می‌گیریم.
در طول انجام هر کدام از مراحل وضو می‌توانیم شیر آب را ببندیم که هدر نرود. بعضی‌ها فکر می‌کنند که با بستن شیرآب یا به طور کل لمس کردن هر چیز مرطوبی وضوی آنها باطل می‌شود.
در رساله غالب مراجع، هیچ اشاره‌ای به این نکته نشده است؛
این یعنی اینکه درصورت بستن شیر آب بین مراحل وضو، وضو باطل نمی‌شود. شما می‌توانید بعد از ریختن آب روی دست‌ها شیر آب را ببندید و بقیه مراحل وضو را انجام دهید. مورد مشابه دیگر مصرف آب هنگام مسواک زدن است.
متأسفانه خیلی از افراد هنگام مسواک زدن از شروع تا پایان آن، شیر آب را باز می‌گذارند در حالی که برای این کار هم یک لیوان آب کافی است.

مصرف چندباره

همه ما بدون شک قبل از مصرف سبزی‌ها و میوه‌ها آنها را با‌آب می‌شوییم. بدیهی است در این شست‌وشوها معمولا مقادیر قابل توجهی آب مصرف می‌شود.
علاوه بر این به ما یاد داده‌اند که باید سبزی‌ها و میوه‌ها در چند مرحله شسته شوند که یکی از مراحل آن با مواد شیمیایی و ضد‌عفونی‌کننده‌ است. ولی بقیه مراحل شست‌وشوی این مواد خوراکی باید با آب و بدون افزودنی انجام شود.
اگر شما که زحمت اینگونه شست‌وشوها را بر عهده دارید از ظروف به جای سینک ظرفشویی استفاده کنید، می‌توانید در مصرف آب به مقدار قابل توجهی صرفه‌جویی کنید. ضمن اینکه با این کار، بعد از شست‌وشوی میوه‌ها وسبزی‌ها، مقداری آب گل آلود دارید که می‌توانید برای آب دادن به باغچه و ریختن در گلدان‌ها استفاده کنید.
یکی دیگر از مواردی که برای مصرف چند باره می‌توان به آن اشاره کرد، آب مواد پخته شده و به تعبیری آب غنی شده است؛ موادغذایی‌ای که در آب پخته می‌شوند،
مانند حبوبات و مواد پروتئینی و گوشت. این مواد حین پخته شدن، مقادیری از خواص خود را به آب می‌دهند. شما می‌توانید بعد از سرد شدن این آب هم آن را به گلدان‌ها داده یا در باغچه بریزید. با کمی تدبیر و تفکر می‌بینید که برای آب دادن به گلدان‌های خانه خود هر روز لازم نیست از آب آشامیدنی خالص استفاده کنید.

باید خودمان دست به‌کار شویم

ماشین‌های لباسشویی و ظرفشویی ۲ماشینی هستند که در کنار بقیه وسایل در آشپزخانه‌های ما جا خوش کرده‌اند و در انجام امور مربوط به منزل به خانم‌ها کمک می‌کنند.
حتما توجه داشته باشید که این ماشین‌ها را تا تکمیل‌شدن ظرفیت، مورد استفاده قرار ندهید. مثلا اگر ماشین لباسشویی ۵کیلو ظرف دارد تا تکمیل‌شدن ظرفیت، آن را روشن نکنید.
با توجه به اینکه ماشین لباسشویی میزان آبی که مصرف می‌کند براساس ظرفیت کامل آن است، درصورتی که کمتر از ظرفیت مورد نظر در آن لباس ریخته شود،
باز به همان اندازه آب مصرف می‌کند. این موضوع در مورد ماشین‌های ظرفشویی هم صدق می‌کند.

رئیس پژوهشکده عمران، آب و محیط زیست گفت: سرانه مصرف آب ایران ۲ برابر استاندارد جهانی است لذا بایستی حتی نسبت به بحث آب مجازی نیز حساس باشیم.

 “نعمت حسنی” رئیس پژوهشکده عمران، آب و محیط زیست و استاد دانشگاه شهید بهشتی در نشست تخصصی توانمندی‌های داخلی تولید و کاربرد انواع لوله در بخش آب کشور در سالن همایش‌های وزارت نیرو با بیان این مطلب که متوسط بارش‌های کشور از ۲۴۰ میلیمتر به ۲۲۰ میلیمتر تقلیل یافته است، افزود: به همین خاطر ۱٫۳ مساحت کشور دارای آب، ۱٫۳ در شرایط نیمه خشک و ۱٫۳ مابقی مساحت کشور در شرایط آب و هوایی خشک قرار دارد.

وی میزان حجم بارش‌های جوی را ۴۰۰ میلیارد متر مکعب ذکر کرد و افزود: از این میزان ۷۰ درصد برابر ۲۸۰ میلیارد مترمکعب تبخیر می‌شود و پیش بینی می‌شود تا پایان قرن ۲۱ میزان نزولات جوی با توجه به افزایش اثرات گازهای گلخانه ای و تغییر اقلیم به کمتر از ۱۸۰ میلیمتر برسد.

حسنی با اشاره به اینکه ما با خشکسالی مواجه نیستیم بلکه با خشک قرنی مواجه ایم و بایستی صرفه جویی در قطرات آب را مد نظر داشته باشیم، اظهار داشت: با تمام این کمبودها، سرانه مصرف آب ایران ۲ برابر استاندارد جهانی است لذا بایستی حتی نسبت به بحث آب مجازی نیز حساس باشیم.

وی از ژاپن به عنوان اولین وارد کننده آب مجازی جهان یاد کرد و با بیان اینکه ما باید در این موارد تلاش کنیم تا بهترین الگو در زمینه مصرف و استفاده از آب شرب باشیم، تصریح کرد: استفاده از پساب در صنعت می‌تواند نقش اساسی را ایفا کند ولی متاسفانه در کشور ما، فقط از یک میلیارد متر مکعب از ۳۰ میلیارد متر مکعب پساب موجود استفاده می‌شود.

رئیس پژوهشکده عمران، آب و محیط زیست با اشاره به اینکه فاصله بین هزینه آب تمام شده و پولی که از مشترک اخذ می‌شود بسیار زیاد است، تصریح کرد: این موضوع می‌تواند مدل‌های تأمین مالی را به مخاطره انداخته و پروژه‌ها را با شکست مواجه کند.

وی با اشاره به اینکه قیمت آب در ترکیه ۱۳ برابر، کانادا ۱۹ برابر، دانمارک، فرانسه و اروپا تا ۳۱ برابر قیمت آب در ایران است، افزود: قیمت آب در کشور حداقل بایستی ۳ تا ۴ برابر قیمت کنونی باشد، زیرا قیمت بنزین به آسانی افزایش می‌یابد، قیمت آب معدنی به سهولت افزایش می‌یابد ولی قیمت آب شهری همچنان ثابت است.

نعمت حسنی با اشاره به اینکه کمبود منابع اعتباری می‌تواند صدمات جدی به بدنه آب کشور وارد کند، گفت: میزان متوسط آب بدون درآمد در کشور ما ۳۰ درصد است که با قیمت تمام شده ۱۵۰۰ تومان برای هر متر مکعب آب، ۳۶۰۰ میلیارد تومان خسارات آب هدر رفته به کشور تحمیل می‌شود.

وی با اشاره به اینکه میزان پرت آب در شهرهای بزرگ و مهم کشور ژاپن مانند توکیو ۳ درصد و در سایر نقاط آن نیز کمتر از ۶ درصد است، تصریح کرد: میزان آب بدون درآمد و هدر رفته در شهرهای جنوبی ما بسیار بالاست.

استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان این مطلب که آب، انتقال آب، تصفیه و توزیع آن و همچنین استفاده از پساب برای کشور بسیار حیاتی است، افزود: به دلیل داشتن سه اقلیم تر، نیمه خشک و خشک در کشور و نیاز آبی این مناطق، انتقال بین حوضه ای، نشت آب، آبربایی قابل توجه و عمر کوتاه برخی لوله‌ها سبب شده تا سالانه هزینه بالایی را بپردازیم.

وی تاکید کرد: استفاده از لوله در بخش انتقال آب نیاز به بررسی نوع خط لوله، نوع اجرا و شرایط توپوگرافی منطقه دارد.

حسنی کیفیت نامناسب بعضی لوله‌ها، عدم رعایت استانداردهای لازم، عدم بازرسی دقیق، عدم آموزش کافی و مناسب بازرسان، عدم آشنایی جامع کشاورزان با انواع لوله و کاربرد آن را از عمده چالش‌های این بخش دانست و اضافه کرد: در خصوص اجرا و نصب لوله‌ها با مشکلاتی همچون مشکل پوشش در محل، پوشش در جوشکاری، پوشش در انعطاف پذیری زیاد و دوپهن شدگی در اجرا مواجه هستیم.

وی با تاکید بر اینکه پوشش لوله نبایستی تأثیر منفی بر آب داشته باشد، افزود: لوله‌ها بایستی در برابر سیل، زلزله، رانش زمین و آسیب‌های عمدی مقاوم باشند و کمترین آسیب را به محیط زیست برسانند.

رئیس پژوهشکده عمران، آب و محیط زیست و استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه زلزله دارای اثرات استاتیکی و دینامیکی است و لوله‌ها تابع رفتار خاک هستند لذا بایستی در مقابل اثرات زلزله و رانش زمین مقاوم باشند، گفت: در تأمین لوله بایستی عمر مفید و طولانی لوله و صرفه اقتصادی نیز مد نظر قرار گیرد.

کل آب موجود در کره زمین ۱۳۸۶ میلیون کیلومتر مکعب است، که در سه لایه : اتمسفر (بالای زمین ) ، بیوسفر یا زیست کره (روی زمین) ، لیتوسفر یا سنگ کره (زیرزمین) ، دیده می شود.

اتمسفر: در لایه بالایی یا اتمسفر، ابرها، جلوه وجود آب هستند. این آب ناشی از حرکت رطوبت ، تراکم و تبرید است . آب به صورت رطوبت حتی در هوای صاف و بدون ابر هم وجود دارد که به علت تبخیر از لایه سطحی اقیانوس ها سطح خاک و تبخیر تعریق گیاهان بدست می آید.۹۰% از تبخیر جهان تنها از سطح اقیانوس ها صورت می گیرد جنگلهای جهان حدود ۸% از رطوبت را به وجود آورده و بقیه از سایر سطوح حاصل می شود. این چرخه ، مداوم ادامه دارد و حجم آن ثابت است .آبهای موجود در اتمسفر را معادل ۱۲ هزار و ۹۰۰ کیلومترمکعب تخمین زده اند که معادل یک هزارم کل آب موجود در جهان است. این مقدار آب اگر به یک باره فرو ریزد می تواند کل سطح کره زمین، که حدود ۵۱۶ میلیارد کیلومتر مربع است را در یک لایه به ارتفاع ۵/۲ سانتیمتری، بپوشاند.

روی کره یا آب های سطحی:

آبهای سطحی دنیا حدود یازده میلیون و ۶۳۰ هزار کیلومتر مکعب است . حجم آبهای شیرین کره زمین معادل ۳۵۰۳۰ هزار کیلومتر مکعب بوده که ۲ هزار و ۱۲۰ کیلومتر آن در رودخانه ها جاری و ۱۰۲ هزار کیلومتر مکعب آن در دریاچه ها و باتلاق های محصور در خشکی ها هستند. ۲ درصد از این آب ها تنها در یک دریاچه به نام بایکال و ۲۰ درصد در دریاچه های ۳گانه آمریکا، هورون، میشیگان ، سوپریور و بقیه در دریاچه های پراکنده جهان در فنلاند، روسیه، سوئد، آلمان، سوئیس ، آفریقا و … پراکنده اند. سهم ایران برای دریاچه های بختگان با وسعت با وسعت ۶۱۰ کیلومتر مربع فقط معادل ۹۱۵% کیلومتر مکعب ، برای دریاچه های گهر ۶ هزارم کیلومترمکعب، دریاچه تار ۷ هزارم کیلومترمکعب و دریاچه ارومیه ۵۰ کیلومترمکعب است. ملاحظه می شود که چه حجم ناچیزی از آبهای دریاچه ای جهان، در کشور ایران وجود دارد.آبهای سطحی که قسمتی از آبهای تجدیدشونده هستند در رودخانه های بزرگ، کوچک، دره ها و درز و شکاف کوهها وجود دارد.از میزان آب تجدیدشونده قابل استحصال در سطح جهان سالانه حدود ۵۵ درصد برای منظورهای مصرفی و غیرمصرفی استفاده می شود و بر طبق بررسی های انجام شده ظرف ۳۰ سال آینده این رقم تا حداکثر ۶۵ درصد منابع آب تجدیدشونده قابل افزایش است .همانطور که ذکر شد حجم آب اقیانوسها معادل ۱۳۳۸ میلیون کیلومتر مکعب یا ۵/۹۷% از کل آب جهان است . آب اقیانوسها در حوالی مصب رودخانه های بزرگ شیرین تر بوده و کیفیت آب و درجه شوری آن در نواحی دورتر بدتر می شود. به عنوان نمونه شعاع تأثیر جریان های ورودی از رودخانه آمازون تا ۳۰۰ کیلومتری مصب آن کاملا مشخص بوده و به وضوح دیده می شود.علاوه بر این ، در داخل اقیانوسها، جریانهای قوی رودخانه ای وجود دارد که می توان آنها را رودخانه های جاری در اقیانوس نامید. این جریانات که میلیاردها مترمکعب آب در اقیانوس جابجا می کند، در چرخه هیدرولوژی و تغییر کیفیت آب در اقیانوسها بسیار مؤثرند. بزرگترین آن جریان عظیم کوروشیو در سواحل ژاپن ، است که روزانه مساحتی در حدود ۴۰ تا ۱۲۱ کیلومتر را طی می کند. سرعت این جریان معادل ۸/۴ تا ۴/۱ کیلومتر در ساعت یا معادل حداکثر ۳۳/۱ متر در ثانیه است . قابل توجه است که سرعت سیلاب در جریانهای رودخانه ای ، حدود ۲ تا ۵/۲ متر در ثانیه است.

لیتوسفر یا سنگ کره:

در داخل لیتوسفر نیز بالغ بر ۲۳ میلیون و ۴۰۰ هزار کیلومتر مکعب آب وجود دارد که تقریبا ۴۶% آن آب شیرین و ۵۴% آن آب شور است . به عبارت دیگر حدود ۱۰ میلیون و ۵۳۰ هزار کیلومتر مکعب آب زیرزمینی شیرین و ۱۲ میلیون و ۸۷۰ هزار کیلومتر مکعب آب شور، وجود دارد.
• آب های سطحی که کمتر از ۱۰۰۰ میلیگرم در لیتر مواد حل شده داشته باشند آب شیرین نامیده می شوند. کل آبهای شیرین دنیا ۳% از کل آبهاست . بنابراین بنظر می رسد که این مقدار آب شیرین نسبت به کل آب جهان در حد چند قطره بزرگ بیشتر نباشد!با همه این موارد، بارندگی و ابعاد فراگیر آب و همچنین توزیع منابع و مصارف آب در دنیا، یکنواخت نبوده و توزیع نامناسب مکانی و فصلی بارزی دارد. بعضی از کشورها آب تجدیدشونده بسیار بالایی دارند و بعضی دیگر از کمبود آب در رنج هستند. جزایر گرینلند در شمال غرب کانادا، ایالت آلاسکای آمریکا و گینه فرانسه به ترتیب با سرانه ای معادل ۸۵۷/۸۶۷/۱۰ مترمکعب ، ۱۶۸/۵۶۳/۱ مترمکعب و ۱۲۱/۸۱۲ مترمکعب بالاترین و کویت، نوار غزه، امارات و جزیره باهاماس و قطر به ترتیب با سرانه ای معادل ۱۰ مترمکعب، ۵۲ مترمکعب ، ۵۸ مترمکعب ، ۶۶ مترمکعب و ۹۴ مترمکعب کمترین آب تجدیدشونده را دارند.علاوه بر عوامل فوق این کمبود آب در اثر رشد جمعیت، افزایش مصارف بخش های مختلف به وجود آمده است. به عنوان مثال سرانه آب تجدیدشونده کشور ایران از ۴۰ سال قبل تاکنون از ۱۷ هزار مترمکعب در سال به ۱۹۹۰ مترمکعب کاهش یافته است . این مقوله تقریبا در تمامی سطح جهان دیده می شود. به طوری که تنشهای اجتماعی بعدی جهان را در میزان دسترسی به آب کشورها پیش بینی می کنند.سازمانهای بین المللی و از جمله کمیسیون ملی توسعه پایدار به طور کلی و حسب گزارشهای ملل مختلف جهان را از نظر میزان منابع تجدیدشوند و تواناییهای آنها برای تجهیز منابع مالی به چهار دسته مشخص زیر تقسیم شده است:

– کشورهای با درآمد سرانه بالا و تنش آبی کم
– کشورهای با درآمد بالا و تنش آبی زیاد
– کشورهای با درآمد کم و تنش آبی کم
– کشورهای با درآمد کم و تنش آبی زیاد

به این ترتیب بعضی از کشورهای خاورمیانه و آفریقا که در دسته چهارم طبقه بندی مذکور قرار دارند، اولین قربانیان بحران آب در جهان محسوب خواهند شد.علت کاهش سرانه ها افزایش جمعیت دنیاست که در طول قرن بیستم از ۲ میلیارد نفر به حدود ۶ میلیارد نفر رسیده است و پیش بینی می شود تا سال ۲۰۲۵ به بیش از ۸ میلیارد نفر بالغ شود با نرخ رشد موالید سه نفر در ثانیه). افزایش جمعیت از یک طرف و کاهش سرانه مصرف آب شیرین از طرفی دیگر شرایطی را فراهم آورده است که منابع آب شیرین از یک منبع تجدیدشونده به یک منبع نیمه تجدیدشونده و میرا تبدیل شود. در حالی که ۷۳ درصد جمعیت دنیا در کشورهای آفریقایی و آسیایی متمرکز است ، سهم این دو قاره از منابع آب تجدیدشونده دنیا تنها ۴۷ درصد می باشد و قاره آسیا که ۶۰ درصد جمعیت دنیا در آن ساکن هستند، ۳۶ درصد از منابع آب تجدیدشونده جهان را دریافت می کند یا حوزه آبریز رودخانه آمازون که ۱۴ درصد منابع آب تجدیدشونده دنیا را شامل می شود، فقط ۴/۰ درصد جمعیت جهان را در برمی گیرد. مطالعات نشان می دهد که تا ۱۹۹۴ ، ۸۰% از مردم آسیا و اقیانوسیه و ۸۸ درصد از مردم آسیای غربی و ۸۰ درصد مردم آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب و تنها ۴۶% مردم آفریقا به آب شرب سالم دسترسی داشته اند که می توان گفت تقریبا معادل ۱/۱ میلیارد نفر از مردم جهان از دسترسی به آب سالم محرومند. در طی سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۵۰ جمعیت و مصارف آب در سطح دنیا ۲ برابر شده است و سهم مصارف شرب و صنعت از ۲۰ درصد کل مصارف به بیش از ۳۰ درصد رسیده است . در سال ۱۹۵۰ تنها ۸۳ شهر با جمعیت بیش از یک میلیون نفر در سطح دنیا وجود داشت در حالی که در سال ۱۹۹۵ این تعداد به ۲۸۰ شهر رسیده است . این امر باعث شده که سالانه حدود ۲ میلیون هکتار از سطح اراضی آب به دلایل مختلف کاسته شده و پیش بینی می شود رشد خالص اراضی آبی در آینده احتمالا منفی شود.سطح آب زیرزمینی نیز در مناطق وسیعی از دنیا به طور مستمر در حال افت است . سطح زیرکشت غلات به ازای هر نفر در سال از رقم ۲۴/۰ هکتار در سال ۱۹۵۰ به ۱۲/۰ هکتار در سال ۱۹۹۶ کاهش پیدا کرده است . اراضی آبی ۱۶ درصد اراضی زیر کشت دنیا را تشکیل می دهند، در حالی که ۴۰ درصد مواد غذایی دنیا را تولید می کنند. این موارد پی آمد اجتماعی و اقتصادی گوناگونی را به دنبال دارد.بیماریهای ناشی از آب نیز ۸ درصد کل بیماری ها را در کشورهای در حال توسعه تشکیل می دهند که نشان می دهد سالانه حدود ۲ میلیارد نفر در جهان به نوعی تحت تأثیر بیماری های ناشی از آب قرار می گیرند. گزارش ها نشان می دهد که سالانه حدود ۴ میلیون نفر از کودکان جان خود را بدین لحاظ از دست می دهند. این در حالیست که سهم سرانه تجدیدشونده و سهم سرانه مصرف، روزبه روز کمتر شده و در عوض میزان پس آب ها و آب های آلوده ، حجم منابع آب قابل دسترس، ذخیره سدها به علت رسوب گذاری ، عمر مفید شبکه های آب شرب شهری و فرسودگی شبکه های انتقال آب و غیره مشکلات جدید و جدیدتری را به وجود می آورند.